انستیتوپاستور: توانایی انجام روزانه ۱۵هزار تست کرونا در کشور / تست‌های سرولوژی ارزش تشخیصی ندارند

به گزارش ایسنا، دکتر علیرضا بیگلری در ارتباط ویدیو کنفرانسی با خبرنگاران، گفت: با توجه به اینکه در روزهای اول امکانات محدودی در کشور برای تشخیص کووید-۱۹ برقرار بود، اما امروز بعد از گذشت هفته‌ها به این توانایی رسیدیم که کار تشخیص کووید-۱۹ را در تمام استان‌های کشور انجام دهیم و از سه آزمایشگاه به بیش از ۱۲۰ آزمایشگاه رسیدیم که می‌توانند کارهای تشخیصی و مولکولی کووید-۱۹ را در حد ۱۵ هزار آزمایش در روز انجام دهند.

وی افزود: فراموش نکنیم که همه این امکانات با تکیه بر دانش بومی و در اوج تحریم‌های ناجوانمردانه‌ای که در سطح بین‌المللی بر علیه کشور حاکم بود، انجام شد. باید توجه کرد که تست‌های تشخیصی کووید-۱۹ به دو قسمت اساسی تقسیم می‌شود؛ یکی تست‌های مولکولی که تست‌های بسیار سختی هستند، اما وجود ویروس را در بدن ثابت می‌کنند و در کنار آن تست‌های سرولوژی یا مبتنی بر آنتی‌بادی هستند که این‌ها آثار وجود ویروس در بدن را بررسی می‌کنند. یعنی وقتی فردی به ویروس مبتلا شد، ‌ در بدن آن فرد آنتی‌بادی ایجاد می‌شود و تست‌های سرولوژی میزان آنتی‌بادی را می‌سنجد و اعلام می‌کنند که آیا فرد به ویروس گرفتار شده یا نه.

بیگلری ادامه داد: سازمان بهداشت جهانی و تمام کشورهای دنیا به این باور رسیدند که قطعی‌ترین و بهترین راه تشخیص کرونا تست‌های مولکولی است که از روزهای اول در انستیتو پاستور ایران و شبکه ملی تشخیص کووید-۱۹ این تست به عنوان تست اصلی انتخاب و با یک پروتکل خاص و واحد در کشور جاری شد و امروز بیش از ۱۲۰ آزمایشگاه ما می‌توانند امکان ۱۵۰۰۰ تست روزانه را ایجاد کنند. بعد از اینکه این تست‌ها را در بیمارستان‌های کشور حاکم کردیم که تصمیم بسیار منطقی بود و منجر به کاهش مرگ و میر بیمارستانی ما می‌شد، بعد از حصول اطمینان از پوشش بیمارستان‌ها به سمتی رفتیم که تست را در اختیار بیمارانی قرار دهیم که علامت کمتری دارند یا بی‌علامت هستند.

وی ادامه داد: بنابراین افرادی که در سامانه غربالگری کشور، مورد غربالگری قرار گرفتند، تست‌هایشان آغاز شد و خوشبختانه استان‌های پایلوت کار را برایمان راحت کرد و باعث شد بتوانیم با برنامه‌ای منسجم نه‌ تنها آنهایی که علامت‌ دارند را بتوانیم تشخیص دهیم، بلکه به سراغ بستگان‌شان و افرادی که در تماس با افراد مثبت بودند، رفتیم و توانستیم زنجیره انتقال را به راحتی کُند کنیم. در اکثر استان‌هایی که کار انجام شد، با توجه به اینکه نتیجه کار نشان می‌داد که تعداد بستری‌ها به ویژه بستری‌های بدحال بسیار کم شده، نوید بسیار خوبی بود که سیستم ارجاع کشور به صورت یک شبکه ملی، ابزار قدرتمند تشخیصی را در اختیار دارد که می‌تواند کمک زیادی به تشخیص کند.

تست‌های سرولوژی ارزش تشخیصی ندارند
بیگلری ادامه داد: با توجه به اینکه کیت‌های تست‌های سرولوژی هم همزمان با تست‌های مولوکولی در کشور ایجاد شده، می‌توانیم مطالعات سرولوژی را هم انجام دهیم تا بدانیم هر یک از جمعیت‌مان در شهرهای مختلف، چقدر آلودگی یا تماس داشتند. باید توجه کرد که تست‌های سرولوژی به هیچ‌وجه ارزش تشخیصی ندارند، ‌فقط می‌توانند برخورد فرد را با ویروس مشخص کنند. حال ممکن است فردی تست آنتی‌بادی‌اش مثبت نباشد، اما هنوز ویروس را پخش کند و منجر به آلودگی اطرافیانش شود.

به سیستم بهداشت و درمان کشور اطمینان کنید
وی با بیان اینکه مردم اطمینان کافی به سیستم بهداشت و درمان کشور داشته باشند و بدانند که قطعی‌ترین راه تشخیص کرونا، تست‌های مولکولی است، گفت: با توجه به اینکه پیگیری‌ها و غربالگری‌ها در کشور به راحتی خط سیر انتقال را به ما نشان می‌دهد و اینکه حدود ۲۰ درصد از افرادی را که به صورت سرپایی و آنهایی که در تماس بوده‌اند، تست می‌کنیم، مثبت بودند، امیدواریم طی دو تا سه ماه آینده به راحتی بتوانیم تصویر انتقال ویروس را در کشور داشته باشیم. فراموش نکنیم که با توجه به اینکه عملکرد کشورها نشان داده که غربالگری‌ها در کشورهای مختلف با روش‌های مختلف انجام شده، اما خوشبختانه باعث افتخار است که کارنامه درخشانی تاکنون عرضه شده است.

بیش از ۱۰۰ گروه علمی در دنیا پیگیر ساخت واکسن کرونا
از نظر علمی ساخت واکسن کرونا، شدنی است؟
وی در پاسخ به سوال ایسنا درباره وضعیت تولید واکسن کووید-۱۹، گفت: شاید بیشترین بیماری که امروز بشر به واکسن آن احتیاج دارد، بیماری کووید-۱۹ است. کشورها و جوامع زیادی اقدامات‌شان را در این حوزه آغاز کردند و بیش از ۱۰۰ گروه در دنیا دارند کار می‌کنند که این واکسن را بسازند. در این زمینه باید به دو سوال بسیار مهم پاسخ دهیم؛ آیا اصلا از نظر علمی ممکن است که بتوانیم برای این بیماری واکسن بسازیم یا خیر؟. باید به این سوال پاسخ دهیم. زیرا هنوز نمی‌دانیم که وقتی کسی به این بیماری مبتلا می‌شود، آیا در بدنش آنتی‌بادی شکل می‌گیرد یا اصلا سیستم ایمنی بدن در برابر این ویروس، ایمنی و مقاومت پیدا می‌کند؟ هنوز این مساله مورد سوال دنیاست که باید به آن جواب داده شود.

بیگلری ادامه داد: ما فرض را بر این می‌گذاریم که سیستم ایمنی بدن در مقابل این ویروس پاسخگو می‌شود و فرد را در تماس‌های بعدی محافظت می‌کند. در این صورت لازم است که واکسن ساخته شود و کار خواهد کرد، اما فرض کنید که یک گروه در کشور خاصی از این ۱۰۰ گروهی که در جهان دارند روی واکسن کار می‌کنند، این واکسن را ساخت، مسلما یک کارخانه قادر به تامین هفت میلیارد واکسن برای هفت میلیارد جمعیت کره زمین نیست. بنابراین مسلما ما یا هر کشور دیگری باید به فکر ساختن واکسن برای خودش هم باشد. حتی اگر در حال حاضر به تشخیص برگردیم، دیدید که قابلیت کشور ما در تشخیص از هیچ کشوری پایین‌تر نبود و به راحتی توانستیم در اوج سختی‌ها بهترین روش تشخیصی را در سراسر کشور پیاده کنیم و در اختیار سیستم سلامت قرار دهیم. مسلما در حوزه واکسن هم همین‌طور است. دانشمندان و دانش فنی ما به هیچ وجه دانش‌شان کمتر از کشورهای دیگر نیست و ممکن است که ما به واکسن برسیم.

شش محور در انستیتوپاستور ایران برای ساخت واکسن کرونا
وی همچنین گفت: حال اگر بدبینانه نگاه کنیم و ما به واکسن نرسیم، بلکه کشور دومی به واکسن برسد، ‌ اگر بخواهیم آن تکنولوژی را انتقال دهیم و یا مهندسی معکوس انجام دهیم، ‌ باید دانش پایه را داشته باشیم. بنابراین منطق حکم می‌کند که ما به سمت ساخت واکسن پیش رویم و خوشبختانه در ایران این اقدام با جدیت شروع شده و در انستیتو پاستور ایران هم بر روی چندین محوری که احتمال دارد به واکسن برسیم، کار را شروع کرده‌ایم. مسلما هر چقدر که پیش رویم، با توجه به نتیجه مطالعات‌مان می‌توانیم از این شش محوری که بر روی آن‌ها کار می‌کنیم، ‌ انتخاب کنیم که کدام محور امکان برنده شدن را دارد و اینجاست که می‌توانیم به راحتی راه‌مان را پیدا کنیم. در آن زمان برای انتقال دانش و مهندسی معکوس دانش پایه را در اختیار داریم. ‌

برنامه وزارت بهداشت برای نمونه‌گیری تست سرولوژی
وی در پاسخ به سوال دیگر ایسنا، درباره وضعیت انجام تست‌های سرولوژی در کشور نیز گفت: درباره تست‌های سرولوژی با توجه به اینکه تقریبا از زمان فراخوانی که انستیتو پاستور برای این تست‌ها داد، چندین شرکت آماده تولید شدند و یکی از آن‌ها توانست به سطح تولید خوبی برسد. باید توجه کرد که تقریبا می‌توان گفت که تست‌های سرولوژی در کشور در پنج الی شش مطالعه مورد بررسی قرار گرفتند، از جمله در استان‌های گیلان، قم و مطالعات کوچک‌تری در برخی استان‌های دیگر انجام شده که نتایج آن به احتمال زیاد طی چند هفته آینده منتشر خواهد شد. اما خبر مهم این است که وزارت بهداشت تصمیم دارد که در قالب سیستم ارجاع و وقتی که افراد را تست می‌کند، این مطالعات را به صورت پایلوت هم شروع کند؛ به طوری که افراد جدید که تست مولوکولی می‌شوند، برایشان تست سرولوژی هم انجام شود.

بیگلری افزود: مسلما تست سرولوژی به تنهایی هیچ ارزشی ندارد، بلکه در کنار تست مولوکولی ارزش پیدا می‌کند. بر همین اساس برنامه وزارت بهداشت این است که در سیستم ارجاع کسانی که برای بررسی می‌آیند و یا علامت دارند و باید تست مولکولی برایشان انجام شود، برای تست سرولوژی هم از آنها نمونه گرفته می‌شود. همچنین از افرادی که قبلا آزمایش شده‌اند، تست‌شان چه منفی و چه مثبت بوده است، حالا تست سرولوژی هم از آنها گرفته می‌شود. این باعث می‌شود که اطلاعات به دست آوریم که چند درصد از افراد جامعه با این ویروس تماس داشتند، آلوده شدند، علامت داشتند، علامت نداشتند و یا علامت خفیف داشته‌اند. به عبارتی در حال حاضر تست سرولوژی برای مطالعات همه‌گیر شناسی یا اپیدمیولوژی در جامعه به کار می‌رود نه به عنوان یک تست تشخیصی. البته از آنجایی که مطالعات‌مان هنوز کامل نیست، با تکمیل فرآیندها نتایج آن منتشر می‌شود.

برای اعلام نتایج پلاسمادرمانی، هنوز زود است
رییس انستیتو پاستور ایران درباره آخرین وضعیت پلاسما درمانی برای درمان کووید-۱۹، گفت: وقتی که ما از ماهیت یک ویروس و همچنین نحوه بیماری‌زایی آن اطلاع زیادی نداریم، ‌باید برگردیم و بررسی کنیم که چه عوامل و فاکتورهایی در خون افرادی که از بیماری نجات یافتند، وجود دارد که باعث بهبودی آنها شده است. یکی از تئوری‌ها می‌گوید اگر از افراد بهبودیافته، پلاسمای خون‌شان را دریافت کنید، ممکن است در پلاسمای خون‌شان عواملی باشد که به بهبودی دیگران کمک کند. این اقدام را در وزارت بهداشت، سازمان انتقال خون کشور آغاز کرد و با توجه به مشورت‌هایی که داشتیم، می‌توان گفت که برنامه بسیار خوبی را آغاز کرده‌اند، اما برای اعلام نتایج این اقدام مسلما باید مدتی بگذرد. زیرا دو مرحله دارد؛ یکی پلاسماگیری و یکی هم تزریق مجدد آن‌هاست. همکاران‌مان در انتقال خون با جدیت و بر مبنای علمی و منطقی خوب در حال پیشبرد این کار هستند.