طرح «منفعت‌طلبانه» پومپئو برای توافق هسته‌ای ایران

دنیل لریسون در «امریکن کانسروتیو» نوشت: دولت ترامپ طی دو سال گذشته تمام تلاش خود را برای نابودی توافق هسته‌ای به کار بسته است. حالا آنها سعی می‌کنند تا با وانمود کردن به اینکه بخشی از این توافق هستند آن را از بین ببرند.

به گزارش سرویس بین الملل «انتخاب»؛ در ادامه این مطلب آمده است: مایك پمپئو، وزیر امور خارجه در حال تبلیغ این استدلال حقوقی است كه آمریکا همچنان جزوی از توافق هسته‌ای به حساب می‌آید، توافقی که رئیس‌جمهور ترامپ سال 2018 از آن خارج شد. این تلاش واشنگتن بخشی از یك استراتژی پیچیده برای فشار به شورای امنیت سازمان ملل متحد جهت تمدید کردن تحریم تسلیحاتی تهران برای مدتی نامحدود است.

آخرین اقدام دولت ترامپ به احتمال زیاد هیچ حمایتی از سوی شورای امنیت دریافت نمی‌کند. هیچ چیز پیچیده‌ای در مورد این ایده وجود ندارد. این یک اقدام ساده‌لوحانه برای استفاده از مفاد برجام برای نابودی خود آن است. این برنامه تازه ترین اقدام از سری اقدامات دولتی است که سعی می‌کند هر دو راه را داشته باشد. آنها می‌خواهند جزوی از توافق قلمداد شوند ولی در عین حال مانع از آن می‌شوند که ایران از این توافقنامه سود ببرد. در نهایت به نظر می‌رسد دولت ترامپ امیدوار است تا شرایط را به قدری برای ایران دشوار کند که این کشور خودش از توافق خارج شود. اقدام تازه دولت ترامپ به بی اعتمادی و تحقیر حقوق بین‌الملل می‌انجامد. برخی از متحدان اروپایی ما قبلاً در این باره هشدار داده‌اند.

دیپلمات‌های اروپایی که از این تلاش مطلع شده‌اند، اظهار داشتند که آقای ترامپ و پمپئو به عمد خواستار عضویت در برجام هستند تا تبلیغات منفی خود را مطرح سازند.

نکته قابل توجه اینکه دولت ترامپ که همواره بر خروج از برجام تاکید می‌کرد حالا به این استناد می‌کند که جزوی از آن است.  مقامات دولت آمریکا طی دو سال گذشته بارها گفته بودند که دیگر جزوی از این توافق نیستند. در اعلامیه 8 مه 2018 ترامپ به صراحت پایان مشارکت آمریکا در برجام را اعلام کرده بود.

اندکی پیش از آنکه ترامپ اعلام کند قصد خروج از توافق را دارد، جان بولتون، مشاور امنیت ملی به خبرنگاران گفت که آمریکا برای بحث بر سر برجام به شورای امنیت ملحق نمی‌شود چرا که اساسا از جزوی از آن نیست.

یک مقام ارشد وزارت امور خارجه توضیح می‌دهد: در حال حاضر، هیچ برنامه‌ای برای رفتن به نیویورک وجود ندارد. آمریکا از توافق خارج شده است ... بنابراین ما نمی‌خواهیم از مفاد آن استفاده كنیم تا این گونه پنداشته شود که هنوز بخشی از آن هستیم. این دیپلمات در واقع اظهارات پمپئو را به نوعی رد کرد.

تلاش برای استفاده از مکانیسم به اصطلاح ماشه برای از بین بردن برجام یک رویکرد عمیقاً منفعت‌طلبانه است. این سازوکار فقط برای زمانی بود که ایران نتواند توافق نامه را رعایت کند و در سوی مقابل طرف‌های دیگر همه به تعهدات خود پایبند باشند. این آمریکا بود که ابتدا این توافق نامه را نقض کرد و ایران تا یک سال پس از آن همچنان پایبند به آن ماند. طی چند ماه گذشته ایران در اعتراض به تحریم‌های آمریکا و به امید اینکه طرف‌های دیگر توافق راهی برای تامین منافع‌اش بیابند روی به کاهش تعهدات آورده است. ایران و همه طرف‌های دیگر برجام جز آمریکا می‌خواستند این توافق را زنده نگه دارند. حالا استراتژی ایران تا حدود زیادی بستگی به رفتار‌ دولت‌هایی دارد که پیش‌تر کنار آمریکا بودند و حالا موافق خروج آن از برجام هستند.

اگر آمریکا در سال 2018 از برجام خارج نشده بود امروز هم مشکلی در رابطه با ایران وجود نداشت. طبق حقوق بین‌الملل، مکانیسم ماشه برای این در نظر گرفته شد تا ایران در صورت عدم رعایت مفاد توافق مجازات شود، اما در آن زمان هیچ کس به طور جدی فکر نمی‌کرد که یکی از کشورهای 1+5 برجام را به عنوان موفق‌ترین توافق منع گسترش سلا‌ح هسته‌ای نقض کنند. همه طرف‌های این توافق می‌دانند که ساز و کار حل اختلاف یا ماشه برای حفظ برجام بود. هیچ کس دیگر نمی‌خواهد این ادعای دولت آمریکا را که این کشور بخشی از توافق نامه است، بپذیرد. در حقیقت پذیرش این ادعا از سوی دولت ترامپ به معنای کمک به آن برای نابودی باقی مانده توافق هسته‌ای است!