باورهای اشتباه اما رایج در مورد استرس

هرچند استرس خفیف در برخی مواقع می‌تواند مفید باشد و نتیجه‌ای مطلوب بدهد، مثلاً اضطراب عملکرد در حد خفیف پیش از یک امتحان مفید است و می‌تواند به فرد کمک کند هوشیار بماند و تلاش بیشتری بکند. اما برچسب ِ «مفید و لازم» زدن به هر نوع استرسی بسیار مضر است.

 به نظر می‌رسد کلمه‌ی «استرس» در همه‌ی گفتگوها استفاده می‌شود و حرف زدن درباره‌ی آن برایمان عادی شده است. دلیلش هم این است که امروزه بیشتر افراد درگیر استرس‌های ناشی از زندگی پُرمشغله و شتاب‌زده هستند.

باور اشتباه: اگر به استرس اهمیت ندهی، خودش برطرف خواهد شد
عده‌ای در برابر استرس از رویکرد ِ «نادیده گرفتن» استفاده می‌کنند. این شیوه برای بدن و تندرستی مضر است و این پتانسیل را دارد که فرد را در معرض مشکلاتی مانند بیماری‌های قلبی، عوارض گوارشی، مشکلات ثانوی روانی، مشکلات خواب، افزایش وزن، اختلال ادراکی و اختلالات خلقی قرار بدهد. اهمیت ندادن به استرس مانند این است که ریزه آشغال‌های اتاقی را زیر فرش مخفی کنید!

باور اشتباه: کافی است اراده کنی تا بر استرس خود غلبه کنی
شاید شنیده باشید که عده‌ای توصیه می‌کنند باید اراده کنی تا بر استرس خود پیروز شوی. اما واقعیت این است که استرس چیزی نیست که تنها با اراده بتوانید بر آن غلبه کنید. شما به مکانیسم‌های غلبه و کنترل و البته تغییراتی در سبک زندگی خود نیاز دارید تا استرس‌تان را کاهش دهید.

خیلی از استرس‌های زندگی اجتناب ناپذیرند اما ما نباید به خود اجازه بدهیم به راحتی درگیر استرس شویم تنها به این دلیل که استرس طبیعی است و نمی‌توانیم از آن فرار کنیم. نکته اینجاست که باید یاد بگیریم استرس خود را کنترل کنیم

باور اشتباه: استرس فقط در ذهن تو است
یکی دیگر از باورهای نادرست در مورد استرس این است که می‌گویند استرس فقط ذهن و روان تو را تحت تأثیر قرار می‌دهد. استرس از دو جهت به سلامت روان مربوط است: استرس می‌تواند مشکلات روحی را بدتر کند، و می‌تواند ناشی از مشکلات روحی و روانی باشد، مانند اضطراب یا افسردگی. اما استرس می‌تواند بر سلامت جسمی نیز اثر بگذارد. در مواردی استرس می‌تواند ناشی از بیماری‌هایی باشد که به طور معمول به استرس ربط داده نمی‌شوند. گلودرد، وزوز گوش، سرگیجه، درد عضلانی، نفخ، بیماری قلبی و رعشه‌های اضطرابی همگی می‌توانند با استرس تشدید شده یا منجر به استرس شوند.

باور اشتباه: کنترل استرس خیلی مهم و مؤثر نیست
استرس منتظر نمی‌ماند. شما همان‌طور که نمی‌توانید بی‌خوابی‌های شبانه را با روزها خوابیدن جبران کنید، در مورد استرس نیز همین‌طور است و شما نمی‌توانید زمان‌هایی را که با استرس درگیر بوده‌اید جبران کرده و اثرات آن را خنثی کنید. به همین دلیل خیلی مهم است که تکنیک‌های کنترل استرس را یاد بگیرید و به عادت‌های خود مراقبتی اهمیت بدهید.

باور اشتباه: استرس اختلالی در فرایند تفکر ایجاد نمی‌کند
هرچند استرس، تشخیص روانشناسی ندارد؛ اما می‌تواند موجب ناهنجاری فکری یا طرز فکر پارانوئید در افرادی شود که در معرض این عارضه‌های روانی هستند.

باور اشتباه: استرس برای همه‌ی افراد یک‌جور است
درست مانند همه‌ی مشکلات روحی و روانی، یک الگوی یکسان برای استرس در مورد همه‌ی افراد وجود ندارد. در واقع دقیقاً برعکس است؛ استرس انواع و تظاهرات بسیار گوناگونی دارد. استرس شما چه در مورد مسائل مالی‌تان باشد و چه امور خانوادگی و حرفه‌ای‌تان، عوامل استرس برانگیز برای شما منحصر به خودتان هستند. هرکسی به شیوه‌ی خودش به استرس واکنش نشان می‌دهد. واکنش برخی از افراد به استرس، هیجانی است و برخی دیگر فیزیکی و عده‌ای نیز ترکیبی از این دو.

باور اشتباه: استرس می‌تواند انگیزه‌بخش باشد
خیلی از افراد عقیده دارند استرس می‌تواند مثل یک انگیزه عمل کند اما این طرز فکر قدیمی و نادرست است. تحقیقات نشان داده بهترین انگیزه‌ها، انگیزه‌های درونی هستند نه بیرونی. استرس به عنوان یک انگیزه، کاملاً موقتی است از این روی بی‌تأثیر است. مهم است که فرق بین استرس و انگیزه را تشخیص دهیم. تعیین هدف، شناختن راه‌های غلبه بر موانع و تلاش برای موفقیت، همگی انگیزه‌اند و شباهتی به استرس ندارند.

باور اشتباه: استرس برایت خوب است
هرچند استرس خفیف در برخی مواقع می‌تواند مفید باشد و نتیجه‌ای مطلوب بدهد، مثلاً اضطراب عملکرد در حد خفیف پیش از یک امتحان مفید است و می‌تواند به فرد کمک کند هوشیار بماند و تلاش بیشتری بکند. اما برچسب ِ «مفید و لازم» زدن به هر نوع استرسی بسیار مضر است. وقتی میزان استرس شما به حدی برسد که تأثیر معکوس بر سلامت عمومی‌تان، شغلتان، خانواده و روابطتان بگذارد، باید اقدامی بکنید. استرس در صورتی که مداوم و طولانی‌مدت شود، به استرس مزمن تبدیل شده و تبعات منفی دارد.

باور اشتباه: استرس اجتناب‌ناپذیر است
خیلی از استرس‌های زندگی اجتناب ناپذیرند اما ما نباید به خود اجازه بدهیم به راحتی درگیر استرس شویم تنها به این دلیل که استرس طبیعی است و نمی‌توانیم از آن فرار کنیم. نکته اینجاست که باید یاد بگیریم استرس خود را کنترل کنیم. به کار بردن راهکارهایی برای غلبه بر استرس کاملاً امکان‌پذیر است و می‌توانیم یاد بگیریم در مواجهه با استرس کمتر آشفته شویم. آگاه بودن نسبت به عوامل استرس برانگیز، یک شیوه‌ی مهم دیگر در کنترل استرس است زیرا اجازه می‌دهد از قبل آماده باشیم و برنامه‌ریزی کنیم و احتیاط‌های لازم را به عمل آوریم.

باور اشتباه: استرس یک انتخاب است
برخی از انتخاب‌ها می‌توانند منجر به استرس در زندگی‌مان شوند اما کار خطرناکی است که استرس را یک انتخاب بدانیم. این طرز فکر باعث می‌شود دید بدی نسبت به مشکلات روحی و روانی پیرامون خود پیدا کنیم. یادتان باشد هر کسی به شیوه‌ی خاص خودش دچار استرس می‌شود و واکنش متفاوتی هم نشان می‌دهد. شاید برای یک نفر کار ساده‌ای باشد که به خودش بگوید نباید دچار استرس بشود، در حالی که برای یک نفر دیگر این گفتگوهای درونی هیچ فایده‌ای نداشته باشد. اگر استرس دارید، خودتان را در موردش سرزنش نکنید. شما می‌توانید تصمیم بگیرید که برای تسکین خودتان کاری بکنید و از شیوه‌های درست کمک بگیرید.

باور اشتباه: استرس قابل درمان نیست
درست است که یک درمان مشخص برای همه‌ی استرس‌ها وجود ندارد اما استرس مزمن به زمان نیاز دارد تا برطرف شود. استرس مزمن می‌تواند توان‌فرسا و آشفته کننده باشد. اما حتی افرادی که استرس مزمن دارند هم می‌توانند با تکنیک‌های کنترل و تغییرات در سبک زندگی استرس خود را کنترل کرده و از آن کم کنند.

باور اشتباه: تنها دارودرمانی در درمان استرس مؤثر است
خیلی از افراد برای تسکین استرس خود دارو مصرف می‌کنند و آن را مؤثر می‌دانند اما این تنها راه ممکن نیست. پژوهش‌ها نشان داده‌اند بهترین شیوه‌ی درمان برای افرادی که نیاز به درمان استرس دارند، ترکیبی از دارودرمانی و روان‌درمانی است. یک درمانگر می‌تواند با استفاده از رفتاردرمانی شناختی به شما کمک کند الگوهای فکری خود را بشناسید و با به کار گیری تکنیک‌های ذهن آگاهی مانند مدیتیشن و یوگا از استرس خود کم کنید.

تبیان