پشت پرده گرد و خاک تازه بن سلمان در خانواده سعود

یک کارشناس مسائل عربستان در ارتباط با دلایل موج جدید دستگیری شاهزادگان سعودی معتقد است، محمد بن سلمان شخصیتی پارانوئید (تشکیک‌گرای همراه با توهم)  دارد و قصد دارد در مسیر سلطنت هر تهدیدی را رفع کند. او در پی آن است تا زمانی که پدرش در قید حیات است، بر تخت پادشاهی بنشیند؛ زیرا در این شرایط ضریب موفیقت او به مراتب بیشتر خواهد بود.

کامران کرمی کارشناس مسائل عربستان در ارتباط با دلایل برکناری شاهزاده «احمد بن عبدالعزیز» برادر پادشاه سعودی و «محمد بن نایف» ولیعهد پیشین عربستان به خبرنگار «انتخاب» گفت: «مجموع گزارش‌ها و اطلاعات منتشر شده چنین بر می‌آ‌ید که دستگیری این دو شخصیت مهم تحت عنوان کلید واژه «خیانت بزرگ» انجام گرفته است اما اینکه این مساله از دید محمد بن سلمان به چه معنا است، فعلا قابل قضاوت و داوری قطعی نیست. با ابن اوصاف، اگر پیشینه این اقدام بررسی شود، نمایان است که محمد بن سلمان از زمانی که ولیعهد شده این  دو شاهزاده را که در صفوف مردم، شاهزادگان، نظامیان و مقامات امنیتی دارای محبوبیتی ویژه هستند، در مقام تهدیدی برای جایگاه خود نگاه کرده است. مجموع روند کنش‌های بن سلمان نشان می‌دهد که او از مدت‌ها قبل در پی آن بود که بتواند موج دومی از دستگیری‌ها را پس از موج اول آن در سال 2017 که به دستگیری‌های هتل «ریتز-کارلتون» مشهور شد، انجام دهد. در واقع، به نظر می‌رسد موج دستگیری‌ها بسیار فراتر از این دو شاهزاده است و احتمالا در آینده شاهد درج اسامی جدیدی خواهیم بود که احتمالا نام امرا و فرماندهان نظامی نیز در میان آن‌ها باشد. در مجموع، می‌توان علت دستگیری‌های اخیر را ناشی از همان احساس ترسی دانست که محمد بن سلمان از محبوبیت این دو شاهزاده در میان اقشار مختلف جامعه عربستان داشت. اگر پادشاه عربستان ملک سلمان جان خود را از ست می‌داد این امکان وجود دارد که این دو شاهزاده با او بیعت نکنند و تهدیدی جدی را برای آینده پادشاهی او ایجاد کنند.»

وی در بخش دیگری از گفته‌های خود در ارتباط با امکن کودتا علیه محمد بن سلمان تاکید کرد: «با توجه به ساختار سیاسی قبیله‌ای عربسان که در آن بر خلاف بسیاری از کشورهای منطقه خاورمیانه ارتش نقش چندان مهمی ندارد، امکان کودتا چندان محتمل نیست. علاوه بر این، باید توجه داشت از سال 2013 تا کنون، محمد بن سلمان چندین موج پاک‌سازی را در پست‌های مهم انجام داده لذا امکان کودتا تا حدودی منتفی است. با این وجود، شاهزاده «احمد بن عبدالعزیز» و «محمد بن نایف» با توجه به این‌که سال‌ها در وزارت امنیت عربستان پست‌های حساسی داشته‌اند، اگر قصد کودتا داشته باشند، تا حدی پتانسیل این کار را بر خلاف ساختار قدرت حاکم بر این کشور دارند. در واقع آن‌ها توان و محبوبیت لازم برای ائتلاف با امرا و فرماندهان نظامی را دارند اما مجموع روند بر خلاف این شواهد است. حتی احمد بن عبدالعزیز پس از بازگشت به عربستان، هیچ کنش محسوسی در راستای تهدید ولیعهدی محمد بن سلمان نداشته است اما او همچنان نگران از وضعیت آینده پس از مرگ پدر است.»

این کارشناس مسائل عربستان در بخشی دیگر از اظهارات تصریح کرد: «از نگاه محمد بن سلمان هر شاهزاده یا هر شخصیتی در عربستان سعودی بخواهد چالشی برای به قدرت رسیدن او باشد، حذف خواهد شد. در سطحی دیگر، هر شخصی که بخواهد با انتقاد از چشم‌انداز سند 2030 محبوبیتی برای خود دست‌وپا کند، بر تابیده نخواهد شد. او معتقد است عربستان در مسیر درستی قرار گرفته است؛ زنان حقوقی خاص دربافت کرده، جوانان می‌توانند به کنسرت بروند و... . از نگاه او همه  اهداف  چشم‌انداز 2030 در حال اجرایی شدن است. بنابراین، هدف این دستگیری‌ها که در سال 2017  و روز جمعه به اوج رسیده، تسهیل رسیدن پادشاهی محمد بن سلمان،  اجرای چشم‌انداز 2030، تثبیت قدرت و جایگاه منطقه‌ای او است.»

کرمی در بخش پایانی گفته‌های خود افزود: «تا حد زیادی پادشاهی محمد بن سلمان تضمین شده به نظر می‌رسد اما در این بین تنها شاهزاده «احمد بن عبدالعزیز» و «محمد بن نایف» دو چهره‌ایی بودند که می‌توانستند در روند نشستن او بر تخت سلطنت اختلال ایجاد کنند. از سال 2017 محمد بن نایف، تحت بازداشت خانگی قرار گرفت و احمد بن عبدالعزیز نیز به لندن مهاجرت کرد و این تنها تضمین آمریکایی‌ها و خواست محمد بن سلمان بود که او را به عربستان برگرداند. در مجموع، مسیر به سلطنت رسیدن محمد بن سلمان بسیار هموار است. با این وجود، کنش‌های چند سال گذشته محمد بن سلمان نشان می‌دهد او شخصیتی پارانوئید (تشکیک‌گرای همراه با توهم)  دارد و قصد دارد در مسیر سلطنت هر تهدیدی را رفع کند. او در پی آن است تا زمانی که پدرش در قید حیات است، بر تخت پادشاهی بنشیند؛ زیرا در این شرایط ضریب موفیقت او به مراتب بیشتر خواهد بود. بیماری ملک سلمان مزید بر علت شده و محمد بن سلمان در پی آن است، که پدرش بر خلاف سنت گذشته در زمان حیات به نفع او از قدرت کناره‌گیری کند. این امر می‌تواند بدعتی در ساختار قدرت عربستان باشد.»