پایگاه خبری تحلیلی انتخاب (Entekhab.ir) : ميرخليلي: نشست «جايگاه روايات در روش شناسي تفسيري علامه طباطبايي» با حضور احمد قدسي، علي اکبر بابايي و حسن رمضاني در پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامي برگزار شد.
دايرَالمعارف شيعه
در ابتداي اين جلسه، حجةالاسلام احمد قدسي عضو هيأت علمي جامعة المصطفي العالميه با اشاره به خطبه 214 نهج البلاغه گفت: بندگاني که خليفه خدا در علم خدا هستند، کساني هستند که اسرار خدا را نگه مي دارند و آن را نزد هر کسي بيان نمي کنند و چشمهاي علم الهي را به روي مردم باز مي کنند و از جام اندوخته هاي علمي و فکري خود به يکديگر مي نوشانند.
وي افزود: سيره عملي علامه در تفسير قرآن، استفاده از روايات در بسياري از موارد مي باشد. شاگردان علامه مي گويند علامه قبل از نوشتن الميزان، يک يا دوبار بحار را بررسي کرده و تلاشش اين بوده است، که آنچه را از روايات ديده است، آن را از دل آيه احتضار کند.
عضو هيأت علمي جامعةالمصطفي تصريح کرد: «الميزان» يک دايرَالمعارف بزرگ شيعي است.
وي خاطرنشان کرد: همچنين در بحث روايي مرحوم علامه ضمن مفسر بودن، يک محدث است و در انتخاب روايات، اعمال فن کرده است، يعني اسرائيليات را جدا کرده و جمع بين روايات متعارض کرده است.
تفسير آيه به آيه
علي بابايي در اين جلسه گفت: نکته در خور توجه اين است که چه چيزي منشأ سؤ برداشت از روش تفسيري علامه شده است که اين منشأ بايد شناسايي و تحليل شود.
بابايي روش تفسيري علامه را قرآن به قرآن دانسته و افزود: معنا و مفهوم آيات را با تدبر در آيات و با کمک گرفتن از آياتي که مربوط به موضوعات آن آيه مي شود، در مي يابيم و در واقع از خود قرآن براي تفسير قرآن استفاده مي کنيم.
بابايي با اشاره به کلام علامه در الميزان که مي گويد «خدا انسانها را به تدبر در آياتش دعوت کرده است و هر اختلافي که از اين آيات برآيد، به وسيله تدبر در خود اين آيات، برطرف مي شود. خداوند اين کتاب را نور و تبيان براي هر چيزي قرار داده است و شأن اين هدايت چه شده است که بخواهد توسط غير خودش هدايت شود و چه مي شود که اين کلام به چيزي غير از خودش تبيين شود»، تصريح کرد: کسي که اين عبارات علامه را بخواند، تصور مي کند که علامه به نظريه قرآن بسندگي در تفسير معتقد است، در حالي که در جلد سوم الميزان بعد از تفسير آيه 7 آل عمران، علامه تفسير به راي را نفي مي کند و معتقد است کسي نبايد در تفسير خود را مستقل بداند و به نظريه خودش بسنده کند، بلکه واجب است که در تفسير قرآن به غير رجوع شود و از آن استمداد کند که اين غير، قرآن و يا سنت است.
حجةالاسلام حسن رمضاني از ديگر سخنرانان اين جلسه، مباني بهره مندي از تفسير قرآن به قرآن را بر شمرد و گفت: بلاشک قرآن نور است و آشکار کننده چيزهاي ديگر است که هيچگاه نور با چيز ديگري آشکار نمي شود، بنابراين بايد بدانيم که بهره بردن از نور آداب و ادبياتي دارد.
حجةالاسلام رمضاني گفت: مبناي ديگر رواياتي است که امام صادق فرمودند: قرآن داراي چهار سطح برداشت براي عموم مردم، سطح برتر براي خواص، سطح سوم که براي اولياء مي باشد و سطح ديگر که فقط براي انبياء مي باشد. علامه ارزش زيادي براي اين روايت قائل بودند.
* قدس