پایگاه خبری تحلیلی انتخاب (Entekhab.ir) : دیپلمات ارشد چین در ایران گفت که آینده پروژه بازطراحی راکتور اراک نه تنها به تلاش چین بلکه به عملکرد و واکنش سایر کشورها در جامعه بین‌الملل بستگی دارد.
چانگ هوا، سفیر چین در ایران در گفت‌وگو با ایسنا گفت: چین یکی از حامیان جدی برجام است و خروج یک طرفه آمریکا از برجام وضعیت بحرانی را در برجام ایجاد کرد. در حال حاضر چین و انگلیس مسئول پروژه بازطراحی اراک هستند و تا جایی که می‌دانم این پروژه طبق برنامه به خوبی جلو می‌رود.
وی با بیان این‌که "چین تمامی تعهداتش در این پروژه را اجرا کرده است" افزود: البته آینده این پروژه نه تنها به تلاش‌های چین بلکه به واکنش و عملکرد سایر کشورها در این پروژه و در جامعه جهانی مرتبط است.
این دیپلمات چینی با اشاره به حمایت و تایید همکاری چین در این پروژه از سوی سازمان انرژی اتمی ایران و نهادهای درگیر در این پروژه ابراز امیدواری کرد با ادامه برجام پروژه بازطراحی راکتور اراک را بتوانیم به خوبی دنبال کرده و به پایان برسانیم.
هوا در پاسخ به این پرسش که لغو معافیت‌های هسته‌ای از سوی آمریکا بر همکاری چین در این پروژه تاثیر می‌گذارد؟ گفت: به نظر ما این نوع لغو معافیت‌های تحریمی هسته‌ای معنا ندارد چرا که آمریکا از برجام خارج شده است. البته اگر آمریکا معافیت‌های هسته‌ای را لغو کند شاید بر آن یکی دو کشور درگیر در این پروژه تاثیر بگذارد چون این پروژه تنها نیاز به چین ندارد، بلکه انگلیس هم نقش مهمی ایفا می‌کند و برخی تجهیزات باید از کشورهای اروپایی خریداری شود. در عین حال امیدواریم با حمایت جامعه جهانی بتوانیم پروژه بازطراحی راکتور اراک را به سرانجام برسانیم.
به گزارش ایسنا، روند بازطراحی رآکتور اراک با همکاری ایران و چین و مشارکت دیگر اعضای برجام از جمله آمریکا آغاز شد، اما این موضوع بعد از خروج آمریکا از برجام دستخوش تحولاتی شد و تاخیراتی در روند اجرا ایجاد شد. در حال حاضر چین و انگلیس از سوی ۱+۴ مسئول اجرای این پروژه هستند.
بر اساس برجام بازطراحی راکتور اراک باید پنج ساله انجام شود.
یک سال بعد از خروج آمریکا از برجام ایران شروع به کاهش تعهدات برجامی‌اش در واکنش به خروج یک طرفه آمریکا و عمل نکردن دیگر اعضای این توافق به تعهداتشان کرد اما ایران موضوع بازطراحی راکتور اراک را از این تصمیم خود به شرط پیشرفت در کار مستثنی کرد که این روند تا کنون ادامه داشته است.
بازطراحی راکتور اراک یکی از مواردی است که آمریکا بعد از خروج از برجام برای آن معافیت تحریمی قرار داد، هر چند که در ماه‌های گذشته مدت زمان تمدید این معافیت را از ۱۸۰ روز به ۹۰ و اخیرا به ۶۰ روز کاهش داده است.
اوایل دی ماه با حضور علی‌اکبر صالحی رییس سازمان انرژی اتمی اولین مرحله از نصب تجهیزات راکتور اراک (مدار ثانویه و درپوش) راه‌اندازی شد.
رآکتور اراک دارای دو مدار است. مدار اول وظیفۀ برداشت حرارت از قلب رآکتور را دارد و مدار ثانویه که وظیفۀ آن انتقال حرارت مدار اول در برج‌های خنک‌کننده و نهایتاً به محیط است. مدار ثانویه شامل مبدل‌های حرارتی ـ استخر میانی ـ پمپ‌های انتقال (آب گرم ـ برج‌های خنک‌کننده و پمپ‌های برگشت آب سرد) است. راهبری این مدار از طریق اتاق کنترل اصلی رآکتور صورت می گیرد. برای راه‌اندازی مدار اول رآکتور، ابتدا باید مدار ثانویه و سیستم‌های جانبی مرتبط با آن راه‌اندازی می‌شد تا بعد از آن تکمیل مدار اول و راه‌اندازی غیر اکتیو رآکتور تحقیقاتی اراک (خُنداب) آغاز شود.
هم‌چنین درپوش راکتور در تاریخ فوق نصب شد. درپوش چاه راکتور یک مجموعه الکترومکانیکی فوق سنگین با بیش از ۱۰۰ تن وزن و قطر ۷.۲ متر است که با حرکت دورانی رینگ چرخ دنده و دیسک داخلی و موقعیت دهی زاویه‌ای امکان دسترسی مستقیم تحت کنترل و حفاظت شده به تک تک عناصر و بخش های فوقانی مخزن را برای فعالیت های مورد نظر به صورت منفرد یا گروه‌های محدود فراهم می‌کند.
بنا بر این گزارش، رآکتور تحقیقاتی آب سنگین مدرن شده اراک (خُنداب) با هدف کسب تجربه و دانش فنی در طراحی و ساخت رآکتورهای اتمی، تربیت نیروی انسانی متخصص، ایجاد امکانات تحقیق و توسعه در زمینه‌های فیزیک نوترون، ترموهیدرولیک و درمان و تولید رادیوایزوتوپ در جهت مصارف پزشکی، صنعتی و کشاورزی در حال تکمیل طراحی و ساخت است.