نتیجه تحقیق و تفحص‌ها در مجلس +جدول

نمایندگان هشتمین دوره مجلس شورای اسلامی در چهار سال فعالیت خود مجموعا ۱۸ درخواست تحقیق و تفحص از دستگاه‌های مختلف به هیات رئیسه مجلس شورای اسلامی تسلیم کرده که از بین این تعداد تنها ۳ مورد آن نهایی و در صحن علنی قرائت شده است.

به گزارش فردا، «عملکرد سازمان تعاون روستایی کشور و ادارات تابعه استانی وابسته به جهاد کشاورزی»، «عملکرد شرکت مخابرات» و «حادثه انفجار معادن باب نیزو در استان کرمان» سه پرونده‌ای بودند که به ترتیب در دی ماه ۱۳۸۹، آذر ماه ۱۳۸۹ و اسفند ماه ۱۳۸۹ با قرائت گزارش نهایی در صحن علنی مجلس، بایگانی شد.

پانزده پرونده باقی مانده از تحقیق و تفحص‌های مجلس، همچنان جاری و در هیات تحقیق و تفحص، کمیسیون مربوطه و یا در نوبت قرائت در صحن باقی مانده‌اند. بیش از دو سال از زمان تعیین شده برای ارائه گزارش نهایی در برخی هیات‌ها می‌گذرد و قرائت نتایج همچنان و بر خلاف وعده‌های نمایندگان، در دست بررسی است.

تحقیق و تفحص از شورای عالی ایرانیان و نیز تفحص از سازمان تامین اجماعی از مهم‌ترین گزارش‌هایی است که زمان بسیاری از عمر کلید خوردن آن درخانه ملت می‌گذرد و همچنان برای قرائت آن در صحن علنی چانه زنی‌هایی مشاهده می‌شود.
 
باقی ماندن چهار ماه از عمر مجلس هشتم شورای اسلامی و باقی ماندن طرح‌ها و لوایح فراوان جهت رسیدگی نمایندگان و مهم تر از همه رسیدگی به لایحه بودجه سال آینده، به خوبی نشان می‌دهد که مجلس فرصت کافی برای پایان دادن به پرونده‌های تحقیق و تفحص از نهادهای گوناگون کشوری را نخواهد داشت و قرائت این گزارش‌ها به تاریخ سپرده خواهد شد و شاید طرح تحقیق و تفحص دیگری احتیاج باشد تا مشخص شود که چرا این طرح‌های تحقیق و تفحص به سرانجام نرسیده است.
 
به سراغ روسای هیات‌های تحقیق و تفحص مجلس رفتیم و آخرین وضعیت پرونده‌ها را از آنها جویا شدیم، بساری از این آن‌ها که این روز‌ها سرگرم فعالیت‌های انتخابی بودند و از چند هفته پیش جلسات تحقیق و تفحص را کنار گذاشته بودند، عقیده دارند که پرونده های تحقیق و تفحصی که باقی مانده است به عمر این مجلس نخواهد رسید.

خلاصه‌ای از روند و وضعیت فعلی مهم‌ترین پرونده‌های تحقیق و تفحص در هشتمین دوره مجلس شورای اسلامی چنین است:
 

تحقیق و تفحص چگونه انجام می‌شود؟

تحقیق و تفحص در هر یک از امور کشور که بر اساس آئین نامه داخلی مجلس به عنوان یکی از وظایف ذاتی نمایندگان نام برده شده است و به اعتقاد بسیاری از نمایندگان بهترین ابزار شفاف سازی در دست آنهاست. هرچند که هر از چندگاهی دلخوری و شکایت سازمان‌های دیگر در قبال تحقیق و تفحص را تجربه می‌کنند. بر اساس قانون نمایندگان می‌توانند در هر اموری که لازم می‌دانند، تقاضای تحقیق و تفحص و روشن شدن ابهامات موجود را به صورت کتبی به هیات رئیسه مجلس شورای اسلامی دهند.
 
براساس ماده ۱۹۹ آیین‌نامه داخلی مجلس، هیأت‏ رئیسه نیز آن را به کمیسیون تخصصى ذى‏ربط جهت رسیدگى ارجاع و کمیسیون هم موظف است حداکثر ظرف دوهفته از تاریخ وصول، اطلاعاتى را که در این زمینه کسب نموده و گزارش خود را مبنى بر تصویب یا رد تقاضاى تحقیق و تفحص به هیأت رئیسه مجلس ارائه دهد.
 
پس از ارائه گزارش کمیسیون به هیات رییسه، گزارش مذکور خارج از نوبت در دستور کار مجلس قرار گرفته و به رأى گذاشته خواهد شد. در صورت تصویب نمایندگان، طرح تحقیق و تفحص به‌‌‌ همان کمیسیون تخصصى ذى‏ربط جهت رسیدگى ارجاع مى شود و کمیسیون موظف است اعضاء هیأت تحقیق و تفحص را جهت صدور احکام به رئیس مجلس معرفى نماید.
 
مهلت انجام تحقیق و تفحص شش ماه از تاریخ صدور احکام اعضاء هیأت توسط رئیس مجلس است. در صورت ضرورت با درخواست هیأت و تصویب هیأت رئیسه مجلس تا شش‌ماه دیگر قابل تمدید است.
 
هیأت حداکثر در مدت یک‌ماه پس از پایان مهلت تحقیق و تفحص، گزارش خود را به کمیسیون تسلیم مى‏کند. کمیسیون موظف است ظرف یک ماه گزارش هیأت را در جلسه مشترک اعضاء کمیسیون و هیأت مطرح و گزارش نهایی را جهت قرائت در مجلس برای مدت نیم‌ساعت تنظیم و پس از تصویب به هیأت‌رئیسه ارسال کند. قبل از رأی‌گیری در رابطه با گزارش نهایی، وزیر یا مقام‌مسؤول از عملکرد خود دفاع خواهد کرد.