معنای اظهارات هسته ای اخیر روحانی چیست؟ / بازگشت به پیش از برجام؟

إلينا ديلوجر در اندیشکده واشنگتن نوشت: در روز 16 ژانویه، حسن روحانی در جریان یک پخش زنده تلویزیونی، تصریح کرد که در حال حاضر، ایران در حال تولید کمیت بیشتری از اورانیوم، به نسبت قبل از امضای توافق هسته ای در سال 2015 است.

به گزارش سرویس بین الملل «انتخاب»، در ادامه این مطلب آمده است: در صورتی که اظهارات روحانی درست باشد، این مقدار، یک افزایش غیر عادی در تولید ماهانه اورانیوم غنی شده در ایران است؛ چرا که این مطلب بدین معناست که ایران به شکل ترسناکی به میزان اورانیوم غنی شده مورد نیاز برای ساخت سلاح اتمی نزدیک شده است.

در تازه ترین گزارش آژانس بین المللی انرژی هسته ای، که مستند به دوره زمانی بین 19 اگوست و 3 نوامبر 2019 است، میزان غنی سازی اورانیوم ایران حدود 52 کیلوگرم ماهانه، افزایش داشته و برای رسیدن به میزان ذکرشده روحانی، این میانگین باید سه برابر شده باشد.

با توجه به آنچه در مورد سانتریفیوژ های ایرانی می دانیم، رسیدن به سطح غنی سازی پیش از برجام، به محض اینکه تصمیم مسئولان، کنار گذاشتن محدودیتهای ذکر شده در توافق باشد، اقدامی دور از دسترس نیست. بویژه آنکه جمهوری اسلامی می تواند با استفاده از سانتریفیوژهای نوع«آی آر1»، یا راه اندازی سانتریفیوژهای پیشرفته ای که در اختیار دارد، سطوح بالایی از غنی سازی را محقق کند.

با توجه به اینکه این دستگاههای پیشرفته تا قبل از برجام، مورد استفاده قرار نگرفته، میزان موفقیت آنها مشخص نیست. اما اگر این دستگاهها طبق انتظار مسئولان ایرانی عمل کند، می تواند بخش زیادی از میزان غنی سازی اورانیوم که توسط روحانی مطرح شد را تامین کند.

در تاریخ 5 ژانویه، مسئولان ایرانی از افزایش استفاده از سانتریفیوژهای نوع «آی آر1» بعنوان بخشی از گام پنجم خروج از تعهدات برجامی، خبر دادند. در صورتی که تعداد سانتریفیوژهای«آی آر1» ایران که از زمان شروع برجام تعویض شده اند را در نظر بگیریم، احتمالا باید حدود 4600دستگاه اضافی برای استفاده داشته باشد، که این تعداد، به همراه 5060 دستگاهی که در حال حاضر مورد استفاده قرار می گیرد، می تواند به ایران امکان افزایش تعداد سانتریفیوژهایش تا حدود 9156 دستگاهی که قبل از امضای توافق هسته ای به کار گرفته می شد را بدهد.

تفاصیل دقیق مربوط به اظهارات روحانی، پس از انتشار گزارش آژانس بین المللی انرژی اتمی که در اوایل فوریه خواهد بود، مشخص می شود؛ آنچه که اولین گزارش از زمان ریاست رافائل گروسی، محسوب می شود و می تواند میزان موفقیت سانترفیوژهای پیشرفته ایران در غنی سازی اورانیوم را تعیین کند.

اما گام نگران کننده بعدی که ممکن است ایران در راستای آن قدم بردارد، افزایش غنی سازی از 4.5 درصد تا 19.75 درصد است؛ که این مقدار، از نظر تکنولوژی، به اورانیوم لازم برای ساخت سلاح، نزدیک است. در صورتی که تهران بتواند به سرعت ذکرشده توسط روحانی، غنی سازی اورانیوم خود را افزایش داده و به میزان 19.75 درصد برسد، بار دیگر، همان نگرانی هایی مطرح می شود که پیش از امضای توافق هسته ای مطرح بود.