چرا تغذیه مناسب دوره بارداری اینقدر مهم است؟

خدیجه رحمانی درباره اهمیت تغذیه دوران بارداری تا پایان دوسالگی کودک ، گفت:«وضعیت تغذیه هر دوره ای متاثر از دوران قبل و اثرگذار بر دوران بعد است.به عنوان مثال تغذیه در دوران شیرخوارگی متاثراز دوران جنینی است که اثرگذار بر دوران بعد نیز هست. یا در سنین سالمندی متاثر از مجموعه دوران های زندگی فرد است و اساس این تاثیرپذیری ها به تغذیه دوران جنینی یا تغذیه مادر در دوران بارداری و حتی تغذیه مادر قبل از بارداری بر می گردد.به همین دلیل است که برای سلامت نسل سالم اول دختران نوجوان هرجامعه ای در اولویت هستند که باید با سلامت وارد دوران بارداری شوند.»

رحمانی خاطرنشان کرد:«عوامل متعددی از جمله عوامل اقتصادی،اجتماعی و حتی روحی و روانی بر تغذیه تاثیرگذار است.فاکتورهای محیطی ، اجتماعی و دسترسی به خدمات مراقبت های اولیه ،فرصت های اقتصادی،حمایت اجتماعی و دسترسی به منابع برای تامین نیازهای روزانه بر وضعیت سلامتی مادر و نوزاد اثر می گذارد.»

وی درباره تاثیر سوء‌تغذیه در دوران بارداری و جنینی و بروز بیماری ها در دوران بزرگسالی، گفت:« مطالعات متعددی نشان داده رابطه مستقیمی بین سوء‌تغذیه در دوره بارداری با بروز بیماری ها در کودک در دوران بزرگسالی وجود دارد. بویژه در شرایط جنگ و قحطی که دسترسی به مواد غذایی محدود می شود ، بیشترین افراد آسیب پذیر مادران باردار هستند که این مسئله منجر به تولد نوزادان کم وزن می شود.»

رحمانی افزود:«نوزادانی که وزن آنها کمتر از دو و نیم کیلوگرم باشد دچار سوء‌تغذیه هستند. سوء تغذیه در دوران جنینی باعث تولد نوزاد با وزن کم و نامتناسب با سن خود و یا تولد نوزاد زودرس می شود.مسئله وزن کم در هنگام تولد و خطر بروز بیماری های قلبی و عروقی در دوران بزرگسالی بوسیله بارکر در سال ۱۹۸۶ مطرح شد.»

وی در ادامه گفت:« بارکر فرضیه ای را مطرح کرد که جنین در صورتی که با هر نوع سوء‌تغذیه ای روبرو شود در آن دوران تطابقی در وی ایجاد می شود که منجر به بروز یکسری اختلالات می شود. در بروز بیماری دیابت نشان داده شده تاخیر شدید رشد جنین منجر به اختلال در عملکرد غده پانکراس می شود و در نتیجه در سال های بعد منجر به بروز دیابت در وی می شود. »

رحمانی گفت:« مطالعات بیشتر گزارش کرده اند که تاخیر رشد در دوران جنینی باعث پرفشاری خون و افزایش مرگ ومیر ناشی از بیماری های قلبی و مقاومت به انسولین و بروز اختلال دیابت در دوران بزرگسالی می شود.افزایش LEW باعث افزایش بروز این اختلالات می شود و در نهایت ارتباط بین آن با سندورم متابولیک دیده می شود که LEW نتیجه سوء‌تغذیه مادر در دوران بارداری است.»

وی در ادامه گفت:«مطالعات نشان داده فعالیت فیزیکی بیش از حد در دوران بارداری با LEW ارتباط دارد و هم سوء‌تغذیه و هم فعالیت بیش از حد بر بروز بیماری ها در دوران بزرگسالی تاثیرگذار است ومطالعات گسترده ارتباط سازگاری را بین LEW و ابتلا به دیابت در دوره بزرگسالی مطرح کرده اند.»

این کارشناس تغذیه افزود:« سبب شناسی دیابت نوع دو، چندعاملی است و چاقی دوران بزرگسالی و سبک زندگی از جمله عوامل قابل پیشگیری در بروز دیابت محسوب می شوند که می تواند از LEW هم پیشگیری کند و از این طریق می توان ۵ تا ۱۰ درصد دیابت نوع دو را در سال های بعد کاهش داد.»

وی با تاکید بر اینکه دوران جنینی، مهمترین دوران برای پیشگیری از دیابت است، گفت:«تغییر محور هیپوفیز تالاموس و تغییرات تنظیم بیان ژن و استرس اکسیداتیو هریک ممکن است در جنین بروز پیدا کند. فرضیه تطابق جنینی بارکر معتقد است که حوادث اولیه زندگی ابتلا به بیماری های مزمن را در سال های بعد مستعد می کند.»

رحمانی تاکید کرد:« استرس اکسیداتیو، فاکتور مرتبط با بسیاری از بیماری ها است. استعمال دخانیات به عنوان اولین عامل استرس اکسیداتیو در مطالعات شناخته شده است.پرفشاری خون در دوران بارداری ، بیماری های التهابی،عفونی ،چاقی و سوء تغذیه با lew در ارتباط هستند.»

وی گفت:« برای پیشگیری از بروز سوء‌تغذیه، پروتئین ها برای سنتز مواد ضد استرس مانند ویتامین ها و آنتی اکسیدان هایی مثل A،E،C، و مواد معدنی مثل سلنیوم،روی و آهن ضروری هستند و مطالعات نشان داده کمبود پروتئین و ریزمغذی ها در دوران جنینی منجر به سندروم متابولیک می شود که میزان استرس اکسیداتیو را بالا می برد و در نوزادانی که نسبت به سنشان رشد کمی داشته اند و وزنشان نسبت به سنشان کم است بیشتر از نوزدانی که به موقع به دنیا آمده اند در معرض استرس اکسیداتیو هستند.»

رحمانی خاطرنشان کرد:« بین تغذیه با شیر مادر در پیشگیری از بروز چاقی و بیماری های متابولیک در کودکی و سایر دوران های زندگی ارتباط وجود دارد. در هزار روز اول زندگی نسبت رشد کودک در صورت تغذیه مناسب بالاترین حد خود را دارد و اساس آن تغذیه با شیر مادر است و تغذیه بعد از دوران جنینی با شیر مادر اهمیت بسیار زیادی دارد. »

وی درباره سوء‌تغذیه مادر و خطر بروز بیماری ها در جنین گفت:‌« محدودیت کالری و انرژی دریافتی باعث می شود کمبود پروتئین بوجود آید که باعث تاخیر در رشد جنین و نوزاد می شود. ازطرف دیگر معمولا قشر فقیر به جای پروتئین، مصرف کربوهیدرات ها را افزایش می دهند و نزدیک به ۷۰ درصد از انرژی خود را از طریق مصرف کربوهیدرات ها دریافت می کنند که این مسئله، باعث افزایش سلول های چربی و بروز چاقی در دوران بزرگسالی می شود.»

وی گفت:« در جوامع فقیر، آمار چاقی و بیماری های متابولیک بالا است، همچنین افزایش دریافت چربی های زیاد خطر بروز بیماری های قلبی و عروقی و سندورم متابولیک را به همراه دارد.مطالعات نشان داده محدودیت دریافت مس،روی، و ویتامین E در دوران بارداری منجر به کاهش فعالیت آنزیم هایی می شود که جنین را در برابر استرس اکسیداتیو حفظ می کنند.»

رحمانی افزود:«کمبود ویتامین A و E در مادر باعث پرفشاری خون و اختلال در تحمل گلوکز در سال های بعد در جنین می شود و کمبود ویتامین B12 در دوران جنینی با شیوع بیشتر مقاومت انسولین همراه است.»

وی در پایان گفت:«اگر به مجموعه موارد اشاره شده دقت کنیم می بینیم ریشه بیشترین بیماری های غیرواگیر شایع درجامعه به دوران جنینی و هزار روز اول زندگی برمی گردد. مطالعات ابتلا به دیابت در کودک را به دلیل تغذیه نامناسب مادر در دوران بارداری بین ۵ تا ۱۰ درصد ثابت کرده است. بنابراین تغذیه نامناسب در دوران بارداری، اساس بروز بیماری ها در سال های بعد خواهد بود که اهمیت تغذیه در این دوران را ثابت کرده است و باید مسوولین و کسانی که مسوولیت سلامت جامعه را بر عهده دارد برای این مسئله برنامه ریزی اساسی داشته باشند.»

سلامت نیوز