گزارش سری وزیر خارجه آمریکا در سال ۱۳۸۲: چین به دنبال صدور تجهیزات پردازش مواد شیمیایی با روکش شیشه به ایران است / این تجهیزات کاربردی دوگانه دارند

«انتخاب» اسناد ویکی لیکس در رابطه با ایران را که متعلق به سال های ۱۹۷۲ تا ۲۰۰۹ است، را به صورت روزانه و به منظور آگاهی مخاطبان نسبت به تحولات و اتفاقات گذشته، منتشرمی کند

سرویس تاریخ «انتخاب»: سندی سری از وزیر امورخارجه آمریکا خطاب به سفارت این کشور در چین به تاریخ دوشنبه ۱۵ اردیبهشت ۱۳۸۲ با عنوان «تلاش ایران برای خرید تجهیزات پردازش مواد شیمیایی با روکش شیشه از شرکت‌های چینی» منتشر شده است.

به گزارش «انتخاب»؛ متن این سند که ویکی لیکس آن را منتشر کرده، در زیر آمده است:

موضوع سند: تلاش ایران برای خرید تجهیزات پردازش مواد شیمیایی با روکش شیشه از شرکت‌های چینی
طبقه بندی: سری
دوشنبه ۱۶:۴۰ دقیقه پنجم می ۲۰۰۳
از: وزیر امورخارجه
به: سفارت در چین

۱. این درخواست اقدام است، لطفا به پاراگراف چهار مراجعه کنید

۲. پیش زمینه: می‌خواهیم اطلاعات بیشتری را درباره تلاش ایران برای خرید فناوری و تجهیزات پردازش مواد شیمیایی با روکش شیشه و همچنین جت میل/میکرونایزر‌های BW-USEFUL از شرکت‌های چینی را با مقامات این کشور در میان بگذاریم:
۱) آقای هو شیهونگ که:
- در سال ۲۰۰۲ نماینده شرکت چینی تجهیزات شیمیایی زیبو (ZCEP) بود (در می ۲۰۰۲ این شرکت بر اساس قوانین عدم گسترش مرتبط با ایران تحریم شد)
- در سال ۲۰۰۳ نماینده این شرکت‌های چینی شد:
- شرکت تجهیزات شیمیایی زیبو
- شرکت همکاری فنی و اقتصادی بین المللی زیبو، و
- شرکت تجارت فناوری و علوم صنایع جنوب
۲) جیانگسو یونگلی، شرکت واردات و صادرات فناوری و مواد شیمیایی (در می ۱۹۹۷ و جولای ۲۰۰۲ بر اساس قانون کنترل و حذف جنگ افزار‌های شیمیایی و بیولوژیکی و در ژوئن ۲۰۰۱ بر اساس قانون عدم گسترش تسلیحات ایران، تحریم شد)
۳) شرکت مهندسی SUMEC، و
۴) شرکت مواد شیمیایی تانگشان داچانگ

۳. هو شیهونگ دارای اهمیت ویژه است، زیرا تلاش می‌کند با تشریح نادرست تجهیزات موردنظر برای صادرات به ایران و تغییر نام کاربر نهایی در ایران، از کنترل‌های صادراتی چین فرار کند. ما از مقامات چینی می‌خواهیم تا بر تمامی محموله‌های شرکت‌های گفته شده در بالا دقت کامل کنند – مخصوصا هو شیهونگ، توزیع کننده همیشگی و شرکت‌های وابسته به او – با توجه به این خطر که آن‌ها احتمالا ماهیت واقعی محموله‌ها و کمک‌های خود به ایران را مخفی می‌کنند.

۴. درخواست اقدام: درخواست برای انتقال سریع نکات پاراگراف ۵ به مسئولان مربوطه در دولت میزبان و گزارش پاسخ آن‌ها

۵. شروع نکات بحث/غیرکتبی
- ما بر اساس همکاری هایمان در حوزه عدم گسترش می‌خواهیم اطلاعات موردنظرمان را با شما در میان بگذاریم
- ما اطلاع داریم که برخی شرکت‌های چینی همچنان به دنبال تامین فناوری و تجهیزات پردازش مواد شیمیایی با روکش شیشه به ایران هستند – که حداقل یک مورد آن در سال جاری انجام شده است – که این مواد تحت نظارت قانون کنترل صادرات چین و مفاد مربوط به تجهیزات بیولوژیکی با کاربرد دوگانه قرار دارد.
- بر اساس این اطلاعات، حداقل یکی از این شرکت‌های چینی به دنبال فرار از کنترل‌های صادرات چین از طریق ارایه شرح نادرست از تجهیزات موضوع صادرات به ایران و تغییر نام کاربر نهایی در ایران است.
ZCEP
- در مارس ۲۰۰۲ ما اطلاعاتی را به اشتراک گذاشتیم که ایران به دنبال کسب مقدار زیادی تجهیزات پردازش مواد شیمیایی با روکش شیشه از دو شرکت چینی بوده است، که یکی از آن‌ها کارخانه تجهیزات شیمیایی زیبو بود
- آدرس ZCEP در انتهای جنوبی جاده شانگوآن، شهر زیبو شماره ۲۵۵۰۶۳ در استان شاندونگ است. نام این شرکت به چینی زیبو شی هوانگ گونگ شیبی چانگ است. زبو شاید نام تجاری گروه همکاری‌های شیمیایی زیبو باشد که در همان آدرس ثبت شده است
- در جولای ۲۰۰۲ قبل از اجرای کنترل‌های صادرات مواد شیمیایی در چین، ZCEP مقدار زیادی وسایل رآکتور شیمیایی با روکش شیشه‌ای و تجهیزات وابسته آن را در اختیار ایران قرار داد که مشمول کنترل‌های گروه استرالیا می‌شدند.
- در می ۲۰۰۲ ZCEP همچنین یک جت میل پنوماتیک با کاربرد دوگانه را در اختیار ایران قرار داد که هرچند تحت کنترل گروه استرالیا قرار نمی‌گرفت، اما می‌تواند ذرات را تا قطری کمتر از ۵ میکرون خرد کند – که اندازه ایده آل برای انتشار هوایی مواد شیمیایی تسلیحاتی است.
- ZCEP همچنین بر اساس قوانین آمریکا و در می ۲۰۰۲ به دلیل انتقال کالا‌های تحت کنترل گروه استرالیا به ایران، توسط آمریکا تحریم شد.

هیو شیهونگ
- در سال 2002 نماینده اصلی ZCEP در معامله با ایران یک چینی به نام هیو شیهونگ بود
- ما اکنون اطلاع داریم که با وجود کنترلهای صادراتی چین، هیو همچنان به دنبال رساندن تجهیزات پردازش مواد شیمیایی با روکش شیشه به دست ایران است که مشمول قوانین کنترل صادرات چین و گروه استرالیا می شوند.
- در سال 2003 هیو ظاهرا به نمایندگی از شرکت های تجهیزات شیمیایی زیبو، همکاری فنی و اقتصادی بین المللی زیبو و تجارت فناوری و علوم صنایع جنوب عمل می کرده است
- آدرس شرکت تجهیزات شیمیایی زیبو به آدرس شهر زیبو، خیابان World Commercial پلاک 137 طبقه سوم در استان شاندونگ ثبت شده است. نام شرکت به چینی Zibo Beite Hugong Shebei Touxian Gongsi است
- آدرس شرکت همکاری اقتصادی و فنی زیبو به آدرس استان شاندونگ، شهر زیبو، خیابان ژونگشین، شماره 191 است
- شرکت تجارت علوم و فناوری صنایع جنوب دارای دو آدرس است
- پکن، منطقه هایدیان، شماره 10 چدوگو
- پکن، شینچنگ، خیابان فرعی هانگ کونگ شماره 38
- هیو تلاش می کند انتقال دستگاه رآکتور شیمیایی با روکش شیشه را که مشمول کنترل های صادراتی است با توصیف آنها به عنوان «واحدهای تقطیر ضد اسید» یا «واحدهای تقطیر دستگاه ضداسید» از دید مسئولان چینی مخفی کند
- از زمان اعمال کنترل های صادراتی جدید چین، هیو حداقل در یک مورد در انتقال تجهیزات با روکش شیشه به ایران موفق بوده است. در اواخر ژانویه یا اوایل فوریه 2003، ایران یک دستگاه رآکتور شیمیایی با روکش شیشه و ظرفیت 2000 لیتر را به همراه تجهیزات همراه آن دریافت کرد.
- هیو همچنین به دنبال فروش دیگر کالاهای دارای کاربرد دوگانه به ایران است، مانند موارد زیر:
- فناوری های موضوع کنترل صادرات چین برای تعمیر دستگاه رآکتور شیمیایی با روکش شیشه با ظرفیت 1500 تا 10 هزار لیتر
- سانتریفیوژهایی که ممکن است بسته به خصوصیات فنی، مشمول کنترل های صادراتی چین باشند
- سیستم های جیت میل مایکرونایزر با کاربرد دوگانه که هرچند مشمول کنترل ها نیستند اما می توانند اجرام را تا اندازه مناسب برای تسلیحات شیمیایی خرد کنند
جیانگسو یونگلی
- ما همچنین اطلاعاتی درباره دیگر شرکتهایی در اختیار داریم که به دنبال فروش تجهیزات پردازش مواد شیمیایی موضوع کنترل های صادراتی به ایران هستند
- در فوریه 2003 شرکت چینی صادرات و واردات فناوری و مواد شیمیایی جیانگسو یونگلی – که زیرمجموعه گروه صنعتی شیمیایی نانجینگ است – به دنبال فروش تجهیزات شیمیایی با کاربرد دوگانه و مشمول کنترل های چین از جمله دستگاه رآکتور با روکش شیشه و ظرفیت 5 هزار لیتر و دریافت کننده های با روکش شیشه و ظرفیت 500 لیتر به ایران بود.
- در سه مورد دیگر (1997، 2001 و 2002) آمریکا بر اساس قوانین خود، تحریم هایی را علیه شرکت جیانگسو یونگلی به دلیل اطلاع و سپس کمک به برنامه های تسلیحات شیمیایی و بیولوژیکی و انتقال کالاهای مشمول کنترل گروه استرالیا به ایران، اعمال کرد.
سومک، شرکت شیمیایی تانگشان داچانگ
- در ژانویه 2003 شرکت چینی مهندسی SUMEC با ارایه قطعات یدکی با روکش شیشه و دیگر رآکتورهای شیمیایی برای یک خط تولید کلراید پلی آلومینیوم، که قبلا به ایران فروخته بود، موافقت کرد.
- ایران همچنین به دنبال خرید یک دستگاه رآکتور مواد شیمیایی با روکش شیشه ای – با ظرفیت احتمالی 5 هزار لیتر که شامل کنترل های صادراتی می شود – از شرکت سومک و یک شرکت چینی دیگر به نام شرکت مواد شیمیایی تانگشان داچانگ بود (به آدرس استان هیبی، شهر تاگشانگ، جاده شیانهو غربی، پلاک 116). ایران همچنین به دنبال خرید قطعات یدکی برای رآکتور با روکش شیشه از جمله تیغه تحریک کننده رآکتور از شرکت مواد شیمیایی تانگشان داچانگ بود.
نتیجه گیری
- بررسی خاص تمامی محموله های شرکت هایی که پیش از این گفتیم – مخصوصا توزیع کنندگان سریالی مانند هیو شینهونگ و شرکتهای وابسته – با توجه به این خطر ضرورت دارد که آنها در حال مخفی کردن ماهیت واقعی محموله های خود برای کمک به ایران هستند.
- امیدواریم این اطلاعات در اجرا و اعمال کنترل های صادراتی، از جمله از طریق استفاده از کنترل فراگیر صادرات، مفید باشد
- از هرگونه اطلاعاتی که در این باره با ما در میان بگذارید استقبال می کنیم
پایان نکات موضوع صحبت
پاول