اظهارات جان بولتون درباره برنامه هسته‌ای ایران در سال ۱۳۸۲: حتی روسیه هم از گستردگی و پیچیدگی این برنامه شوکه شده بود / ایتالیا: اگر اسرائیل کنوانسیون تسلیحات شیمیایی را امضا کند، بهانه ایران برای عدم تصویب پروتکل الحاقی از بین می‌رود

«انتخاب» اسناد ویکی لیکس در رابطه با ایران را که متعلق به سال های ۱۹۷۲ تا ۲۰۰۹ است، را به صورت روزانه و به منظور آگاهی مخاطبان نسبت به تحولات و اتفاقات گذشته، منتشرمی کند

سرویس تاریخ «انتخاب»: سندی محرمانه از ایتالیا به تاریخ دوشنبه ۲۰ مرداد ۱۳۸۲ با عنوان «گزارش جان بولتون به مسئولان ایتالیایی» منتشر شده است.

به گزارش «انتخاب»؛ متن این سند که ویکی لیکس آن را منتشر کرده، در زیر آمده است:

موضوع سند: گزارش جان بولتون به مسئولان ایتالیایی
طبقه بندی: محرمانه
جمعه ۱۵:۵۹ دقیقه یازدهم آگوست ۲۰۰۳
از: ایتالیا
به: نامشخص

۱. خلاصه. بولتون معاون وزیر امور خارجه بعد از دیدارهایش در واتیکان (تلگراف مرجع) روز ۹ آوریل درباره عراق، کره شمالی، ایران و دیگر مسایل مرتبط با عدم گسترش در رم به مسئولان ارشد ایتالیایی گزارش داد. ایتالیایی‌ها علاقه دارند که اختلافات را در اتحاد دو طرف آتلانتیک حل کنند، بویژه در دوره آتی ریاست این کشور بر اتحادیه اروپا، و لذا مسئله عدم گسترش را حوزه‌ای می‌دانند که آمریکا و اروپا می‌توانند با یکدیگر همکاری کنند. آن‌ها توافق دارند که کره شمالی و ایران خطرات جدی در حوزه عدم گسترش ایجاد کرده اند که نیازمند تلاش‌های هماهنگ توسط آمریکا و اروپا است. پایان خلاصه.

عراق و اتحاد اروپا و آمریکا
۲. در مراسم ناهار به میزبانی سفیر و در یک دیدار جداگانه با بالدوچی، دبیرکل وزارت امورخارجه ایتالیا، بولتون به مسئولان عالی ایتالیا اعلام کرد که تمرکز آمریکا بر ایجاد فوری یک دولت مستقر عراقی است و به دنبال اشغال آنجا و یا حکومت سازمان ملل بر این کشور نیست. از آنجا که شواهد درباره برنامه تسلیحات کشتار جمعی عراق برملا شده و مردم این کشور آزادی خود را جشن می‌گیرند، بحث درباره تصمیم به آغاز جنگ دیگر از بین رفته است. نیرو‌های امنیتی برای کنترل هرج و مرج احتمالی در فاصله سقوط صدام تا استقرار یک حاکمیت داخلی، موردنیاز خواهد بود. برخی از ایتالیایی‌های حاضر در مراسم نهار پاسخ دادند که یافتن نقشی برای سازمان ملل و ناتو و اتحادیه اروپا می‌تواند برای ایجاد همبستگی و احیای نظم جهانی مفید باشد. سفیر اشاره کرد که دولت آمریکا و کشور‌های اروپایی اولویت‌های متفاوتی داشتند: اولویت اول آمریکا خلع سلاح عراق و بعد از نگرانی درباره روابط میان دو قاره بوده در حالیکه تمرکز عراق بر روابط میان دو قاره و بعد از آن خلع سلاح عراق بوده است. اگر سازمان‌های بین المللی به دنبال نقشی در عراق بعد از جنگ هستند، باید بتوانند کمک‌های مفیدی انجام دهند و صرف ایجاد یک نقش برای مشروع سازی حضور آن‌ها به نفع هیچکس نخواهد بود. فرانچسکو تالو، مشاور سیاسی نخست وزیر پیشنهاد کرد که شاید عملی‌تر باشد که کار را با ناتو آغاز کنیم، با توجه به ارتباط‌های این سازمان با مسایل تسلیحات کشتار جمعی و ثبات، و سپس به سمت یک فروم بزرگتر در سازمان ملل برویم.

۳. در یک نشست ویژه، سفیر بالدوچی پیش بینی کرد که دوره بعد از جنگ در عراق دشوارتر از کوزوو خواهد بود. به گفته او تصمیم عملگرایانه درباره بهترین روش استفاده از سازمان ملل – با یک منبع مهم – بسیار حیاتی است. وزارت امورخارجه یک گروه کاری مشترک برای هماهنگی کمک‌ها ایجاد کرده است که بعد از ایجاد مکانیزم ها، قابل تامین خواهد بود. بالدوچی تاکید کرد که دولت ایتالیا به دنبال ترمیم اختلافات در روابط دو قاره و تمرکز بر همکاری در زمان ریاست بر اتحادیه اروپا است. بولتون اشاره کرد که رسیدن به صلح در عراق کار بزرگی خواهد بود. بسیاری از عراقی‌ها شبکه‌های موجود را برای توزیع کمک یا حفظ امنیت تحت کنترل حزب بعث می‌دانند. این شبکه‌ها باید با کلیسا، مسجد و سازمان‌های جدید عراقی جایگزین شوند تا بتوان اعتماد عمومی را جلب کرد.

کره شمالی
۴. ایتالیایی‌های حاضر در مراسم نهار سفیر کره شمالی را دشوارتر از عراق می‌دانند که این مسئله به سیاستگذاری‌های غیرقابل پیش بینی در پیونگ یانگ مربوط می‌شود. مارتینی، مسئول آسیای وزارت امورخارجه (و سفیر سابق در سئول) می‌گوید سفیر کره شمالی در ایتالیا همچنان این گفته را تکرار می‌کند که کره شمالی آماده برگشت به ان پی تی خواهد بود اگر آمریکا با مذاکرات دوجانبه موافقت کند (توجه: مارتینی به او گفته بود که این مسئله غیرممکن خواهد بود). بولتون به تلاش‌های متعدد آمریکا برای رسیدن به یک راه حل قابل قبول اشاره، اما تاکید کرد که پاسخ نمی‌تواند یک چارچوب موردتوافق باشد. او گفت که اقدامات اخیر چین می‌تواند نشان دهد که این کشور متوجه شده می‌تواند و باید نقش موثرتری برای اعمال نفوذ بر رفتار‌های کره شمالی بازی کند. چین از سوی دیگر، در کنار روسیه، رویکرد مفیدی درباره کره شمالی در شورای امنیت سازمان ملل ندارند. بولتون گفت: با توجه به خطر اقدامات کره شمالی برای ژاپن و توازن امنیتی دقیق موجود در آسیا، باعث تعجب است که چین اقدامات بیشتری انجام نمیدهد.

۵. هماهنگ کننده سیاست امنیت بین المللی در وزارت امورخارجه، ترزا (که او هم سفیر سابق در سئول بوده) اشاره کرد که کره شمالی مسئله ایست که اروپا و آمریکا درباره آن هماهنگی دارند. باید فشار دیپلماتیک زیادی روی چینی‌ها باشد. ایتالیا در اتحادیه اروپا پیشتاز است تا مسئله کره شمالی به جلو برده شود و این فشار را در جلسه آینده اتحادیه اروپا درباره کره شمالی هم حفظ خواهد کرد. واقعیت این است که کره شمالی به دنبال تضمین‌های امنیتی است و تاکید بر امنیت منفی در نتیجه پیوستن به ان پی تی می‌تواند یک نکته مفید باشد. بولتون از این پیشنهاد نوآوارنه استقبال کرده و به کره شمالی به عنوان مسئله دیگری اشاره کرد که ایتالیا در زمان ریاست بر اتحادیه اروپا می‌تواند نقش رهبری در آن داشته باشد. دولت آمریکا در حال بررسی ترغیب کشور‌هایی مانند مصر، سوریه و یمن برای عدم خرید تسلیحات از کره شمالی است تا درآمد‌های این رژیم را کاهش دهد و در صورت پذیرفتن این راهکار، ایتالیا می‌تواند از نزدیکی خود با لیبی برای انتقال این پیام استفاده کند.

ایران
۶. در مراسم ناهار، ترزا پیشنهاد کرد که برنامه هسته‌ای ایران میتواند بحران بعدی باشد. توافق اتحادیه اروپا درباره چگونگی حل این شرایط آن است که ایران باید به پایبندی به پروتکل الحاقی سازمان انرژی اتمی و قوانین رفتاری درباره موشک‌ها بپیوندد. اقدامی مناسب از سمت اسراییل مانند تصویب کنوانسیون تسلیحات شیمیایی، می‌تواند این بهانه ایران را از بین ببرد که آن‌ها پیمان را امضا نخواهند کرد مگر آنکه اسراییل آن را امضا کند. بولتون گفت: رییس جمهور بوش متعهد به پیشرفت در خاورمیانه است که شامل مسئله اعراب و اسراییل هم می‌شود. سازمان انرژی اتمی و بسیاری از کشورها، از جمله روسیه از پیچیدگی و گستردگی برنامه تسلیحات هسته‌ای ایران بعد از سفر بازرسان سازمان شوکه شده بودند. نشست شورای حکام سازمان در ماه ژوئن فرصتی را برای برملا کردن پیشرفته بودن توانایی‌های ایران و روشن کردن تلاش‌های این کشور برای رسیدن به توانمندی تسلیحات هسته‌ای را فراهم می‌کند.

۷. سفیر بالدوچی در زمان دیدار با بولتون از برنامه هسته‌ای ایران ابراز نگرانی کرد. او تاکید کرد که هرچند ایتالیا روابط خوبی با ایران دارد، اما مسئولان این کشور همیشه در زمینه حقوق بشر و مسایل عدم گسترش به ایران فشار آورده و این فشار را ادامه خواهند داد. این مسئله بویژه در زمان ریاست ایتالیا بر اتحادیه اروپا اهمیت خواهد داشت. مباحث اخیر او با مسئولان فرانسوی درباره کره شمالی و ایران نیز نشان می‌دهد که مسایل عدم گسترش می‌تواند فرصت‌های سازنده‌ای را برای افزایش همکاری میان اتحادیه اروپا و آمریکا فراهم کند. بولتون در پاسخ به یک سوال اشاره کرد که گروه هشت نمی‌تواند به عنوان تریبونی برای بررسی برنامه هسته‌ای ایران عمل کند، زیرا روسیه در داخل درباره این مسئله دچار اختلاف نظر است. او اضافه کرد، البته نوعی بیانیه از سوی وزیر امورخارجه درباره کره شمالی می‌تواند مفید باشد، هرچند گروه هشت باز هم با مشکلی مشابه در روسیه مواجه است.

سوریه، لیبی
۸. بولتون به ایتالیایی‌ها گفت: نتیجه جنگ عراق می‌تواند باعث شود تا کشور‌هایی مانند سوریه و لیبی اهمیت برنامه‌های تسلیحات مخفی خود را بازنگری کنند. مدیر کنترل تسلیحات و خلع سلاح وزارت امورخارجه، چوز در مراسم نهار پیشنهاد کرد تا مسئله بازرسی از چالش‌ها در لیبی بر اساس پیمان منع تسلیحات شیمیایی مدنظر قرار گیرد. بولتون موافق بود که با نهایی شدن این پیمان، سازمان تسلیحات شیمیایی اکنون در موقعیتی قرار دارد تا بازرسی‌های قابل اتکایی انجام دهد. او گفت که برای آمریکا و کشور‌های اتحادیه اروپا مهم است تا فشار متحدی بر هر دو کشور و حتی کشور‌های دیگری که احتمالا به دنبال این مسئله بروند، وارد کنند.

۹. بولتون این تلگراف را تایید کرده است.
سمبلر