چرا ایتالیا برخلاف دیگر کشورهای اروپایی در ماجرای میکونوس تمایلی نداشت سفیر خود را از تهران فرابخواند؟ / وقتی ولایتی حاضر نشد با سفیر ایتالیا ملاقات کند

«انتخاب» اسناد ویکی لیکس در رابطه با ایران را که متعلق به سال های ۱۹۷۲ تا ۲۰۰۹ است، را به صورت روزانه و به منظور آگاهی مخاطبان نسبت به تحولات و اتفاقات گذشته، منتشرمی کند.

سرویس تاریخ «انتخاب»: سفارت آمریکا در امارات در گزارشی محرمانه به تاریخ چهارشنبه ۲۱ خرداد ۱۳۷۶ به موضوع سیاست ایتالیا در قبال ایران  پرداخته است.

به گزارش «انتخاب»؛ متن این سند که ویکی لیکس آن را منتشر کرده، در زیر آمده است:

موضوع سند: ایتالیا: سیاستی فعال
طبقه بندی: محرمانه
چهارشنبه ۱۶:۰۹ دقیقه یازدهم ژوئن ۱۹۹۷
از: سفارت آمریکا در رم
به: وزیر امورخارجه

۱. خلاصه: فعالیت اخیر دولت ایتالیا نشان میدهد این کشور سیاست فعال خود را در برابر حکومت‌های ... ایران، عراق و لیبی ادامه می‌دهد. به گفته وزیر امورخارجه، ایتالیا سیاستی فراگیر برای این کشور‌ها دارد که متمرکز بر این باور است که تعامل، و نه انزوا، بهترین روش برای میانه رو کردن رفتار‌های خودسرانه است که انگیزه آن می‌تواند تشویق برای توسعه اقتصادی/تجاری در آینده و در عین حال تضمین تامین انرژی ایتالیا باشد. وزیر امورخارجه دنی گفته است که منزوی کردن تهران، بغداد و طرابلس هیچ مشکلی را حل نمی‌کند – و یک «رویکردی جهانی و سازنده برای گفتگو» نیاز داریم. تمایل ایتالیا به توسعه روابط تجاری در کنار وابستگی آن در حوزه انرژی، می‌تواند تکمیل کننده دیدگاه دنی باشد. دولت ایتالیا می‌داند که مواضع آن در برابر ایران، عراق و لیبی باعث آزار آمریکا است و مراقب بوده تا زیاده روی نکند. ایتالیا معتقد است که سیاست‌های آن مطابق با اقدامات دیگر اعضای اتحادیه اروپا مانند آلمان و فرانسه است و اخیرا نیز اختلافات سیاسی خود با آمریکا را «غیرقابل حل» خوانده است. ما نمی‌دانیم دقیقا این اختلافات کجا از حد مسایل عمومی فراتر می‌رود. البته در تغییر سیاست‌های ایتالیا موفقیت‌هایی داشته ایم از طریق تماس مکرر با سیاستمداران ایتالیایی و یادآوری مسئولیت‌های بین المللی به ایشان، تا حدی می‌توانیم رفتار‌های ایتالیا را محدود کنیم. پایان خلاصه.
چشم انداز دنی
۲. وزیر امورخارجه دنی در یک مقاله در دسامبر ۱۹۹۶ دیدگاه خود را درباره کشور‌های خودسر در مجله انرژی مشخص کرد. خلاصه اینکه دنی می‌گوید انزوای ایران، عراق و لیبی باعث حل هیچ چیزی نمی‌شود و نیاز به یک رویکرد جهانی و سازنده داریم. او می‌گوید در غیر این صورت خطر آن وجود دارد که منجر به انشقاقی «جمعیت شناختی، فرهنگی و اقتصادی» میان دو ساحل مدیترانه شویم. دنی به «منافع دخیل» در این مسئله اشاره کرده و می‌گوید شش مورد از هفت تامین کننده اصلی نفت ایتالیا در خاورمیانه و شمال آفریقا هستند.
ایران: آیا دادگاه میکونوس باعث تعویق بازگشایی سفارت می‌شود؟
۳. حکم دادگاه میکونوس روابط اتحادیه اروپا با ایران را مختل و در حال حاضر تلاش ایتالیا برای ایجاد روابط تجاری/اقتصادی گسترده‌تر را کند کرده است. دولت ایتالیا مشکلی نداشت که در ماه می‌برای مدت کوتاهی تنها کشور اتحادیه اروپا بود که در تهران سفیر داشت بلکه از این متعجب شده بود که ولایتی وزیر امورخارجه ایران حاضر به ملاقات با سفیر آناه اورتونا نشد (نکته: بعد‌ها اورتونا به نشان اتحاد با اروپا، فراخوانده شد). در ماه ژانویه ولایتی سفری پرسروصدا به رم داشته و در آنجا با نخست وزیر پرودی و دنی ملاقات کرد. ظاهرا هدف از این ملاقات آماده سازی ایجاد روابط اقتصادی و تجاری میان دو کشور بود. یک گزارش رسانه‌ای نشان داد که تایید سیاسی برای بازگشایی تدریجی و محدود بیمه اعتبار صادرات توسط سازمان اعتبار صادرات ایتالیا داده شده است. ولایتی به این نشریه گفته است که ایتالیا می‌تواند یکی از مهمترین شرکای تجاری، اقتصادی و سیاسی ایران باشد. به گفته این نشریه، ایران قرارداد‌هایی به ارزش ۱۲ میلیارد دلار را در قالب برنامه توسعه ۱۹۹۵-۲۰۰۰ ایران، به ایتالیا پیشنهاد خواهد کرد.
۴. قبل از صدور احکام دادگاه میکونوس، دولت ایتالیا به دنبال راهی برای بازگشایی اعتبارات تجاری رسمی برای تهران بدون ناراحت کردن آمریکا بود. یکی از گزینه‌های وزارت امورخارجه این بود که پرداخت‌های بدهی ایران را به شکل پوشش‌های تجاری جدید تغییر دهد تا هم صادرات خود را افزایش داده و هم تراز تجاری ۱.۲ میلیارد دلاری خود با ایران را کاهش دهد و در عین حال از مختل شدن پرداخت بدهی ایران به ایتالیا جلوگیری کند. علاوه بر این، وزیر تجارت خارجی در حال آماده شدن برای رهبری یک هیات بمنظور سفر به تهران در قالب اولین کمیسیون اقتصادی ایران و ایتالیا در هفت سال گذشته بود. فراچسکو تروپیانو، معاون اقتصادی وزیر امورخارجه ایتالیا به سفیر ما گفته است که به دلیل حکم دادگاه میکونوس، دولت ایتالیا اعتبارات رسمی را مدنظر ندارد (از جمله تعویق پرداخت ها) و این کمیسیون هم تا اطلاع ثانوی تعلیق شده است. تروپیانو تایید کرد که این مسئله تا روز ۵ ژوئن همچنان برقرار بوده و می‌گوید با گزارش‌های رسانه‌های ایتالیایی موافق نیست که انتخابات اخیر ایارن نشان دهنده تغییری مهم در این کشور بوده است. او می‌خواهد منتظر بماند و ببیند آیا سیاست ایران واقعا تغییر می‌کند یا خیر. اگر شرایط سیاسی به واقع بهبود پیدا کند، دولت ایتالیا مسئله اعتبار‌های صادراتی را بازنگری خواهد کرد.
۵. با وجود فراخوان سفیر اورتونا برای بار دوم در ۱۹ می، بعد از بازگشت او به ایران بلافاصله بعد از حکم میکونوس، نشان دهند تمایل دولت ایتالیا به احیای تجارت عادی با ایران بود. قبل از بازگشت اورتونا، وزیر امورخارجه به سفیر ما گفته بود که او شخصا امیدوار است اورتونا در تهران بماند – تنها به دلایل اقتصادی. یک منبع دیگر در مدیریت سیاسی وزارت امورخارجه به ما گفته است که ایتالیا امیدوار است با نگه داشتن اورتونا در ایران، حتی قرارداد‌های پرسودی را به دست آورد که شرکت‌های آلمانی به دلیل توقف روابط ایران و آلمان از دست خواهند داد. تروپیانو همان حرف‌های همیشگی وزارت امورخارجه را زد که ایران ۴.۵ تریلیون لیر به ایتالیا بدهکار است و یک میلیارد دلار دیگر هم به شرکت‌های ایتالیایی بدهکار است. در حال حاضر ایران همه بدهی‌های خود را به موقع پرداخت می‌کند –، اما اگر ایتالیا از ایران خارج شود، نگران است که ایران پرداخت بدهی هایش را متوقف کند. تروپیانو می‌گوید برای دانمارک و سوئد ساده است که خواستار اقدام شدید اتحادیه اروپا علیه ایران شوند، زیرا به اندازه ایتالیا ضرر اقتصادی نمی‌کنند.
آشکارا به دنبال تجارت با عراق
۶. ایتالیا به دنبال آن است که جایگاه تجاری خود را در بغداد به دست آورد – به محض اینکه تحریم‌های سازمان ملل لغو شوند. وزیر امورخارجه به آمریکا خاطرنشان می‌کند که عراق یکی از شرکای تجاری مهم این کشور و تامین کننده انرژی برای ایتالیا قبل از جنگ خلیج فارس بود. در ماه گذشته، هیات‌های بلندپایه عراقی از رم دیدن کرده اند تا درباره فرصت‌های تجاری مجاز تحت قطعنامه ۹۸۶ سازمان ملل صحبت کنند. وزیر امورخارجه دنی و وزیر صنایع برسانی با رشید دیدار کردند، بعد از آنکه منافع نفتی ایتالیا تحت فشار قرار گرفت. رشد همچنین با رییس شرکت انرژی پاراس تاتال هم دیدار کرد. روسونی می‌گوید بحث‌های مطرح شده توسط رشید صرفا محدود به قطعنامه ۹۸۶ سازمان ملل نبوده بلکه به صادرات نفت بعد از پایان تحریم‌ها و ایجاد تاسیسات نفتی جدید در عراق هم مربوط می‌شده است.
۷. معاون وزیر نفت عراق، سامی شاروف شباب، بعد از دیدار رشید، چندبار در ۱۴ می‌با تجار و نمایندگان مجلس ایتالیا دیدار کرد. پاتریشیا تویا در وزارت امورخارجه با شباب دیدار کرد، اما به گفته منابع ما، حاضر نشد با او در نشست مطبوعاتی شرکت کند. این منبع می‌گوید شباب بسیار تند خواستار این بوده است که ایتالیا هم به اندازه فرانسه، چین و روسیه برای برداشته شدن تحریم‌ها فعالیت کند. بهرحال تویا به شباب گفته بود که از دیگر هیات‌های عراقی هم استقبال خواهد کرد.
۸. تروپیانو روز ۵ ژوئن به سفیر گفته بود احتمالا دولت ایتالیا با امضای قرارداد اکتشاف و تولید توسط شرکت آگیپ و عراق، در حالیکه هنوز تحریم‌های سازمان ملل معتبر هستند، مخالفتی نخواهد کرد به شرط آنکه این قرارداد تا زمان برداشته شدن تحریم‌های سازمان ملل اجرایی نشود. تروپیانو اشاره کرده است که شرکت توتال فرانسه هم اخیرا چنین قراردادی با عراق بسته است (توجه مسئولان انی، شرکت آگیپ، روز ۶ ژوئن به سفیر گفته اند که آن‌ها اطلاع ندارند که آیا واقعا توتال چنین قراردادی امضا کرده است یا خیر).