ایران چگونه در حال بردن قمار سیاست خارجی دونالد ترامپ است؟

استیون کوپیتز در مطلبی تحت عنوان «ایران در حال بردن قمار سیاست خارجی دونالد ترامپ است » در نشنال اینترست نوشت: دونالد ترامپ، رئیس جمهور آمریکا بارها در کمپین انتخاباتی خود توافق برجام را بدترین توافق مذاکره شده در تاریخ کشورش توصیف کرده بود. به همین خاطر او در سال 2018 کشورش را از این پیمان خارج و کمپین فشار حداکثری را علیه تهران آغاز کرد. از همه مهم تر، تحریم های اقتصادی باعث شدند که میزان صادرات نفت خام ایران از 2.5 میلیون بشکه در روز به تقریبا       صد هزار بشکه در روز کاهش پیدا کند. ایران حتی در طول مذاکرات برجام در دوره ریاست جمهوری آقای اوباما می توانست تقریبا 1.1 میلیون بشکه در روز نفت صادر کند.

به گزارش سرویس بین الملل «انتخاب»؛ در ادامه این مطلب آمده است: تحریم های آمریکا باعث دشوارتر شدن زندگی روزمره مردم ایران شده اند. پیش از تحریم های آمریکا عواید نفتی تقریبا 40 درصد بودجه دولت ایران را تشکیل می دادند. علاوه بر این، تقریبا 15 درصد بودجه ایران به نیروهای مسلح و 85 درصد دیگر به برنامه های دیگر همچون خدمات بهداشتی، آموزش و زیرساخت های عمرانی اختصاص داده می شد. اما کاهش درآمدهای نفتی دولت ایران را وادار کرد که برخی خرج های خود را کاهش دهد و حتی به چاپ پول روی آورد. مطابق با آمارهای منتشر شده توسط سازمان های بین المللی، میزان تورم در ایران به 43 درصد رسیده است. سال گذشته قیمت های مواد غذایی و دارو بین 40 تا 60 درصد افزایش پیدا کردند. در نتیجه، بخش قابل توجهی از مردم ایران توانایی خرید مواد غذایی تازه و با کیفیت را ندارند. قیمت مسکن نیز مطابق با گزارش روزنامه فایننشال تایمز دو برابر شده است. تورم شدید زمانی ایجاد می شود که دولت به دلیل کاهش عواید خود به چاپ پول متوسل شود. در هر صورت شرایط کنونی ناپایدار به نظر می رسد.

گزینه های محدودی پیش روی تهران قرار دارند. دولت حسن روحانی آماده پذیرفتن شروط تعیین شده توسط آمریکا نیست. ایران توانایی شکست دادن آمریکا در درگیری نظامی را نیز ندارد.

کاخ سفید معتقد است که تحریم های اقتصادی در نهایت ایران را وادار به بازگشت به میز مذاکره خواهد کرد. مایک پمپئو، وزیر خارجه آمریکا اعلام کرده است که اقتصاد ایران سال آینده 12 تا 14 درصد کوچک تر خواهد شد.

البته در گذشته تحریم های اقتصادی به ندرت به اهداف خود دست پیدا کرده اند. خانواده کیم جونگ اون در کره شمالی بعد از چندین دهه تحریم های اقتصادی همچنان بقا پیدا کرده است. صدام حسین نیز برای سال ها تحت شدید ترین تحریم های اقتصادی قرار داشت. ایران نیز از زمان پیروزی انقلاب اسلامی در سال 1979 تحت تحریم های آمریکا قرار داشته است.

تاریخ به ما می گوید که تحریم های اقتصادی در اکثریت موارد با مقاومت کشورها روبرو می شوند. اما در شرایط کنونی ایران چه اقداماتی می تواند انجام دهد؟ تهران در طول ماه های گذشته تلاش کرد با انجام اقداماتی در خلیج فارس فشار بر روی دولت ترامپ و متحدان منطقه ای واشنگتن را افزایش دهد. به عبارت دیگر، رهبران ایران حاضر به پذیرش یک توافق برد-باخت با آمریکا نبودند. به همین خاطر چاره ای جز پیروی از یک استراتژی دیگر  نداشتند. آن ها قصد داشتند این پیام را به ترامپ و رهبران عربی منطقه منتقل کنند که ادامه کمپین فشار حداکثری خطر درگیری نظامی را افزایش خواهد داد.

تهران به دنبال راهی برای ضربه زدن به آمریکا و اقتصاد دنیا بوده است. البته آن ها تمایلی به شروع یک جنگ تمام عیار ندارند در نتیجه، ایران تلاش کرده است که حملات خود را به طور غیر مستقیم از طریق نیروهای نیابتی پیاده سازی کند. آن ها از این طریق می توانند هر گونه نقش خود در چنین حوادثی را انکار کنند. به همین خاطر نیروهای مسلح ایران از انجام حملات مستقیم علیه منافع آمریکا در منطقه پرهیز کرده اند. آن ها می توانند یک ناو جنگی آمریکا را با موشک های کروز خود هدف قرار دهند. اما چنین اقدامی باعث عصبانیت جامعه آمریکا خواهد شد و احتمال اقدام نظامی علیه تهران را افزایش خواهد داد.

ایران امیدوار بود که  حملات غیر مستقیم علیه نفت کش های تجاری و زیرساخت های نفتی عربستان به توقف کمپین فشار ترامپ منجر شوند. تهران توانست این باور را به جامعه جهانی القا کند که خروج ترامپ از توافق هسته ای عامل اصلی شروع بحران در خلیج فارس بوده است.

نیروی هوایی ایران (!!) ماه گذشته با کمک پهپادهای جنگی و موشک های کروز به دو مرکز مهم فرآوری نفت در عربستان حمله کرد. این حمله تلفات انسانی به دنبال نداشت، اما سطح تولید نفت عربستان را به مقدار قابل توجهی کاهش داد. این عملیات نشان داد که اقتصاد عربستان و خاندان سعودی تا چه اندازه آسیب پذیر هستند.

دولت ترامپ نیز در واکنش به این حملات صرفا به تحریم های جدید روی آورد. رئیس جمهور آمریکا هنوز تمایلی به استفاده از گزینه نظامی ندارد. احتمالا در ماه های آینده شاهد ادامه این نوع حملات خواهیم بود.

اما در صورتی که دولت ترامپ حملات بعدی ایران را با حملات هوایی پاسخ دهد، ممکن است نیروهای ایران دست به اقداماتی برای بستن تنگه هرمز بزنند. ایران از لحاظ نظامی قابلیت های زیادی برای هدف قرار دادن نیروهای آمریکایی و متحدانش در منطقه دارد. این توانایی ها شامل سیستم های موشکی بالستیک، قایق های انفجاری بدون سرنشین، مین های دریایی، زیر دریایی و اژدرهای پیشرفته، پهپادهای جنگی، موشک های کروز ضد کشتی و سیستم های دفاع هوایی هستند.

تنگه هرمز اهمیت زیادی برای اقتصاد دنیا دارد. بیست درصد نفت تجاری دنیا از طریق این آبراهه باریک به بازارهای خارجی ارسال می شود. عربستان و امارات به تنهایی ده درصد نیاز نفت دنیا را تامین می کنند. قطع صادرات نفت از خلیج فارس می تواند به رکود اقتصاد دنیا منجر شود. جیمز همیلتون، اقتصاددان دانشگاه کالیفرنیا اشاره کرده است که بیشتر رکودها در دوره بعد از جنگ جهانی دوم ناشی از نوسان در قیمت نفت بوده اند.

اقدامات ایران در ماه های گذشته نشان می دهند که این کشور به دنبال مذاکره و توافق با ترامپ است. اما نباید انتظار داشته باشیم که آن ها با تمام درخواست های تیم ترامپ موافقت کنند. تهران در شرایط کنونی مقاومت کردن را ترجیح می دهد. اما حملات ماه گذشته احتمال از سرگیری مذاکرات در آینده نزدیک را کاهش دادند.