روزهای حساس پیش روی شیخ دیپلمات

برجامِ حسن روحانی روزهای حساسی پیش رو دارند، از یک سو اخباری مبنی بر  تهدید اروپا به خروج از برجام منتشر شده، امری که عواقب آن در شورای امنیت می تواند خطرناک تعبیر شود، و از سوی دیگر در تحولی مثبت، رئیس جمهور از گام هایی برای تشکیل جلسه 1+5 سخن گفته است.

علی بیگدلی، کارشناس مسائل بین‌الملل و استاد داشنگاه شهید بهشتی، در گفتگو با «انتخاب» با اشاره به سفر اخیر روحانی به نیویورک و تلاش ها برای حفظ برجام گفت، حسن روحانی، نطقی محکم و منسجم ارائه داد و پیشنهادهای خوبی را طرح کرد. همچنین، ملاقات‌های مناسبی میان هیات دیپلماتیک کشورمان با سران دیگر کشورها اتفاق افتاد اما به نتیجه مطلوبی نرسید. به ویژه بیانیه سه کشور اروپایی که ایران را مسئول حمله به تاسیسات آرامکو عربستان معرفی و نیز طرح موضوع خروج برجام از سوی کشورهای اروپایی، در صورت برداشتن گام‌های بعدی کاهش تعهدات جمهوری اسلامی ایران، لطماتی بودند که عملکرد هیات دیپلماتیک کشورمان را تحت تاثیر قرار داد.

این کارشناس مسائل بین‌الملل اظهار داشت: «بر این اعتقاد هستم که ایران نباید اتحادیه اروپا را از دست بدهد، این نهاد همانند یک مامن برای کشورمان است. اگر مثلثی را در نظر بگیریم که  قطب اول آن آمریکا، قطب دوم آن اسرائیل و عربستان و قطب سوم آن اتحادیه اروپا باشد، اکنون دو قطب آن در ضدیت کامل با ایران قرار دارند و در صورت از دست دادن اتحادیه اروپا، موج فشارها کامل خواهد شد. فاصله گرفتن ایران از اروپا به طور حتم به نفع آمریکا و مطابق با میل دونالد ترامپ است و ائتلاف ‌بین‌المللی ضد ایرانی را کامل می‌کند.»

این استاد دانشگاه در بخشی دیگر از اظهارات خود تصریح کرد: «اکنون باید بپرسیم گام‌های کاهش تعهدات برجامی ایران با چه هدفی است و چرا برداشته می‌شود؟ متاسفانه دولت پاسخ روشنی به این پرسش ندارد. واقعیت این است در صورت برداشتن بی‌ملاحظه گام‌های بعدی، این امکان وجود دارد مساله ایران به شورای امنیت ارجاع شود و تحریم‌های بین‌المللی مجددا باز خواهند گشت. لذا به دولت توصیه می‌کنم که در برداشتن گام‌های بعدی محتاط‌تر عمل کند. باید از خود بپرسیم که به کجا قصد داریم برسیم و چه هدفی را دنبال می‌کنیم؟ این موضوع دارای اهمیت زیادی است.»

علی بیگدلی در بخشی دیگر از اظهارات خود پیرامون سخنان اخیر حسن روحانی، پیرامون برگزاری نشست میان ایران با گروه 1+4 و فراهم شدن زمینه نشست با گروه 1+5 اظهار داشت: «شرایط فعلی برای ایران و برجام شرایط حساسی است. در وضعیت جدید معتقد هستم که آمریکا باید به مدت 6 ماه تحریم‌ها را بر دارد و در این مدت مذاکرات جدید با گروه 1+5 آغاز شود. واقعیت این است که تنها راه ممکن بازگشت به میز مذاکره است. برداشتن کامل تحریم‌ها شاید ممکن نباشد اما بر اساس اظهارات رئیس‌جمهور ایران، دو تحریم نفتی و مبادلات بانکی برای تهران بسیار اهمیت دارد و در صورت برداشتن این دو تحریم ایران و 1+5 می‌توانند مذاکرات خود را از سر بگیرند. در حقیقت، آمریکا باید انعطاف دیپلماتیک از خود نشان دهد.»

وی افزود: «در سطحی دیگر ضروری است ایران نیز در سطح منطقه‌ای سطحی از نرمش از خود را نشان دهد و مقداری از سطح تنش‌ها با عربستان کاشته شود. احتمال کنار گذاشته شدن بنیامین نتانیاهو، در اسرائیل نیز وجود دارد که می تواند بسیار به نفع ایران تمام شود؛ بنی گانتس، به نسبت شخصیتی نرم‌تری نسبت به نتانیاهو دارد و مقدار خصومت او نسبت به فلسطین بسیار کمتر است. واقعیت این است که منطقه خاورمیانه با حجمی وسیع از مشکلات و مسائل مواجه است و ضروری است در سطوح مختلف این بحران‌ها میان تهران و ریاض حل‌وفصل شود. باید بپذیریم که ما نیز نمی‌توانیم در طولانی مدت نمی‌توانیم به راهبرد کنونی خود ادامه دهیم.»

بیگدلی در پایان تصریح کرد: «باید توجه داشته باشیم در مقاطع حساس و در زمان‌هایی که در شورای امنیت موضوع تحریم‌ها علیه ایران مطرح شده، روسیه و چین نیز علیه ایران رای داده‌اند. امیدوار هستم مجددا موضوع هسته‌ای ایران به شورای امنیت ارجاع نشود. اصرار بی حدوحصر بر مواضع فعلی می‌تواند عواقبی را به همراه داشته باشد.»