روایتی از نگرانی صدام به دلیل اظهارات محتشمی پور برای جهاد علیه بغداد به جای دیپلماسی / صدام دو سال پس از پایان جنگ علیه ایران چه گفت؟

«انتخاب» اسناد ویکی لیکس در رابطه با ایران را که متعلق به سال های ۱۹۷۲ تا ۲۰۰۹ است، را به صورت روزانه و به منظور آگاهی مخاطبان نسبت به تحولات و اتفاقات گذشته، منتشرمی کند.

سرویس تاریخ «انتخاب»: سفارت آمریکا در بغداد در گزارشی محرمانه به تاریخ دوشنبه ۲۰ فروردین ۱۳۶۹ درباره واکنش صدام حسین به پیشنهاد حسنی مبارک درباره خاورمیانه عاری از تسلیحات کشتار جمعی گزارشی ارائه کرده است.

به گزارش «انتخاب»؛ متن این سند که ویکی لیکس آن را منتشر کرده، در زیر آمده است:

موضوع سند: صدام نیازهایش را توضیح می‌دهد
طبقه بندی: محرمانه
دوشنبه ۱۳:۱۴ دقیقه نهم آوریل ۱۹۹۰
از: سفارت آمریکا در بغداد
به: وزیر امورخارجه و اتحادیه عرب

۱. محرمانه کل متن
۲. خلاصه: پیشنهاد مبارک، رییس جمهور مصر برای ایجاد خاورمیانه عاری از تسلیحات کشتار جمعی، آنقدر دیر مطرح شد که به روزنامه‌های ۹ آوریل عراق نرسید. اما اکنون و دو روز بعد از طرح آن هم اغلب رسانه‌ها کنفرانس مشترک صدام-مبارک را پوشش داده اند که در پایان سفر کوتاه مبارک به عراق در ۷ آوریل برگزار شد. در این کنفرانس، صدام همان مباحث قدیمی را در تلاش برای توضیح و دفاع از گفته‌های اخیرش بکار برد، اما از آن‌ها عقب نشینی نکرد و آمریکا را به دلیل تیره شدن روابط کشورش با آنها، سرزنش کرد. ایده جدید او: عرب‌ها باید ضمانتنامه‌های امنیتی مشترک امضا کنند. پایان خلاصه.
تسلیحات شیمیایی – هنوز عقب ننشسته است
۳. صدام همچنان نشان می‌دهد که هنوز درک نکرده که چرا سخنانش در روز اول آوریل درباره تسلیحات شیمیایی تا این حد سروصدا کرده است. او که فرصت پیدا کرده بود از آن سخنان عقب بنشیند، بجای اینکار تاکید کرد که «آنچه گفته است هیچ مشکلی نداشته». بعد از آن حرف‌های قدیمی، او تلاش کرد توانایی تسلیحات شیمیایی عراق را به بمب‌های هسته‌ای اسراییل گره بزند و شکایت کرد که مردم فرض می‌کنند عراق از تسلیحاتش استفاده خواهد کرد، اما فرض می‌کنند اسراییل از تسلیحات هسته ایش استفاده نمی‌کند. رسانه‌های غربی روی تسلیحات شیمیایی عراق تمرکز می‌کنند، اما از تسلیحات هسته‌ای اسراییل می‌گذرند (این بحث بار دیگر توسط حمدون، معاون وزیر امورخارجه در حضور سفیر آمریکا در بغداد در ۸ آوریل هم مطرح شده بود).
روابط آمریکا-عراق: ابر‌های تیره
۴. مبارک خیلی مراقبت می‌کرد تا از آمریکا انتقاد نکند و صدام هم همینطور بود. صدام درباره روابط ضعیف کنونی تنها این نکته را گفت که «ما ابر‌های تیره را بر روابط آمریکا و عراق می‌بینیم. این روابط زمانی اینگونه می‌شود که لابی صهیونیست در سیاست آمریکا دخالت کرده و یا سیاستگذاران این کشور در درک شرایط عاجز می‌مانند». او تاکید کرد که عراق به دنبال نه تنها روابط خوب که روابط دوستانه با همه کشورهاست.
اما عراق صلح می‌خواهد
۵. هر دو رییس جمهور تاکید داشتند که عراق به دنبال صلح است. صدام که تلاش داشت پیام خود را منتقل کند از همان ابتدای کنفرانس تاکید داشت که عراق و کشور‌های عربی به دنبال صلح هستند. او به نمونه‌ای از تلاش‌های عراق برای صلح با ایران حتی قبل از پایان جنگ اشاره کرد. اما هشدار داد که «البته ما در مذاکره با ایران از حقوق خودمان نخواهیم گذشت». مبارک نیز اظهارات کلی صدام را تکرار کرد. او با تایید اینکه عراق گرفتار یک کمپین خصمانه شده است، تلاش کرد تا از سروصدای ایجاد شده به دلیل سخنان صدام در اول آوریل کم کند و گفت: «عراق کشوری نیست که به دنبال جنگ یا حامی جنگ باشد، بلکه کشوری است که خواهان صلح است».
۶. صدام که آشکارا از گفته‌های رسانه‌های غربی برآشفته است، بار‌ها بر این نکته تاکید کرد که عراق به دنبال جنگ طلبی نیست و گفت: «عراق به هیچ کشور حمله نکرده است». تنها کاری که کردیم اعدام یک جاسوس و تلاش برای خرید اقلامی ساده بود. صدام می‌گوید که «خشونت» واقعی جلوگیری از دسترسی عراق به فناوری و تلاش برای به دام انداختن آن است. عراق حق دفاع از خود در برابر خشونت را دارد.
موضع متحد
۷. هر دو رییس جمهور این موضع صدام را تایید کردند که موضع متحد کشور‌های عربی می‌تواند تک تک کشور‌های عربی را هم قوی‌تر کند. مبارک خواهان «هماهنگی کلی» برای تضمین امنیت ملی اعراب شد. صدام از آن هم فراتر رفته و خواهان توسعه یک «گارد مشترک» - پیاده نظام، پلیس و گارد مرزی – در میان کشور‌ها و باز شدن مرز‌های عربی شد. اگر همکاری امنیتی واقعی وجود داشته باشد، عراق می‌تواند ۳۰ گردان خود را آغاز کرده و از پول صرفه جویی شده برای توسعه و بهبود استاندارد زندگی مردن عراق استفاده کند. صدام با شدت گفت: اگر اعراب در سال ۱۹۸۰ در اتحاد خود جدی بودند، ایران جرعت حمله به عراق را نداشت.
ممنوعیت علیه اعراب باید پایان پیدا کند.
۸. همانند سخنرانی‌های قبلی، صدام اعتراض کرد که با اعراب مانند شهروندان درجه دو برخورد می‌شود. (نکته: شاید این مسئله ناشی از تلاش بلندمدت صدام برای ایجاد یک هویت مستقل برای عراقی‌ها ناشی شود، هویتی که او معمول در بچگی از نبود آن رنج می‌برد – صدام بیشتر و بیشتر روی این نکته تاکید می‌کند که اعراب به شکل شهروندان درجه دو دیده می‌شوند؛ مثلا به اسراییلی‌ها می‌توان اعتماد کرد که سلاح هسته‌ای و شیمیایی و فناوری فضایی داشته باشند، اما اعراب نمی‌توانند).
نکته
۹. صدام در حالیکه مبارک در کنارش ایستاده بود و ساعت‌ها مذاکره کرده بود، تا حدودی تدافعی‌تر از قبل و در مقایسه با سخنرانی ماه آوریل با نیرو‌های خودش، مسلما کمتر تهاجمی به نظر می‌رسید.
۱۰. امیدواریم سفارت ما در قاهره بتواند مشخص کند که آیا مصری‌ها در کم کردن تنش‌ها در بغداد موفق بوده اند یا خیر. البته کار دشواری است. صدام کوتاه نمی‌آید. او واقعا نگران ایران و اسراییل است (به مسئله رد هرگونه دیپلماسی با عراق توسط محتشمی پور و درخواست برای جهاد علیه عراق مراجعه کنید).
۱۱. با وجود این نگرانی ها، صدام خودش را در نقش رهبری تعیین کننده در دنیای عرب می‌بیند. بصورت تاریخی عراقی‌ها خوش شان نمی‌آید که کشور‌های رقیب دیرینه به آن‌ها بگویند که چه کاری باید انجام دهند. اگر مبارک واقعا به دنبال کشاندن صدام به برنامه منطقه‌ای خود باشد، باید فعالیت دیپلماتیک دقیق و چالش برانگیزی را پیش ببرد.
گلاسپی