ماجرای گروگان بریتانیایی و درخواست کمک حاکم شارجه از آیت الله هاشمی در سال ۱۳۶۸ چه بود؟

«انتخاب» اسناد ویکی لیکس در رابطه با ایران را که متعلق به سال های ۱۹۷۲ تا ۲۰۰۹ است، را به صورت روزانه و به منظور آگاهی مخاطبان نسبت به تحولات و اتفاقات گذشته، منتشرمی کند.

سرویس تاریخ «انتخاب»: سفارت آمریکا در امارات در گزارشی به تاریخ یکشنبه ۸ بهمن ۱۳۶۸، مواضع شیخ سلطان بن محمد القاسمی حاکم شارجه را بررسی کرده است.

به گزارش «انتخاب»؛ متن این سند که ویکی لیکس آن را منتشر کرده، در زیر آمده است:

موضوع سند: سلطان: مثبت درباره رفسنجانی و سرسخت دربرابر زاید
طبقه بندی: سری
یکشنبه 4:4 دقیقه بیست و هشتم ژانویه 1990
از: سفارت آمریکا در دوبی
به: وزیر امورخارجه

1. سری کل متن
2. خلاصه: شیخ سلطان در شارجه مانند همیشه درباره میانه روی رفسنجانی و کنترل وقایع در تهران دیدگاهی مثبت و امیدوار دارد و مدعی است کارت اصلی که رفسنجانی ...، بازاری‌ها و نه روحانیون تندرو هستند. سلطان می گوید او به درخواست انگلستان برای آزادی تری وایت تلاش کرده است اما هربار که او پیشرفتی داشته، اتفاقی مانند رشدی پیش آمده است. در مسایل داخلی نیز او از زاید به دلیل انتقادات علنی تند از آمریکا انتقاد کرده و می گوید که در دیدار با زاید این مسئله را مطرح خواهد کرد. فکر نمی کنیم زاید از این انتقادات استقبال کند. پایان خلاصه.
3. در اولین دیدار سفیر با حاکم شارجه در 23 ژانویه، شیخ سلطان بن محمد القاسمی، او اعلام کرد اخیرا با علی شمس اردکانی، سفیر سابق ایران در کویت و معاون کنونی وزیر صنعت و معدن دیدار کرده است. سلطان به سفیر و به مشاور ارشد همراه او، لیمبرت گفته است که اردکانی گفته هاشمی رفسنجانی و تعداد کمی از متحدان او شامل ولایتی وزیر امور خارجه و بشارتی معاون او و سفیر ایران در امارات، هادی نجف آبادی برای تقویت روابط ایران با همسایگان خود، با غرب و به تدریج با آمریکا تلاش می کنند. به گفته شمس اردکانی، رییس جمهور بسیار نگران مخالفت داخلی بازار بود. او بر اساس تجربه خود می داند که بازار چطور می تواند توازن بازار را بر هم بزند. محتشمی پور و متحدان او در مجلس کمتر نگران هستند اما بازاری ها قدرت آن را دارند که اقتصاد ایران را مختل کرده و اعتبار دولت هاشمی را از بین ببرند.
4. به گفته سفیر حرفهای امیدوار کننده تهران هنوز با اقدامی مشابه درباره گروگان ها در لبنان همراه نشده است. انجام چنین اقداماتی برای انجام هرگونه حرکت مثبت آمریکا به سمت ایران ضروری خواهد بود. سلطان اشاره کرده است که او تلاش داشته به عنوان واسطه برای آزادی گروگان بریتانیایی، تری وایت، اقدام کند اما هربار که پیشرفتی داشته، اتفاقی مانند مسئله سلمان رشدی اتفاق افتاده است که تلاش های او را بی اثر کرده. البته سلطان معتقد است که معامله موردنظر او برای آزادی وایت نیازمند پرداخت پول خواهد بود. او هیچ اشاره ای نداشته که آیا انگلستان این پرداخت را انجام خواهد داد یا منبعی برای این پرداخت تامین شده یا خیر. او درباره سیاست آمریکا در این مسئله هیچ شکی نداشت.
5. در موضوعی دیگر سلطان اعلام کرد که زاید نباید احساسات خود درباره آمریکا را علنی می کرد. اگر او تا این حد درباره مسئله فلسطین جدی است، باید مسئله را از کانال های خصوصی بصورت کتبی یا شفاهی اعلام می کرد. سفیر پاسخ داد که شاید اظهارات زاید نشان دهنده میزان جدیت او در این مسئله باشد. با این وجود این بیانات مفید نبوده و کمکی به رابطه دو کشور نمی کند.
6. سلطان می گوید همسرش به نمایندگی از او این مسئله را با زاید مطرح خواهد کرد. البته روابط نامناسب با زاید باعث شده بود این مباحث مطرح نشود اما به گفته سلطان اکنون روابط بهتر شده و او می تواند نظر خود را بیان کند.
7. نکته: سلطان درباره چشم انداز اقدامات رفسنجانی خوش بین بوده و با وجود دو تلاش شکست خورده برای ترور رفسنجانی، مخالفت رادیکال با او را رد می کند. از نظر ما سلطان همواره کنترل رفسنجانی بر امور و اظهارات او درباره میانه روی را دست بالا گرفته است. به نظر می آید سلطان در تعهد خود برای کمک به ازادی گروگان بریتانیایی، و شاید اگر بخواهد آمریکایی‎ها، صادق است اما ما تردید جدی داریم که او درباره میزان ارتباطات خود اغراق می کند. درباره نظراتش در مورد زاید هم، شاید سلطان احساس کند که فعلا همه چیز میان آنها خوب است اما اگر او اظهارنظرهای تند خود را دوباره شروع کند، شک داریم زاید برخورد مهربانانه ای با آن داشته باشد. البته سلطان در این موضوع گزینه چندانی پیش رو ندارد اما همانطور که خودش می گوید، همسرش قرار است از رفتارهای غیردیپلماتیک زاید انتقاد کند.
واکر