حمله به تاسیسات نفتی آرامکو در قالب نوعی فشار بر چین قابل ارزیابی است / ترامپ حاضر به هزینه دادن برای عربستان نخواهد بود / بهترین راهبرد برای ایران چیست؟

علی بیگدلی، کارشناس مسائل بین‌الملل و استاد دانشگاه شهید بهشتی، در ارتباط با مسائل به وجود آمده پیرامون حمله پهبادی به تاسیسات نفتی آرامکو و نوع واکنش‌های مختلف به آن بر این باور است که این موضوع از اهمیتی فوق‌العاده در سطح مناسبات سیاست جهانی برخوردار است. از یک سو، تمامی بازیگران منطقه‌ای و فرامنطقه‌ای به ویژه عربستان و آمریکا با نوعی شوک و حیرت‌زدگی مواجه شده‌اند. هیچ‌یک از این کشورها نتوانسته‌اند اطلاعات یا اسنادی را مطرح کنند که قابل اثبات و قطعی باشد لذا شاهد نوعی بلاتکلیفی در فضای بین‌الملل نسبت به این رخداد هستیم. اگر چه مایک پمپئو، وزیر امور خارجه آمریکا، در ابتدا مسئولیت عمل را به گردن ایران انداخت اما بعهدها نتوانست به هیچ عنوان در سفر خود به عربستان استناداتی را ارائه کند. اکنون مقرر شده هیاتی مستقل از سازمان ملل مساله را بررسی کند اما واقعیات نشان می‌دهد که درست یا نادرست، ثواب یا ناثواب تلاش‌هایی وجود دارد که ایران مسئول این حملات معرفی شود.»

وی در گفت و گو با انتخاب، افزود: «در سطحی دیگر، آمریکایی‌ها و شخص ترامپ علاقه‌ای به واکنش نظامی به این موضوع ندارند. در نتیجه تا کنون شاهد بوده‌ایم که مقام‌های سیاسی این کشور اظهارات متنوع و متناقضی را بر زبان رانده‌اند. این امر نشان‌دهنده این است که واشنگتن هیچ‌گونه رغبتی به درگیری نظامی به نفع عربستان نیست. یکی از افرادی که علاقه زیادی به وارد کردن آمریکا به واکنش نظامی در برابر ایران داشت، بنیامین نتانیاهو بود که به دلیل عدم موفقیت در انتخابات جدید پارلمان، ناچار به عقب‌نشینی نسبی از مواضع خود شده‌ است. در مجموع، می‌توان گفت در آستانه انتخابات ریاست جمهوری آمریکا، دونالد ترامپ با توجه به این‌که در همین چند روز قیمت بنزین در آمریکا افزایش پیدا کرده، هیچ‌گونه رغبتی به متشنج شدن فضای داخلی آمریکا ندارد. عربستان نیز بدون حمایت و پشتوانه خارجی توانایی واکنش و تصمیم‌گیری یک‌جانبه را ندارد؛ زیرا متحدان ریاض از این کشور فاصله گرفته‌اند.»

این کارشناس مسائل بین‌المللی، در بخشی دیگر از اظهارات خود تاکید کرد: «اروپایی‌ها هنوز اظهارنظر قطعی پیرامون رخداد حمله به تاسیسات آرامکو نداشته‌اند. بسیاری از مقام‌های اروپایی با وجود عدم جبهه‌گیری قطعی و منتظر ماندن برای گزارش سازمان ملل، آن‌چنان به حکومت سعودی‌ها متعهد نیستند. هر چند به این کشور سلاح صادر می‌کنند و نفت وارد می‌کنند ولی نمی‌خواهند وضعیت خاورمیانه بیش از این مخدوش و متشنج شود و آن‌ها نیز درگیر در آن شوند.»

این استاد دانشگاه شهید بهشتی در بخشی دیگر از گفته‌های خود موضوع حمله پهبادی به تاسیسات آرامکو در عربستان را در سطح مناسبات آمریکا با کشور چین مورد بررسی قرار داد. او در این زمینه تصریح کرد: «در مقطعی باراک اوباما، رئیس‌جمهوری پیشین آمریکا، در سخنرانی در کشور استرالیا گفت، ما از خاورمیانه در حال فاصله گرفتن هستیم و استراتژی امنیت ملی واشنگتن به سمت شرق آسیا معطوف می‌شود. یعنی جایی که کشورهای چین و کره شمالی حضور دارند و کشورهای کره جنوبی و ژاپن نیز متحد آمریکا هستند. اکنون نیز به‌نظر می‌رسد آمریکایی‌ها و شخص ترامپ به این نتیجه رسیده‌اند که حرف اوباما درست بوده و به همین دلیل ترامپ صراحتا اعلام کرد حاضر به هزینه دادن برای عربستان نیست و این مشکلی است که باید خود به آن رسیدگی کنند. اگر با نگاهی بدبینانه به مساله نگریسته شود، قطع نیمی از صادرات نفت عربستان می‌تواند نوعی اعمال فشار بر چین به عنوان بزرگ‌ترین وارد کننده نفتی آرامکو باشد. بنابراین، آمریکا به طور طبیعی نباید زیاد هم نسبت به این امر نگرانی داشته باشد.»

علی بیگدلی در پایان افزود: «تا مقطع کنونی راهبرد ایران نسبت به بحران نفتی اخیر آرامکو بسیار مثبت قابل ارزیابی است. از یک سو، ایران با صراحت اعلام می‌کند به هیچ عنوان دخالتی در حمله پهبادی به تاسیسات آرامکو ندارد و از سوی دیگر، به تمامی کشورهای حاشیه خلیج فارس و آمریکا نشان داده که می‌تواند از مناطق نفوذ خود بهره بگیرد. در این میان، انصارلله نیز یکی از همین نیروها است که به خوبی نمایش قدرت ایران به شیخ نشین‌های خلیج فارس را بدون دخالت مستقیم نشان داد. »