گزارش محرمانه سفارت آمریکا در ترکیه در یکم مرداد ۱۳۶۵: ایران مصمم به ایجاد حکومت‌های اسلامی در سراسر منطقه از جمله ترکیه است / در کمال تعجب، مسئول میز ایران در وزارت خارجه ترکیه به باقی ماندن صدام در قدرت خوشبین است / او می گوید مسئله کلیدی برای ایران و عراق، نه موقعیت نامعین نظامی، بلکه شرایط داخلی و اقتصاد کشور است

«انتخاب» اسناد ویکی لیکس در رابطه با ایران را که متعلق به سال های ۱۹۷۲ تا ۲۰۰۹ است، را به صورت روزانه و به منظور آگاهی مخاطبان نسبت به تحولات و اتفاقات گذشته، منتشرمی کند.

سرویس تاریخ «انتخاب»: سفارت آمریکا در ترکیه در گزارشی به تاریخ یکم مرداد ۱۳۶۵ خطاب به وزیر خارجه وقت آمریکا توضیحاتی را در مورد بازپرداخت بدهی عراق و آنچه اهداف امام خمینی در منطقه نامیده، ارائه کرده است.

به گزارش «انتخاب»، متن این سند که ویکی لیکس آن را منتشر کرده، به شرح زیر است:

موضوع سند: ایران و عراق: بازپرداخت بدهی عراق و اهداف [امام] خمینی در منطقه
طبقه بندی: محرمانه
چهارشنبه ۱۳:۰۱ دقیقه بیست و سوم جولای ۱۹۸۶
از: سفارت آمریکا در ترکیه
به: وزیر امورخارجه

اهداف [امام] خمینی در منطقه
۱. محرمانه – کل متن

۲. خلاصه: اوندور اوزار، مسئول وزارت امورخارجه ترکیه در حوزه ایران و عراق اخیرا گفته است که این کشور در حال بررسی شرایط بازپرداخت بدهی عراق است. به گفته دستیار وزیر امور خارجه ترکیه در خاورمیانه و آفریقا، [امام] خمینی نه تنها خواهان سرنگونی صدام که مصمم به ایجاد حکومت‌های اسلامی در سراسر منطقه از جمله ترکیه است. ظاهرا نخست وزیر اوزال به این اندازه نگران نیست. پایان خلاصه.

۳. در یکی از مکالمات اخیر با اوندر اوزار، مسئول ایران و عراق در وزارت امورخارجه ترکیه درباره موضوعی دیگر، از او درباره تصیم ترکیه برای تمدید مهلت بازپرداخت بدهی کنونی عراق و وام‎های مضاعف مورد درخواست عراق بحث شد. اوزار می‌گوید دستیاران عالی رتبه نخست وزیر اوزال، روز یکشنبه ۱۳ جولای برای تصمیم گیری درباره این مسئله جلسه داشته اند، اما او هنوز از نتیجه این جلسه اطلاعی ندارد. به گفته او یک هیات ترکیه‌ای به زودی در بغداد درباره این موضوع بحث خواهد کرد.

۴. بر اساس گزارش‌های تایید نشده رسانه‌ها در روز ۱۸ جولای، دو کشور در روز ۱۷ جولای درباره مفاد بازپرداخت به توافق رسیده اند. عراق قرار است ۷۰۰ میلیون دلار از بدهی ۱.۵ میلیاردی خود را بصورت نقد بپردازد و باقیمانده آن، با تعویقی یک ساله، بصورت صادرات نفت به ترکیه بازپرداخت خواهد شد. محض اطلاع: تیمی عالی رتبه به ریاست پادمیرلی، معاون وزیر امورخارجه، در روز‌های ۱۶ تا ۲۰ جولای در بغداد بودند. سفارت به دنبال ملاقات با مسئولان مربوطه در وزارت امورخارجه برای دریافت اطلاعات است.

۵. در کمال تعجب، اوزار درباره باقی ماندن صدام در قدرت در آینده قابل پیش بینی، خوشبین بود. او می‌گوید مسئله کلیدی برای هر دو کشور درگیر جنگ، مخصوصا برای روحیه عراقی ها، نه موقعیت نامعین نظامی، بلکه شرایط داخلی و اقتصاد کشور بود.

۶. تومان سورنکوک، رئیس اوزار و دستیار مدیرکل خاورمیانه و آفریقای وزارت امورخارجه (لطفا هویتش فاش نشود) در این اظهارنظر خود که [امام] خمینی به برکناری صدام از قدرت بسنده نخواهد کرد بلکه مصمم به ایجاد حکومتی مانند حکومت خودش در عراق و کل منطقه، از جمله ترکیه است، به اندازه اوزار اطمینان نداشت. سورنکوک در ادامه گفت که «ما به نخست وزیر اعلام کرده ایم که این مسئله برای ترکیه خطرناک است، اما او مخالف است».

۷. نکته: ترکیه علاقه‌مند به عدم جلوگیری از ایجاد دیدگاه‌های نگران کننده درباره تحولات اخیر در جنگ هستند و شاید مذاکرات آن‌ها درباره مفاد بدهی با عراق هم متاثر از همین مسئله باشد. در عین حال دولت ترکیه نمی‌خواهد شاهد نشانه‌های به خطر افتادن منافع گسترده آن‌ها در عراق – شامل خط لوله و بیش از یک میلیارد دلار طلب- باشد.

استوارز هوپ