تغییر شکل جمجمه انسان به‌دلیل استفاده از تلفن‌های هوشمند

پشت جمجمه، درست قسمت بالای گردنتان را با انگشت لمس کنید. اگر برآمدگی کوچکی احساس کردید، احتمالا جزو آن عده‌اید که بدنتان با اضافه کردن لایه‌های جدیدی از استخوان به پس سر، به استفاده از گوشی‌های تلفن هوشمند واکنش نشان داده است.

این پدیده، که به «برجستگی پس‌سری خارجی» معروف است، در واقع رشد استخوان پس‌سری (اکسیپیتال) در پشت جمجمه و با لمس پوست محسوس است. دیوید شاهار، پژوهشگر حوزه سلامت در دانشگاه سان‌شاین کست استرالیا، در گفت‌وگو با بی‌بی‌سی، به بروز این پدیده در یک دهه اخیر اشاره کرد.

شاهار در بخشی از صحبت‌هایش خاطرنشان کرد در طول بیست سال فعالیت حرفه‌ای، متوجه روند تغییر استخوان پس‌سری مراجعانش شده است. به گفته شاهار، در یک دهه گذشته، تعداد بیمارانی که این برآمدگی در پس سرشان ایجاد شده افزایش یافته و این در حالی است که چنین پدیده‌ای زمانی بسیار نادر و به‌ندرت قابل تشخیص و مشاهده بود.

در مطالعه‌ای که در نشریه پزشکی «آناتومی» (Journal of Anatomy) در سال ۲۰۱۶ منتشر شد، شاهار و همکار پژوهشگرش توضیح داده‌اند در عکس‌های رادیولوژی بیماران نسبتا جوان‌تری که به کلینیک آن‌ها مراجعه کرده‌اند، رشد استخوان پس‌سری کاملا مشهود است.

او و همکارش برای تحقیق بیشتر، ۲۱۸ تصویر حاصل از پرتونگاری ستون فقرات گردن افراد گروه سنی ۱۸ تا ۳۰ سال را به‌دقت بررسی کردند. نتایج این تحقیق نشان می‌دهد ۴۱ درصد بیمارانی که به کلینیک شاهار مراجعه کردند دست‌کم ۵ میلیمتر رشد استخوان پشت جمجمه داشتند. همچنین، حداکثر رشد برآمدگی یاد‌شده ۲۰ میلیمتر برآورد شده که در ۱۰ درصد بیماران بررسی‌شده در این تحقیق مشاهده شده است.

علاوه بر این، رشد این برجستگی در مردان به‌مراتب شایع‌تر از زنان بوده است. دو مورد نادر در این تحقیق، حداکثر رشد استخوان پشت جمجمه را نشان داده‌اند: یک مرد با ۳۵/۷ میلیمتر و یک زن با ۲۵/۵ میلیمتر برآمدگی جمجمه در قسمت بالای گردن.

نکته اصلی این‌جاست که پیش‌تر، این پدیده بسیار نادر اغلب در افراد مسن شایع بود و از همین رو، بروز آن در یک دهه اخیر میان جوان‌ترها، پدیده‌ای کم‌سابقه و سوال‌برانگیز است. برای مثال، در مطالعه‌ای که سال ۲۰۱۲، روی ۴۰ جمجمه انجام گرفت، نادرترین برآمدگی استخوان پشت جمجمه فقط ۹ میلیمتر بود.

به گفته شاهار و همکارش، استفاده روزافزون از فناوری‌هایی مانند تلفن‌های هوشمند از سنین پایین می‌تواند توضیح یافته‌های این تحقیق باشد. از آن‌جایی که مدام سرمان در گوشی‌های هوشمند و تبلت است، استخوان‌های متصل به گردن که وظیفه حفظ تعادل سر روی بدن را به عهده دارند به‌ناچار تغییر شکل داده‌اند.

این دو پژوهشگر همچنین، بر لزوم یافتن راه‌حلی برای جلوگیری از رشد برآمدگی استخوان پشت جمجمه و درمان این عارضه تاکید کرده‌اند.