پایگاه خبری تحلیلی انتخاب (Entekhab.ir) :
اخیرا رییس سازمان ملی استاندارد ایران گفته است جایگاه سازمان ملی استاندارد ایران در میان ۱۶۳ کشور عضو به رتبه ۲۱ در سال ۲۰۱۹ ارتقاء یافت.
به گزارش تدبیر و امید، به گفته نیره پیروزبخت، این موفقیت در حالی است که علیرغم تحریم‌های ظالمانه علیه کشور، افزایش تعداد عضویت‌های فعال در کمیته‌های فنی/ فرعی (P) و مشارکت موثر ایران در تدوین استاندارد‌های بین المللی سازمان بین المللی استاندارد سازی ایزو، موجبات این ارتقا را فراهم کرده است. در حال حاضر ایران در ۲۹۶ کمیته فنی/ فرعی سازمان ISO دارای عضویت فعال است.
این اتفاق در حالی رخ داده که عضویت استاندارد ایران در سازمان جهانی استاندارد، در سال ۲۰۱۳ یعنی سال آخر دولت سابق یکسال تعلیق شده بود. .
اما این رتبه با وجود تحریم‌ها چگونه به دست آمده؟ برای پاسخ به این پرسش، باید به سیاست‌های سازمان ملی استاندارد در دولت روحانی مراجعه کرد. این سازمان در سال‌های اخیر، عمده تمرکز خود را روی ارتباطات بین المللی کشور در حوزه استاندارد گذاشته و تلاش کرده است تا تعاملات ایران با دیگر کشور‌ها را در این حوزه بالا ببرد.
این موضوع تا جایی پیش رفته که برخی سازمان مذکور را یکی از موفق‌ترین ارگان‌های کشور در استفاده از فضای به وجود آمده پس از برجام تلقی می‌کنند. به طور مثال، حضور رییس سازمان در هیات همراه رییس جمهور در سفر‌های مهم و تاثیرگذاری مانند ترکیه و روسیه، به عقد قرارداد‌های دوجانبه در حوزه استاندارد منتج شد. روابط سازمان با همتایان خود در کشور‌های دیگر منطقه از جمله عراق و آذربایجان نیز احیا شد.
یکی از مهمترین اتفاقات پس از برجام نیز در حوزه استاندارد رخ داد و برای نخستین بار پس از ۴۳ سال کیلوگرم ایران برای کالیبراسیون و مشخص شدن درصد خطا به سازمان جهانی اندازه شناسی در پاریس فرستاده شد. اثرات احیای این ارتباط با سازمان مذکور به اندازه‌ای است که راه را برای صادرات تولیدات داخلی به کشور‌های دیگر هموارتر و نظام اندازه گیری ایران را در صد کشور معتبر می‌کند.
طراحی علامت استاندارد حلال از دیگر اقدامات بااهمیت به شمار می‌رود. اهمیت این موضوع تا جایی است که بدانیم در حال حاضر کشور مالزی خود را به عنوان مرجع استاندارد حلال معرفی کرده و ورود ایران به این حوزه می‌تواند ضمن شکستن این انحصار، علاوه بر تاثیرات فرهنگی عمیق، عواید اقتصادی فراوانی را هم به دنبال داشته باشد.
در حوزه داخلی نیز اتفاقات قابل توجهی رخ داده. به طور مثال، در مبحث نظارت بر کیفیت بنزین، پس از سال ها، سازمان ملی استاندارد به وظیفه اصلی خود برگشته و نظارت بر استاندارد بنزین را راسا بر عهده گرفته است. این در حالی است که پیشتر این نظارت بر اساس یک توافق به خود وزارت نفت سپرده شده بود.
در خودرو نیز اتفاق مشابهی رخ داده؛ در گذشته استاندارد تقریبا هیچ نقشی در نظارت بر تولید خودرو‌ها نداشت. اما در دولت روحانی، نقش این سازمان در نظارت بر تولید خودرو به وضوح قابل مشاهده است. استاندارد در موارد ضروری به خودروسازان تذکر داده و در جهت ارتقای استاندارد‌ها همکاری کرده است.
به جز این موارد، بخشنامه چندی پیش معاون اول رییس جمهور که همه دستگاه‌های اجرایی کشور را موظف کرد درخصوص ثبت اظهاریه متقاضیان درمورد استاندارد‌های محصول مورد نظر اقدام کنند، یادآور ارتقای جایگاه سازمان است.
همچنین ایران موافقت نامه‌ای با مجمع بین‌المللی تایید سلامت (IAF) امضا کرده که بر اساس آن، گواهینامه‌های سیستم مدیریت کیفیت ایران شامل تاییدیه‌های آزمایشگاهی، بازرسی و گواهی محصول در ۷۰ کشور دنیا اعم از آمریکا، ژاپن، کره جنوبی، کشور‌های اروپایی و ... مورد تایید خواهد بود.
البته سازمان ملی استاندارد پیش از آن، موافقت نامه‌ای با "پک" امضا کرد که به شکل اختصاصی مربوط به حوزه آسیا و اقیانوسیه بود و در نهایت منجر به توافق‌نامه فعلی شد.
اهمیت این موفقیت زمانی بیشتر قابل درک است که بدانیم، استاندارد در صادرات یک کشور جایگاه ویژه‌ای دارد. در دوران تحریم ایران، با توجه به عدم عضویت کشور در سازمان‌های بین المللی حوزه استاندارد و اندازه شناسی، حتی صادرات محصولات غیرتحریمی کشور با مانع جدی و بزرگی روبرو شده بود. این مانع به اندازه‌ای جدی بود که به طور مثال، حتی مقیاس‌های اندازه گیری داخلی نیز مورد تایید کشور مقصد نبود و به ناچار باید از راه‌حل‌هایی مانند استفاده از استاندارد‌های یک کشور دیگر استفاده می‌شد که علاوه بر زمان بر و هزینه بر بودن، عموما شانس صادرات کشور را نیز کاهش می‌داد.
اکنون با اقدامات سازمان ملی استاندارد، بخش عمده این مشکلات حل شده است. موافقت نامه اخیر حتی راه صادرات ایران به کشوری مثل آمریکا، ژاپن و سایر کشور‌های پیشرفته صنعتی دنیا و گسترش آن را هم هموارتر می‌کند. به بیان ساده تر، یک مانع جدی و بزرگ از سر راه صادرات ایران به ۷۰ کشور از جمله کشور‌های صنعتی پیشرفته برداشته شده.
نیمه اول مهرماه سال ۹۷ نیز در آستانه روز جهانی استاندارد، سرخیو موییکا، دبیرکل سازمان بین المللی استاندارد ISO به تهران سفر کرد؛ اتفاقی که برای کشور ما کم سابقه و بااهمیت تلقی می‌شود. قابل تامل اینکه سرخیو موییکا دبیرکل ایزو در شرایطی به تهران سفر کرده بود که بخشی از تحریم‌های دولت ترامپ دوباره برقرار شده بود. طبیعی است که در چنین شرایطی، حضور مقام ارشد یک سازمان بین المللی در کشور اهمیت ویژه‌ای داشت. موییکا در زمان حضور خود در ایران به نشستی در دانشگاه علم و صنعت رفت، در جلسه مدیران سازمان استاندارد شرکت و با نیره پیروزبخت، رییس سازمان ملی استاندارد پیام مشترک صادر کرد. حضور او در حالی که در آستانه روز جهانی استاندارد قرار داشتیم، اهمیت مضاعفی پیدا می‌کرد.
در چنین شرایطی پربیراه نیست اگر بگوییم حوزه استاندارد یکی از حوزه‌هایی است که اهمیت مناسبات بین المللی و قراردا‌هایی مانند برجام را به خوبی نشان می‌دهد. طبیعی است که بدون بهره برداری از این موقعیت، ارتقای رتبه استاندارد ایران و رسیدن به جایگاه بیست و یکم دنیا، قابل تصور نبود.