هنوز تکلیف دخالت صورت گرفته در جابه‌جایی آراء مردمی جشنواره جام جم به نفع مسابقه «برنده باش» مشخص نشده که تعدادی از حاضران در این مسابقه، از یک دستکاری دیگر در این مسابقه پرده برداشتند.
هنوز هستند افراد بسیاری که به مسابقات تلویزیونی علاقه داشته و پیگیر این برنامه‌های مهیج در جعبه جادو هستند. برخی فقط مشتاق تماشا هستند و برخی هم درگیر حضور در برنامه و محک زدن خودشان. در کنار این علاقه اگر عامل وسوسه‌کننده قوی مثل میلیون‌ها تومان جایزه نقدی به برندگان هم مدام در حال چشمک زدن باشد، قطعا افراد بسیار بیشتری تلاش می‌کنند شانس خود را امتحان کنند. درست مانند ۴ نفر از دانشجویان دانشگاه صنعتی شریف که با دیدن جایزه ۲۰۰ میلیون تومانی مسابقه تلویزیونی «برنده باش» به صرافت افتادند که هم خودشان را بیازمایند و هم اگر شد، پولی از بابت برنده شدن به دست آورند.
همین سودا، آنها را دست به کار می‌کند تا استارت حضور در مسابقه «برنده باش» را بزنند؛ غافل از اینکه ماجرا قرار نیست آن طور که آنها فکر می‌کنند، رقم بخورد. سرنوشت متفاوت این بچه‌های نخبه باعث شد تا سیدمهدی میرخوشحال، محمد آقایی، محمد رائف و نیما احمدخانی چهار دانشجوی رشته‌های مختلف دانشگاه صنعتی شریف که یکی از دوستانشان به نام کیوان مرادپور در مسابقه برنده باش حضور یافته به خبرگزاری فارس بیایند و درباره یک «مورد عجیب» سخن بگویند. این مورد آن قدر عجیب بود که ما را بر آن داشت تا ابتدا برای خودمان ثابت شود که موضوع مطرح شده صحت دارد یا خیر. در نهایت پس از بررسی دقیق صحت مستندات و اثبات فنی دستکاری در مسابقه «برنده‌باش« پای صحبت این دانشجویان نشستیم:
یک هفته بی‌خوابی برای شرکت در «برنده باش»
سیدمهدی میرخوشحال، اولین کسی است که لب به سخن می‌گشاید: ما چهار همکلاسی از شهرهای مختلف هستیم که با هم در یک خوابگاه زندگی می‌کنیم. از آنجایی که مسابقه برنده باش برایمان جذاب بود، تصمیم گرفتیم در آن حضور پیدا کنیم. پس اپلیکیشن مسابقه را نصب و از سوال‌های رایگان شروع کردیم. کم کم و پس از پاسخ دادن به چند سوال متوجه شدیم که اگر بخواهیم به مرحله هشت نفر پایانی صعود کنیم، راهی جز این نداریم که باید روی موضوع متمرکز شویم. در ادامه گروه چهار نفره‌ای تشکیل دادیم و به مدت یک هفته با برنامه‌ریزی به سؤالات پاسخ دادیم. شیوه‌مان هم این بود که هر ۶ ساعت گوشی موبایل دست یک نفر بود و او به سوالات پاسخ می‌داد.
این دانشجوی گیلانی می‌افزاید: از این طریق از دور مسابقات خارج نمی‌شدیم و می‌توانستیم به مراحل بالاتر راه پیدا کنیم. در نهایت هم دوست ما توانست به عنوان نفر ششم از گروه خود بالا بیاید. یک روز در آذرماه از برنامه تماس گرفتند و گفتند که فردا برای حضور در مسابقه به این نشانی بیایید؛ یک شرکت‌کننده و ۴ نفر همراه. چون کیوان اطلاعات عمومی بالاتری نسبت به ما داشت، او را برای حضور در مسابقه انتخاب کردیم.
سؤالی با ۴ گزینه غلط!
میرخوشحال می‌گوید: روز مسابقه، کیوان به عنوان نفر اول از گروه خود اعلام شد که متوجه نشدیم پس نفرات قبل از ما چه شدند و چرا او اولین شرکت کننده گروه خود معرفی شد؟ پرسش‌ها آغاز شد تا اینکه سوالی مبنی بر اینکه «دروازه بان چند ثانیه می‌تواند توپ را نگه دارد» در مسابقه مطرح شد. جواب این سوال ۶ ثانیه است، اما در پاسخ‌هایی که روز مسابقه به نمایش درآمد، گزینه ۶ ثانیه وجود نداشت. ما آن لحظه متوجه این موضوع شدیم اما به دلیل اینکه نمی‌خواستیم نظم مسابقه را به هم بزنیم و از طرفی فکر نمی‌کردیم در مسابقه «برنده باش» گزینه غلط وجود داشته باشد، سکوت کردیم. کیوان که شرکت کننده بود، عدد ۵ را با فرض اینکه این عدد نزدیک‌ترین عدد به گزینه ۶ است، انتخاب کرد، اما چون اشتباه بود، از دور مسابقات حذف شد. پس از پایان ضبط، اعتراض خود را به عوامل برنامه اعلام کردیم. اما آنها گفتند: همان موقع باید به ما اعلام می‌کردید که گزینه درست در میان این گزینه‌ها وجود ندارد.
او در پاسخ به این که دوست شما خودش چرا همان زمان مسابقه اعلام نکرد که گزینه صحیح در میان پاسخ‌ها وجود ندارد؟ تاکید می‌کند: واقعیت این است که در مسابقه‌ای با وسعت و دقت برنده باش، امکان اینکه شرکت کننده بخواهد به پاسخ‌ها شک کند، کمی سخت می‌شود. چون او به سوال و جواب‌ها اعتماد دارد و در این میان به دانسته‌های خودش شک می‌کند.
فکر کردیم قوانین فیفا عوض شده
میرخوشحال ادامه می‌دهد: همین اتفاقی که برای کیوان افتاد. او هم تصور کرده بود که شاید قوانین فیفا به تازگی تغییر کرده و خودش خبر ندارد! اصلا ذره‌ای روی پاسخ‌ها تردید نکرده بود و فکر کرده که حتما باید یکی از گزینه‌ها درست باشد.
احمدخانی دانشجوی دیگری که روز ضبط مسابقه کیوان در استودیو حضور داشته نیز در این باره توضیح می‌دهد: وقتی سوال فوتبالی مطرح شد، با توجه به اینکه دوست ما در زمینه فوتبال اطلاعات بالایی دارد، خوشحال شدم. اما وقتی پاسخ‌ها را دیدیم، تعجب کردیم و چون زمان تصویربرداری گوشی‌های ما را تحویل گرفته بودند، تا پایان مسابقه صبر کردیم و پس از آن بلافاصله سرچ کردیم و متوجه شدیم که در سایت فیفا همان ۶ ثانیه ثبت شده است. ابتدا اعتراض کردیم، اما اجازه نمی‌دادند که تهیه‌کننده را ببینیم. سرانجام با اصرار زیاد، ما را پیش تهیه کننده بردند که اول اصلا قبول نمی‌کرد ۶ ثانیه درست است و می‌گفت گزینه ۴ ثانیه درست است و ما با منابع موثق سوالات را انتخاب کرده ایم، اما وقتی پی دی اف سایت فیفا را نشانش دادیم، گفت که بله ۶ ثانیه درست است، ولی شما باید همان لحظه اعتراض خود را اعلام می‌کردید.
پیشنهاد مبلغ ۵ میلیون تومانی و درخواست برای رسانه‌ای نشدن موضوع
آقایی نیز سخنان هم دانشگاهی‌اش را این‌طور تکمیل می‌کند: وقتی پذیرفتند پاسخ‌ها اشتباه بوده، از ما خواستند که موضوع را رسانه‌ای نکنیم و چون دوست ما در مرحله سوال ۵ میلیون تومانی حذف شده بود، تهیه کننده گفت من فرض می‌کنم که دوست شما تا این مرحله را درست پاسخ داده و جایزه این مرحله را به او می‌دهم و شما هم این موضوع را رسانه‌ای نکنید. اما در نهایت این اتفاق نیفتاد و دوست ما را سر کار گذاشتند.
آقایی در پاسخ به این سوال که چرا کیوان مرادپور که خودش در مسابقه شرکت کرده و این اشتباه رخ داده، در این باره سکوت کرده و خودش ماجرا را بیان نمی‌کند؟ تصریح کرد: طرف حساب مسابقه، شرکت‌کننده است و کل تیم پول خرج کرد. ما هم اعتراض داریم. اما چرا دوست ما خودش اعتراض نمی‌کند به این خاطر است که قبل از برنامه تعهدهای بسیاری از او گرفته‌اند که شما هر اتفاقی در برنامه افتاد، حق شکایت از برنامه ما را نداری و حق نداری در رسانه چیزی را بیان کنی. حتی وقتی به تهیه‌کننده برنامه مراجعه کردیم، چند بار آن تعهدات را یادآور شد و گفت که از شرکت‌کننده، امضا گرفته است! به همین دلیل دوست من در این باره حرفی نزده و سکوت کرده است. ولی ما مهمان بودیم و تعهدی هم نسبت به برنامه نداریم.
سوالات مسابقه، الزاما در بین سوالات اپلیکیشن «برنده باش» نیست
او ادامه می‌دهد: مسابقه برنده باش از شبکه سه پخش می‌شود و جایزه سنگین و میلیونی دارد. اینها شرایط را به سمتی می‌برد که شما به اطلاعات عمومی خودتان شک کنید و اتفاقا ما هم به اطلاعات عمومی خودمان شک کردیم. در حالی که همه ما به شدت فوتبالی هستیم و هنوز گزینه‌ها نیامده بود، می‌دانستیم که جواب، ۶ ثانیه است. وقتی یک مسابقه از شبکه سه پخش می‌شود، ۲۰۰ میلیون تومان جایزه می‌دهد و مجری آن هم محمدرضا گلزار است، شرایط طوری پیش می‌رود که ما اول به اطلاعات خودمان شک کنیم! همان طور که چند روز پیش قانون هند فوتبال عوض شد ما هم در لحظه فکر کردیم که قوانین فوتبال عوض شده است!
او در پاسخ به این سوال که «آیا پرسش مطرح شده در برنامه جزو سوالاتی که پیش از حضور در برنامه پاسخ داده بودید هم وجود داشت یا خیر؟» توضیح می‌دهد: سوال‌هایی که روز مسابقه مطرح می‌شود، الزاما در اپلیکیشن هم وجود ندارد.
تغییر گزینه غلط به درست روی آنتن تلویزیون
او همچنین درباره اینکه در نهایت این قسمت چطور روی آنتن رفت و آیا مخاطبان متوجه این اشتباه در پاسخ سوال نشدند، می‌گوید: تهیه کننده به ما گفت که سوال با همین چهار گزینه و بدون گزینه درست پخش خواهد شد، اما روزی که مسابقه پخش شد، گزینه ۴ ثانیه که روز مسابقه درست بود، ادیت و تصحیح شد و همان گزینه ۶ ثانیه را مخاطبان دیدند. آن چیزی که روی آنتن رفت، دوباره تدوین شده بود. حتی هنگام اعلام گزینه‌ها که همیشه دوربین روی چهره محمدرضا گلزار است، این بار روی جمعیت بود.
میرخوشحال در تکمیل سخنان آقایی عنوان می‌کند: روز مسابقه تهیه کننده گفت که ما هیچ ابایی نداریم، مشکلی پیش آمده و ما برنامه را با همان گزینه‌ها پخش می‌کنیم، اما مساله، سوءاستفاده از ما بود. البته این کار خیلی هم مبتدیانه صورت گرفت و هم از صدای آقای گلزار و هم از تصویربرداری کاملا این موضوع مشخص است. ضمن اینکه از طریق صحنه آهسته کاملا می‌توان متوجه شد که یک برچسب روی ۴ ثانیه می‌زنند و آن را تبدیل می‌کنند به ۶ ثانیه!
سؤال درباره رنگ مورد علاقه فلان سلبریتی، اطلاعات عمومی مردم را بالا می‌برد؟
میرخوشحال در این میان ۳ نکته دیگر نیز طرح می‌کند که اول به شعار برنامه «برنده باش» برمی‌گردد. او در این باره می‌گوید: برنامه مدعی است که به افزایش اطلاعات عمومی و آگاهی مردم می‌پردازد، اما من سوالات را به سوالات اپلیکیشن و برنامه تقسیم می‌کنم که سوالات اپلیکیشن که شما باید جواب بدهید تا اطلاعات شما سنجیده شود و به عنوان ۸ نفر نهایی بالا شناخته شوید، سوالاتی از این قبیل است که یک سلبریتی خاص چه رنگی را دوست ندارد؟ یا چه ماهی متولد شده است. آیا این سوالات به سطح سواد و آگاهی مردم کمکی می‌کند؟ ضمن اینکه اپلیکیشن به صورتی طراحی شده که شما باید در رقابتی بیفتی که میانگین در هر دقیقه باید به ۳ سوال دقیق پاسخ بدهی. شما در چرخه‌ای می‌افتی که فقط باید جواب بدهی و تعداد، خیلی مهم است. کار این باعث می‌شود که بیشترین درآمدزایی را داشته باشند و فکر می‌کنم آنها به جای اینکه بخواهند جایزه بدهند، درآمد عجیب و غریبی از این مسابقه دارند؛ چون هر شرکت‌کننده باید بسته سؤالات ۵۰۰ تایی را ۲۰ هزار تومان بخرد و ما برای حضور در تلویزیون، به بیش از ۷۰ هزار سوال پاسخ دادیم و رقمی حدود ۳ میلیون تومان برای این کار هزینه کردیم.
ما را از تعهدی که قبل از برنامه داده بودیم، می‌ترساندند
این دانشجوی دانشگاه شریف می‌افزاید: نکته دوم این است که اگر ما بلافاصله نتوانستیم موضوع را رسانه‌ای و یا آن را مطرح کنیم، دلیلش این بود که تهیه کننده مدام در صحبت‌هایش به تعهداتی که از دوست ما گرفته بود، اشاره می‌کرد که ایشان حق هیچگونه اظهارنظر را ندارند، ولی ما اکنون به عنوان تماشاگر، شاهد و کسانی که مهمان آن برنامه بودند ، دیدیم که تقلبی رخ داده و از هویت شرکت کننده سوءاستفاده کرده‌اند، گزینه غلط را به درست تغییر داده‌اند تا به این شکل به بیننده القاء کنند که شرکت کننده اطلاعات کافی نداشته است؛ در حالی که اصلا این چنین نبوده است. هدف ما این بود که از هویت و شخصیت شرکت کننده و حقوقش دفاع کنیم و به همه بگوییم که مسابقه «برنده‌باش» دروغ تحویل بینندگان خود داده است.
میرخوشحال اضافه می‌کند: نکته سوم نیز این است که با اینکه گزینه‌های مورد نظر، ۳، ۵،۴ و ۱۰ ثانیه بود، اما این برنامه گزینه‌ها را به شکل دیگری نشان داد و خودشان از طریق ادیت گزینه ۶ ثانیه را به مخاطب نشان دادند و زیر بار کار اشتباهی که کردند، نرفتند. حالا هویت و شخصیت و سطح اطلاعات دوست ما زیر سوال رفته است.
آقایی درباره واکنش هم‌دانشگاهیانش پس از پخش مسابقه نیز گفت: یکی از دوستان برای اینکه فیلم را یادگاری داشته باشیم، یک نسخه از آن را برایمان ضبط کرده بود. هرکدام از بچه‌ها که می‌گفت چرا کیوان سوال را اشتباه جواب داد، فیلم را نشان داده و توضیح می‌دادیم که چه اتفاقی افتاده است. به عبارتی باید برای تک‌تک بچه‌ها توضیح باید می‌دادیم.
میرخوشحال هم ادامه می‌دهد: دلیل اینکه تصمیم جدی گرفتیم تا موضوع را رسانه‌ای کنیم این بود که اتفاقات ناراحت کننده‌ای برای ما افتاد و دانشجوهای دیگر وقتی دوست ما را می‌دیدند با حالت مسخره‌ای می‌گفتند که حتی نتوانست ۵ تا سوال را جواب بدهد و شرکت کننده دیگری که سطح تحصیلات پایین‌تری داشت از او بهتر پاسخ داد. این ما را خیلی ناراحت می‌کرد و واقعیت چیز دیگری بود. ما این را برای اقوام و دوستانمان توضیح می‌دادیم ولی برای همه که نمی‌شود توضیح داد.
آیا کسی به محتوای «برنده باش» نظارت دارد؟
محمد رائف هم در پایان نکته قابل تأملی دارد و معتقد است: متاسفانه حق دوست ما ضایع شده است و مسابقه‌ای بوده که دوست ما می‌توانسته به مراحل بالاتری برود. نکته دردناک ماجرا این است که حقش ضایع شده و نتوانسته از خودش دفاع کند. شاید اگر گزینه‌ها درست بود، سوالات بعدی راحت بود و جایزه اصلی نصیب ما می‌شد. دوست من هم آدمی است که اطلاعات عمومی بسیار بالایی دارد و به خاطر چنین سوالی که اشتباه آن برنامه است، حقش ضایع شده است.
وی می‌پرسد: نمی‌دانم به محتوای برنامه برنده باش چه کسی نظارت می‌کند؟ در سازمان صداوسیما و شبکه سه، آیا نظارتی روی این مسابقه هست یا خیر. امیدوارم که این نظارت بیشتر بشود و دیگر این دست اتفاقات پیش نیاید.
۳ موردی که توضیح لازم دارد
بعد از تغییر آرای مردمی در جشنواره جام جم و افزایش عجیب آرای مسابقه «برنده باش» در این جشنواره که منجر به اظهار نظر وزیر ارتباطات و مسؤولان صداوسیما شد، حالا این برنامه شبکه سوم سیمای جمهوری اسلامی دچار چالش جدیدی شده است.
فروش سؤالات مسابقه و درآمد کلان از این راه، تعهد گرفتن از شرکت‌کنندگان برای رسانه‌ای نکردن اتفاقات درون برنامه و تفاوت گزینه‌های مسابقه هنگام ضبط و روی آنتن، از ابهاماتی است که حتماً مدیران ارشد صداوسیما، مدیران شبکه سوم، تهیه‌کننده و اسپانسر مسابقه «برنده باش» برایش توضیح خواهند داشت.
در صورت تغییر در گزینه‌ها، محمدرضا گلزار، مجری مسابقه نیز که روی تغییر گزینه مسابقه صداگذاری کرده است، به عنوان مطلع این جابه‌جایی حتماً توضیحاتی برای افکار عمومی خواهد داشت.