مدیریت بحران قبل و بعد از «پلاسکو»

حادثه ریزش ساختمان پلاسکو که منجر به شهادت 16 آتش نشان و شش شهروند شد، امروز به دومین سالگرد خود رسید، حادثه ای که در آن زمان بسیاری از ضعف مدیریت بحران در آن صحبت کردند و در گزارش ملی حادثه پلاسکو نیز به این موضوع پرداخته شد، رئیس سازمان پیشگیری و مدیریت بحران شهر تهران وضعیت مدیریت بحران و تغییرات آن پس از حادثه پلاسکو را شرح داده و در عین حال تاکید دارد که مدیریت بحران صرفا محدود به یک سازمان نیست و وظیفه ای است که همه دستگاه‌ها برعهده دارند.

احمد صادقی در گفت‌وگو با ایسنا درباره آنچه که بعد از حادثه پلاسکو باید مورد توجه دستگاه‌های مختلف قرار بگیرد، گفت: اگر سامانه فرماندهی به درستی پیاده می شد ممکن بود که ما تلفات کمتری داشته باشیم.

وی با بیان اینکه پس از حادثه پلاسکو دستگاه‌های عملیاتی ما بیشتر به اهمیت سامانه فرماندهی پرداختند، تصریح کرد: تجربه تلخ پلاسکو این تاثیر را داشت که سامانه فرماندهی را به علم روز توسعه دهیم. خلاءهای این سامانه در حادثه پلاسکو زوایای بیشتری را نشان داد و مواردی که پیش از حادثه پلاسکو کمتر مورد توجه قرار گرفته بود مد نظر قرار گرفت.

رئیس سازمان پیشگیری و مدیریت بحران شهر تهران درباره مهمترین درس های مدیریت بحران از حادثه پلاسکو، گفت: واقعیت این است که ما باید به سطح بندی حادثه در حوادث مختلف بپردازیم و نباید یک حادثه محلی را به سطح ملی ارتقاء دهیم. چرا زمانی که یک حادثه را می‌توان در سطح محلی مدیریت کرد باید آن را تا سطح و ابعاد ملی بالا ببریم؟

وی با بیان اینکه شاخص‌های تشخیص یک حادثه از سطح ملی و محلی وجود دارد و باید مطابق آن رفتار شود، ادامه داد: نمی‌شود حادثه کوچکی در تهران رخ دهد و سازمان‌های ملی به آن ورود کند متاسفانه در مورد حادثه پلاسکو سطح ملی و محلی با یکدیگر ترکیب شده و در شرایطی که این حادثه یک حادثه محلی بود به شکل ملی با آن مواجه شدیم که این خود آسیب‌هایی را درپی داشت.

صادقی با بیان اینکه در حال حاضر نیز این مسئله وجود دارد گفت: متاسفانه سطوح ملی و محلی به یکدیگر آمیخته شده است و ما باید تلاش کنیم تا این سطوح را از یکدیگر تفکیک کنیم تا مدیریت درستی نیز درحوادث مختلف انجام شود، در غیر این صورت این مسائل بحران زا می‌شود.

رئیس سازمان پیشگیری و مدیریت بحران شهر تهران با انتقاد ار برخی اقدامات در مواجهه با مدیریت بحران گفت:‌ نباید مدیریت بحران را به محلی برای سیاست بازی تبدیل کرد، مدیریت بحران جای سیاست بازی نیست ما در حادثه پلاسکو شاهد آن بودیم که از مدیریت بحران برای سیاست بازی استفاده شد اما با توجه به اینکه مدیریت بحران به مال و جان افراد بستگی دارد نباید آن را با بازیهای سیاسی قاطی کنیم و باید رفتاری خالص داشته باشیم.

وی درباره بخشی از گزارش ملی حادثه پلاسکو که در آن گفته شده بود مدیریت بحران تنها به حوادث طبیعی مانند زلزله توجه دارد، گفت: طی پنج سال گذشته ۵۲ نوع حادثه مختلف اعم از طبیعی و غیرطبیعی در تهران رخ داده است و می توان اینطور گفت که در تمامی این حوادث مدیریت شهری حضور داشته است. البته حادثه ای مثل زلزله بدترین نوع حادثه ای است که می تواند در تهران رخ دهد و طبیعی است که نگاه ویژه‌ای به آن وجود داشته باشد؛ اما این به آن معنا نیست که توجهی به حوادث مختلف وجود نداشته باشد.

رئیس سازمان پیشگیری و مدیریت بحران شهر تهران با بیان اینکه مدیریت بحران محدود به یک سازمان و اداره نیست، اظهارکرد: سازمان های مختلفی در مدیریت بحران حضور داشته و مسئولیت دارند و کمیته‌ها و کارگروه‌های مختلف ذیل این سازمان فعال هستند که در واقع مدیریت بحران مجموعه ای از دستگاه‌های مختلف را برای مواجهه با حوادث مختلف پشتیبانی و هماهنگ می‌کند.

صادقی درباره اینکه آیا آمادگی برای حادثه‌ای مانند پلاسکو در تهران وجود دارد یا خیر؟ گفت: طبیعتا طی این مدت برنامه‌ریزی‌های مختلفی شده و مانورهای زیادی نیز انجام شده است تا در برابر حوادث این چنینی آمادگی ما افزایش پیدا کند. بنابراین تجربیات مان افزایش یافته و آنچه که طی این سالها انجام شده قابل مقایسه با سال های قبل نیست.

وی درباره اینکه چرا در بحث رسانه‌ای و اطلاع رسانی در بحران ها همچنان نوعی هرج و مرج وجود دارد، اظهار کرد: طبق قانون، اطلاع رسانی در بحران ها بر عهده صدا و سیما است و این سازمان باید در زیرمجموعه شورای هماهنگی مدیریت بحران و هماهنگ با تدابیر این سازمان عمل کند؛ اما مثلا در حادثه‌ای مانند پلاسکو علی رغم آن که ما در شورای هماهنگی مصوبه داشتیم که نباید صدا و سیما ۲۴ ساعته به این موضوع پرداخته و حساسیت ها را افزایش داده و حادثه را به سطح ملی بکشاند؛ اما صدا و سیما کار خودش را کرد و طی ده شبانه روز ۲۴ هر ساعت حادثه پلاسکو را پوشش داد که این اقدام هیچ توجیهی نداشت.

صادقی درباره وضعیت ایمنی ساختمانهای مشابه پلاسکو در تهران نیز گفت: سازمان آتش‌نشانی وضعیت بررسی ایمنی ساختمان‌ها و برج ها و ساختمان های مهم زیادی را مورد ارزیابی قرار داده و وضعیت ایمنی آنها مشخص است و مشکلات این ساختمان‌ها نیز احساس شده و تذکرات لازم از طریق شهرداری مناطق به مالکان داده شده است.

وی اضافه کرد: اقدامات خوبی انجام شده و در تعدادی از ساختمانهای ناایمن که مالکانشان توجهی به دستورات و هشدارها نداشته اند نیز سیستم قضایی ورود کرده و با این موارد برخورد خواهد کرد.

صادقی در پایان با بیان اینکه حادثه پلاسکو حادثه تلخی بود که فراموش نخواهد شد، گفت: ما باید از آنچه که در این حادثه رخ داد درس بگیریم و آن را در آینده استفاده کنیم و امیدوارم دیگر شاهد حادثه ای مانند پلاسکو نباشیم؛ اما اگر خدایی ناکرده چنین حادثه‌ای رخ دهد باید میزان آمادگی ما در برابر آن بالا باشد و بتوانیم در تمام ابعاد آن را مدیریت کنیم.