آثار مثبت روانیِ حذف صفر از پول ملی

واقعیت آن است که برداشت صفرها از پول ملی پیامد خاص اقتصادی ندارد و تغییر یا ارزش اقتصادی جدیدی در این باره نمی‌توان متصور بود اما از آن سو می‌بینیم که برخی از کشورها که سال‌ها با انباشت تورم‌های جدی روبه‌رو بوده‌اند به این سیاست روی آورده‌اند.

میثم رادپور تحلیلگر اقتصادی در یادداشتی نوشت: فرض کنید قدرت خرید یک میلیون تومان در 20 سال پیش بسیار بالاتر از اکنون بود حال می‌توان با برداشتن تعدادی از صفرها، قدرت خرید پول را به لحاظ اسمی تقویت کرد. در اقتصاد متغیرها یا اسمی هستند یا واقعی، بنابراین برداشتن صفرها منعکس کننده واقعیت نخواهد بود اما از دو زاویه می‌توان به تأثیر حذف صفرها از پول ملی نگاه کرد. اول این که این کار نگارش و محاسبات را ساده‌تر می‌کند و دوم ممکن است آثار روانی هم داشته باشد. به این معنا که مردم تا دیروز وقتی به برابری ریال در برابر یک ارز قدرتمند خارجی نگاه می‌کردند می‌گفتند پول ما کم ارزش‌ترین واحد پولی دنیاست اما وقتی چهار صفر برداشته شود به لحاظ اسمی واحد پول کشور در برابر ارز خارجی تقویت خواهد شد و افراد وقتی ارزش پول کشور را با بقیه کشورها مقایسه می‌کنند دیگر 100 هزار ریال را معادل یک دلار نمی‌دانند بلکه این حس و دریافت را دارند که 10 تومان با یک دلار برابری می‌کند و ممکن است این مقایسه جدید حس بهتری را به آنها بدهد. اما باز در این باره نمی‌توان به یک گزاره دقیق رسید به خاطر این که این موضوع کاملاً یک متغیر روانی است و آثار روانی کاهش صفرها در جامعه دقیقاً بر ما واضح و شفاف نیست که چه خواهد بود.

اثر دیگری که می‌توان بر حذف صفرها مترتب بود این است که احتمالاً در آینده نوعی صرفه‌جویی در حجم تولید اسکناس به وجود می‌آید. اگرچه معدوم کردن مسکوکات و اسکناس‌های قبلی هزینه‌ای خواهد داشت اما در نهایت با درشت شدن اسکناس‌ها از هزینه انتشار اسکناس کاسته خواهد شد اگرچه می‌توان ملاحظه‌ای در این باره را هم مطرح کرد و آن این که درشت شدن اسکناس، شاید امکان پولشویی را راحت‌تر کند همچنان که اتحادیه اروپا اخیراً تصمیم گرفت از انتشار اسکناس‌های 500 یورویی خودداری کند چون اسکناس درشت یکی از ابزارهای مناسب برای پولشویی است، با این حال این گزاره صرفاً یک ملاحظه است و نمی‌توان به صورت قطعی در این باره نظر داد که حذف صفرها از پول ملی کشور می‌تواند بر میزان پولشویی اثرگذار باشد. در نهایت اقدام دولت در بازه زمانی کنونی اقدام غیرعاقلانه و غیرمنطقی نیست، به خاطر این که به لحاظ اسمی قدرت خرید را تقویت می‌کند و به احتمال زیاد احساس بهتری به مردم خواهد داد ضمن این که ما اولین کشوری نیستیم که حذف صفر از پول ملی را در دستور کار خود قرار داده‌ایم. کشورهای زیادی در دنیا وقتی با تضعیف پول ملی در چند دهه روبه‌رو شده‌اند به این اقدام روی آورده‌اند، ضمن این که برداشت صفر از پول ملی کار پرهزینه‌ای نیست و حتی می‌تواند در آینده به صرفه‌جویی در تولید اسکناس منجر شود.