تحلیل «نیویورک تایمز» از استعفای متیس / مرد با دیسیپلینی که مقابل سیاست شلخته ترامپ ایستاد اما سرانجام صبرش لبریز شد / او آمریکا را در ناتو نگه داشت اما نتوانست مانع خروج ترامپ از برجام شود

نیویورک تایمز نوشت: وزیر دفاع، جیم متیس تمام توان خود را به کار گرفت تا از شبکه متحدانی که آمریکا در طول ۷۰ سال گذشته پیرامون خود گرد آورده است حفاظت کند. او در نامه استعفایش نوشت که «آمریکا ملتی جداناشدنی از جهان آزاد است». او نوشت: «قدرت ما به عنوان یک ملت، وابستگی مستقیم به قدرت شبکه متحدان و شرکایمان دارد». مطمئنا این دیدگاه با رویکرد دونالد ترامپ که خواستار هزینه کردن کمتر برای متحدان آمریکاست، تفاوت دارد. برخی تصور می‌کردند وقتی ترامپ قدرت را در دست بگیرد، از بی‌اهمیتی او به نحوه حفظ امنیت کشور و آزادی جهان آزاد کاسته شود.

به گزارش «انتخاب»، نیویورک تایمز ادامه داد: متیس که مردی محترم و با دیسیپلین است، از وزیر امور خارجه پیشین، رکس تیلرسون و مشاور امنیت ملی سابق، مک مستر، مدت بیشتری توانست شیوه حکمرانی شلخته ترامپ را تحمل کند. او تلاش کرد مانع تصمیمات عجولانه و مخاطره‌آمیز رییس‌جمهور شود و حضورش تأثیر قابل‌توجهی نیز داشت. او مانع خروج ترامپ از ناتو شد و به متحدان اروپایی اطمینان داد که آمریکا به هدف مشترک دفاع از اروپا پایبند می‌ماند.

او همین اطمینان خاطر را به متحدان آسیایی داد که نگران توسعه‌طلبی چین و پیش‌بینی ناپذیری کره شمالی بودند. در عین حال ترامپ که از اهمیت رابطه با کره‌جنوبی قانع نشده بود، تهدید کرد اگر آنها سهم بیشتری از هزینه حضور نیروهای آمریکایی را نپذیرند، دستور ترک منطقه را به ارتش آمریکا خواهد داد. هنگام بالا گرفتن تنش‌ها با کره شمالی، ترامپ دستور داد خانواده کارکنان ارتش در شبه جزیره کره، این منطقه را ترک کنند که معنایش برای پیونگ یانگ، زمینه‌سازی برای آغاز جنگ بود اما متیس با مداخله در آن و ممانعت از انجام این دستور، به آرام گرفتن اوضاع کمک کرد. در مواجهه با سایر تصمیمات نابجای نظامی ترامپ مانند ممنوعیت استخدام افراد تراجنسیتی در ارتش، متیس تلاش کرد با حربه توسل به نظام دیوان‌سالاری در پنتاگون، از زهر این تصمیمات بکاهد.

اگرچه او موفق نشد مانع خروج آمریکا از توافق هسته‌ای با ایران شود، اما دست‌کم آن را تا حد امکان به تعویق انداخت. همچنین متیس نتوانست مانع تغییر سیاست درازمدت خاورمیانه‌ای آمریکا با انتقال سفارت به قدس شود که بدون برداشتن گامی به سوی صلح انجام شد. و در نهایت تصمیم ترامپ برای خارج کردن نظامیان از سوریه بود که صبر متیس را لبریز کرد. چهارشنبه ترامپ اعلام کرد که قصد دارد دو هزار نظامی آمریکا در سوریه را از این کشور بازگرداند؛ تصمیمی که با استقبال روسیه، ایران و ترکیه همراه شد. این تصمیم خیانتی به گروههایی مانند کردها تلقی شد که بیش از یک دهه در کنار نظامیان آمریکایی به جنگ و قربانی دادن در مبارزه علیه داعش پرداخته بودند.

البته که روسای جمهوری دارای اختیاراتی برای اتخاذ چنین تصمیماتی هستند. اما معمولا این امور را با مشورت متحدان خود انجام می‌دهند. اگر یکی از همسنگران، ناگهان جبهه نبرد را ترک کند و به خانه برگردد، افراد باقیمانده حق دارند که احساس کنند به آنها خیانت شده است. ترامپ طی یک مکالمه تلفنی با رییس‌جمهوری ترکیه، رجب طیب اردوغان اعلام کرد که با حمله آنها به متحدان آمریکا در سوریه از جمله کردها که از نظر ترکیه تروریست تلقی می‌شوند، مخالفتی نخواهد داشت. ژنرال متیس نتوانست نظر ترامپ را در این باره تغییر دهد و اکنون ترامپ قصد دارد در افغانستان نیز همین کار را بکند.

روسای جمهوری دارای اختیارات وسیعی در امور امنیت ملی هستند. اما کنگره نیز در این میان نقش دارد و باید از قدرت خود استفاده کند. وضع قوانینی مانند الزام دخالت وزرای دفاع و خارجه در استفاده از تسلیحات هسته‌ای، می‌تواند نقطه آغاز خوبی باشد. راهکار دیگر می‌تواند الزام تصویب کنگره برای خروج از پیمان‌های نظامی مانند ناتو و پیمان کنترل تسلیحات میان‌برد اتمی باشد. اما راهکار فوری که باید اتخاذ شود، تلاش سنا برای انتخاب نامزدی به منظور تصدی پست وزارت دفاع است که بیشتر شبیه به متیس باشد و نه ترامپ.