بیماری سالک، نبود برنامه و سهل انگاری

:مبارزه با بیماری سالک در بسیاری از استانهای کشور، عزم ملی را می طلبد و ریشه یابی اصولی این معضل عمومی با اجرای طرح های تحقیقاتی و ضرورت مشارکت نهادهای مربوط از جمله مواردی است که از سوی کارشناسان حاضر در میزگرد ایرنا اصفهان مورد تاکید قرار گرفت.

شیوع بیماری سالک در ایران 20 تا 30 نفر در 100 هزار نفر است که این تعداد از میانگین دنیا بالاتر است،طبق گزارش های موجود سالانه حدود 20 هزار مورد جدید گزارش شده اما تخمین زده می شود آمار مبتلایان فعلی بیشتر از این تعداد باشد.
کارشناسان امر تعداد سالانه مورد جدید سالک در دنیا را بین 700 هزار تا یک میلیون و 300 هزار نفر اعلام کردند و بر پایه آمار ارایه شده هر ساله 20 تا 30 هزار نفر در دنیا بر اثر این بیماری جان خود را از دست می دهند.

ایران یکی از کشورهای منطقه خاورمیانه است که شیوع بیماری سالک در آن بالاست و این بیماری طبق گزارش های موجود در 9 کشور دنیا از جمله کشورهای منطقه مانند عربستان، افغانستان، پاکستان، سوریه و عراق شیوع بالایی دارد.
سالَک یک نوع بیماری پوستی است که بر اثر گزش نوعی پشه خاکی به انسان منتقل می‌شود و در ایران دو نوع سالک شهری(نوع خشک) و روستایی(نوع مرطوب) وجود دارد، در سالک روستایی، موش‌ های صحرایی مخزن بیماری هستند و پشه خاکی ماده پس از خونخواری از موش صحرایی مبتلا، آلوده شده و در خونخواری مجدد در فرد سالم باعث انتقال بیماری می ‌شود.
در سالک شهری، مخزن بیماری، بیشتر بیماران مبتلا و به طور تصادفی سگ‌ ها هستند، به این ترتیب پشه خاکی ماده پس از خونخواری از اطراف زخم سالک، آلوده شده و در خونخواری مجدد در فرد سالم باعث انتقال بیماری می‌ شود.
18 استان کشورمان سالک خیز و 9 استان دیگر بطور موردی با این بیماری مواجه هستند و استان های سردسیری مانند اردبیل، کردستان و آذربایجان شرقی و غربی این بیماری را ندارند.

اصفهان یکی از استان های سالک خیز کشور است که حدود هشت شهرستان آن با این بیماری بویژه سالک روستایی مواجه هستند.
شهرستان های آلوده به سالک در استان اصفهان شامل اردستان، نطنز، برخوار، شاهین شهر و میمه، اصفهان(مناطق روستایی جنوب و جنوب شرق)، نایین، کاشان و آران و بیدگل با جمعیت حدود 700 هزار نفر است.
میزان ابتلا به این بیماری در استان اصفهان سال گذشته 920 و امسال حدود 2 هزار و یکصد مورد بوده است که روند صعودی داشته است.
امسال این بیماری در 2 نقطه سالک خیز استان اصفهان یعنی ورزنه در شرق شهرستان اصفهان و خالدآباد در شهرستان نطنز با افزایش جهشی مواجه شد و نگرانی هایی را برای مردم منطقه و مسوولان به وجود آورده است.

با توجه به اهمیت این موضوع و ضرورت ریشه یابی عوامل دخیل در شیوع و افزایش سالک، خبرگزاری ایرنا استان اصفهان میزگردی را با عنوان راهکارهای رفع بیماری سالک در ایران و اصفهان با حضور کمال حیدری معاون بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی و رییس مرکز بهداشت اصفهان، رضا فدایی مسوول بیماری های واگیر مرکز بهداشت اصفهان، حسینعلی نریمانی رییس اداره بیابان اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری استان اصفهان، مجتبی محمدی عضو شورای اسلامی شهر ورزنه و محمود گنجی پور بخشدار کویرات از توابع شهرستان آران و بیدگل برگزار کرد.

این کارشناسان با اشاره به آخرین آمار و وضعیت سالک در استان و مناطق سالک خیز از جمله ورزنه و آران و بیدگل، مهمترین مشکلات موجود برای مبارزه با این بیماری را کمبود منابع مالی، نبود انسجام و هماهنگی بین نهادهای مرتبط و تنها بودن مرکز بهداشت در این بخش ذکر کردند.
آنها با بیان اینکه مواردی بسیاری مانند مسائل بهداشت فردی و جمعی، تجمیع نخاله ها و زباله ها، پساب ها و نزدیک بودن منازل مسکونی به تاغزارها در شیوع این بیمای تاثیرگذار است، بر پیشگیری از شیوع این بیماری تاکید و راهکارهای آن را تامین منابع مالی مورد نیاز برای از بین بردن منابع انتقال سالک، انجام پژوهش برای شناسایی عوامل ابتلا در هر منطقه و وجود پیوست سلامت برای اجرای طرح های مختلف عمرانی عنوان کردند.

** مرکز بهداشت اصفهان در مبارزه با سالک، تنهاست
رییس مرکز بهداشت و معاون بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی اصفهان در این میزگرد گفت: 11 سال گذشته وقتی طرح کنترل بیماری سالک در اصفهان را مطرح کردیم به ما گفتند که شما خیالباف و نادان هستید و با این طرح، آبرویتان می رود.
کمال حیدری با تاکید بر اینکه در سال های گذشته هیچکس ما را همراهی نکرد، افزود: مسوولان دانشگاه علوم پزشکی و مرکز بهداشت اصفهان به دلیل دغدغه ای که برای سلامتی مردم داشتند، پای کار ایستادند و آن را با همه محدودیت ها و سختی ها انجام دادند.
وی تصریح کرد: آیا وظیفه مرکز بهداشت این است که کار منابع طبیعی و جهاد کشاورزی را انجام دهد، آیا وظیفه ما این است که لانه کوبی کنیم، نخاله ها را جمع آوری یا تاغزارها را سم پاشی کنیم.

حیدری با بیان اینکه به غیر از 2 بار کمک مدیریت بحران استانداری اصفهان، هیچ نهاد دیگری از ما در این کار حمایت نکرد، ادامه داد: مهمترین دغدغه ما این است که سالک در این استان از نوع روستایی به شهری تبدیل شود اما آیا سایر نهادها چنین دغدغه ای دارند.
رییس مرکز بهداشت اصفهان ادامه داد: وزارتخانه بهداشت، درمان و آموزش پزشکی با تاکید بر اینکه دانشگاه علوم پزشکی باید در کار تشخیص و درمان باشد از ما سوال کرده است که چرا در عملیات صحرایی و لانه کوبی دخالت می کنیم و یا چرا به اداره های دیگر برای این کار پول می دهیم.
وی اضافه کرد: از طرفی امروز، مردم، نهادها و رسانه ها از ما می پرسند که چرا در این کار کوتاهی کرده اید.
وی با اشاره به وجود 200 کانون سالک در استان اصفهان، خاطرنشان کرد: از میان آنها در زمان حاضر 80 کانون فعال است که از میان کانون های فعال، 50 کانون در شرق اصفهان می باشد.

حیدری با بیان اینکه امسال فقط در 2 کانون یعنی ورزنه از توابع شهرستان اصفهان و خالد آباد از توابع شهرستان نطنز با افزایش جهشی موارد ابتلا به سالک مواجه شدیم، تصریح کرد: در سال های دور، شهرستان برخوار، پایتخت سالک ایران و جهان بود اما با اقدام های پیشگیرانه و آموزش های خوبی که انجام شد آمار این منطقه بسیار کاهش یافته است.
رییس مرکز بهداشت اصفهان با اشاره به طرح توسعه سلامت شرق اصفهان که 6 سال پیش توسط این مرکز ارائه شد، گفت: با توجه به مشکلاتی که این منطقه بدلیل خشکسالی با آن مواجه است تصمیم گرفتیم که مسائل بهداشتی آن به طور جداگانه و ویژه مورد بررسی قرار گیرد.
وی با این پرسش که آیا سایر نهادها چنین کاری کردند یا نه، افزود: بسیاری از آنها زیر بار چنین چیزی نرفتند.
حیدری اعتبار مورد نیاز برای طرح جامع سلامت شرق اصفهان را 250 میلیارد ریال برآورد و خاطرنشان کرد: دانشگاه علوم پزشکی اصفهان با توجه به محدودیت های موجود اعلام کرد که بودجه کافی برای این کار ندارد بهمین دلیل ما از نمایندگان مجلس و مسوولان سازمان برنامه و بودجه خواستیم تا با بازدید از شرق اصفهان اقدامی در این زمینه داشته باشند.
وی به مساعدت های صورت گرفته از سوی مجلس و سازمان برنامه و بودجه در این زمینه اشاره و اضافه کرد : از اعتبار در نظر گرفته شده برای این طرح جامع حدود 20 میلیارد آن برای مبارزه با سالک خواهد بود و ما از مسوولان خواستیم تا این موضوع را در قانون بودجه، ردیف دار کنند.
وی با بیان اینکه زنجیره بین منبع و ناقل ویروس سالک باید گسسته شود، تصریح کرد: تاغزارها از عوامل شیوع سالک هستند و گیاهانی مانند تنباکو برای کشت جایگزین آن در کار بیابان زدایی پیشنهاد شده اند اما اطلاع ندارم که آیا جهاد کشاورزی و منابع طبیعی این مسائل را بررسی کرده اند یا نه.

**بیماری سالک یک چالش عمومی است
حیدری با تاکید بر اینکه هنوز مشخص نیست که تامین اعتبار برای مبارزه با سالک وظیفه چه نهادی است، اضافه کرد: مرکز بهداشت در 11 سال اخیر به تنهایی بار این کار را به دوش کشید اما این موضوع یک چالش عمومی است و همه باید در مبارزه با سالک مشارکت کنند.
وی ادامه داد: زمانیکه بودجه محدود است باید نهادهای بیشتری وارد این عرصه شوند تا با مساعدت و یاری همه، مشکلات حل شود.
رییس مرکز بهداشت اصفهان همچنین با اشاره به اینکه عده ای موضوع سالک را سیاسی کردند، اظهار داشت: امسال وزارت بهداشت فقط 500 میلیون ریال برای مبارزه با سالک به ما اختصاص داد و ما ناچار به استفاده از منابع مالی سایر بخش ها برای این کار شدیم.
وی با بیان اینکه وظیفه مرکز بهداشت رسیدگی به مسائل درمانی و سلامت مردم است نه جلوگیری از زاد و ولد موش یا سمپاشی، تصریح کرد: از مردم و رسانه ها می خواهیم که منصفانه در این باره قضاوت کنند.

** 700 هزار نفر در مناطق سالک خیز اصفهان زندگی می کنند
مسوول بیماری های واگیر مرکز بهداشت اصفهان در میزگرد ایرنا گفت: در اصفهان غیر از مناطق سرد سیر، بقیه استان در معرض سالک قرار دارند و حدود 700 هزار نفر از جمعیت پنج میلیون نفری استان در مناطق سالک خیز زندگی می کنند.
رضا فدایی افزود: از بین این افراد 500 هزار نفر زیر پوشش بیمارستان علوم پزشکی اصفهان و 200 هزار نفر زیر پوشش بیمارستان علوم پزشکی کاشان قرار دارند.
وی خاطرنشان کرد: مناطق شرقی اصفهان از جمله ورزنه و هرند حدود 300 هزار نفر از جمعیت در معرض سالک را در بر می گیرند
این پزشک با اشاره به اینکه در سال 87 مرکز بهداشت اصفهان تصمیم به کنترل این بیماری با اجرایی طرح های پیشگیرانه از جمله لانه کوبی و جونده کشی گرفت، گفت: تعدادی از مسوولان در آن سال اعلام کردند که نیازی به این کار نیست و آبرو و پولتان هدر می رود.
فدایی با بیان اینکه به ما گفتند کسی حریف موش صحرایی نمی شود، افزود: وقتی ما پرسیدیم که تکلیف مردم چه می شود به ما گفتند که اگر همه مردم این بیماری را بگیرند در برابر آن مقاوم می شوند.
وی با تاکید بر اینکه ما با وجود همه مخالفت ها وارد اجرای این طرح شدیم، تصریح کرد: سالک یک بیماری چند عاملی است و برای مبارزه با آن باید در همه جبهه ها وارد شد.
این پزشک با بیان اینکه ما پایه برنامه های خود را روی واقع بینی قرار دادیم، خاطرنشان کرد: ما این نکته را مد نظر داشتیم که هر جا از این موضوع دوری کنیم، بیشتر ضرر می کنیم.

فدایی، دومین نکته مهم در این طرح را کار هر نهاد در محدوده تخصص و وظیفه خود عنوان و اضافه کرد: موش، مخزن سالک است و دست کم تا شعاع 500 متری باید از آخرین خانه در مناطق شهری و روستایی دور باشد.
وی، مشارکت مردمی را سومین نکته قابل اهمیت در این طرح برشمرد و خاطرنشان کرد: هیچ مشکل بهداشتی بدون مشارکت مردم حل نمی شود.
وی به تجربه سایر کشورها در مبارزه با این بیماری اشاره و تصریح کرد: عربستان مدعی است که مشکل این بیماری را با جا به جایی مردم از نقاط سالک خیز حل کرده است ولی ما که به عنوان مثال نمی توانیم شهری تاریخی مانند ورزنه را خالی از سکنه کنیم.
فدایی با بیان اینکه سال گذشته کار جونده کشی توسط 120 هزار نفر ساعت نیروی انسانی در حدود 400 هزار هکتار انجام شد، گفت: با وجود این همه اقدامات، اگر جایی نخاله یا زباله ریخته و جمع شود همه زحمات به هدر می رود زیرا این مکان ها تبدیل به جایگاه موش ها و پشه ها می شوند.

** ورزشگاه نقش جهان روی اراضی سالک خیز احداث شد
به گفته وی مکان هایی مانند پایگاه هشتم شکاری و ورزشگاه نقش جهان بر روی اراضی سالک خیز ساخته شده است و ما درباره آن به مسوولان هشدار دادیم.
وی با بیان اینکه منازل مسکونی در حال پیشروی به سمت مناطق سالک خیز هستند، افزود: ساخت و سازها جلو رفته به طوری که در بسیاری از مناطق به تاغزارها رسیده است.
فدایی به شهر شیخ بهایی اشاره و خاطرنشان کرد: چند سال گذشته وقتی طرح اولیه این شهر در نزدیکی کمشچه ( از توابع شهرستان برخوار) مطرح شد ما هشدار دادیم که آنجا یکی از مخازن بیماری سالک است.
به گزارش ایرنا، طرح اولیه شهر جدید شیخ بهایی در شمال شرق اصفهان چهار سال گذشته از سوی مسوولان وزارت راه و شهرسازی مطرح و اعلام شد که در مراحل تحقیقاتی و مطالعاتی قرار دارد.
مسوول بیماری های واگیر مرکز بهداشت اصفهان با بیان اینکه پزشکان آموزش دیده درباره سالک در 40 نقطه از استان اصفهان مستقر هستند، اظهارداشت: مطالعات علمی زیادی درباره این بیماری بویژه توسط مرکز تحقیقات پوست و سالک اصفهان انجام شداز جمله درباره انواع سم استفاده شده برای لانه کوبی و جونده کشی.
فدایی با تاکید بر اینکه تاغزارها، شرط لازم و کافی برای ظهور سالک نیستند، گفت: اما نزدیک شدن انسان و مخزن به هم یکی از عوامل زمینه ساز آن است که تاغزارها یکی از مخازن موش های صحرایی ناقل سالک می باشد.
وی با طرح این پرسش که آیا گیاه جایگزینی برای تاغ ها بمنظور جلوگیری از پیشروی کویر وجود دارد، افزود : باید کارهای تحقیقاتی در این زمینه صورت گیرد.
این پزشک با اشاره به برنامه های گسترده مرکز بهداشت اصفهان برای آموزش مردم این منطقه ها، ادامه داد: حتی چند سال گذشته داروخانه های این منطقه ملزم به ارائه محصولات مبارزه با پشه سالک از جمله قلم دافع حشرات شدند.
فدایی مسائلی مانند جنس خاک و پوشش گیاهی را در شیوع این بیماری موثر دانست و گفت: نایین با وجودی که از مناطق گرمسیر استان بشمار می آید اما چندان گرفتار سالک نیست زیرا جنس پشه های آن منطقه با موش های مخزن، سازگار نیست.

** سال آینده، ابتلا به سالک کاهش می یابد
مسوول بیماری های واگیر مرکز بهداشت اصفهان با بیان اینکه میزان ابتلا به سالک در کشور سالانه بین 12 تا 25 هزار مورد نوسان دارد، خاطرنشان کرد: میزان ابتلا به این بیماری در سال های اخیر 12 تا 13 هزار مورد بوده است.
این پزشک بیشترین میزان ابتلا در ورزنه در سال های گذشته را مربوط به سال 88 دانست و افزود: پس از 9 سال، این اوج افزایش را در سال 97 داشتیم.
فدایی با بیان اینکه سالانه بین 2 تا سه هزار مورد ابتلا به سالک در استان گزارش می شود، گفت: امسال تاکنون 2 هزار و یکصد مورد گزارش شده است.
وی با تاکید بر اینکه این رقم سال گذشته 920 مورد بود، اضافه کرد: ما سال گذشته کمترین مورد ابتلا را در سال های اخیر داشتیم.
فدایی ادامه داد: افرادی که برای بیماران مبتلا به سالک اشک ریختند، سال گذشته که ما کمترین آمار را داشتیم کجا بودند تا اعتبارات مورد نیاز برای ادامه این طرح در سال های آتی را تامین کنند.
به گفته وی ممکن است برخی عوامل موثر در جهش تعداد ابتلا به سالک در سالجاری برای ما نا شناخته باشد اما بدون شک میزان ابتلا به این بیماری سال آتی کاهش می یابد.
وی با بیان اینکه امسال برای مبارزه با این بیماری در همه عرصه ها، 50 درصد نسبت به سال گذشته بیشتر کار کردیم، تصریح کرد: پیش بینی ما این است که موارد ابتلا به این بیماری در سال آینده، کم خواهد شد.
وی به طرح آزمایشی واکسیناسیون علیه بیماری سالک اشاره و خاطرنشان کرد: این طرح در برخی از نقاط کشور انجام شده و اگر نتایج آن موفقیت آمیز باشد بطور سراسری اجرا می شود.
فدایی با بیان اینکه حدود 300 نفر از ورزنه اصفهان در این طرح بصورت داوطلبانه شرکت کردند، اضافه کرد: پس از اجرای واکسیناسیون سالک در سرخس در استان خراسان رضوی، میزان ابتلا از 60 به چهار تَن رسید.

** خانه ها به سمت تاغزارها پیش رفته اند
مسوول بیماری های واگیر مرکز بهداشت اصفهان به طرح ساخت سینمای رو باز در ورزنه و در حاشیه رودخانه خشک زاینده رود اشاره و خاطرنشان کرد: در این محل امکان گزش توسط پشه های سالک وجود دارد و ما نسبت به آن اخطار داده ایم.
این پزشک، داشتن پیوست سلامت برای همه طرح های عمرانی را ضروری خواند و با نمایش تصاویری از ساخت و ساز در ورزنه تاکید کرد که این خانه ها هستند که به سمت تاغزارها در حال پیشروی هستند.
به گفته وی برخی خانه های قدیمی مخروبه در ورزنه وجود دارد که محل تجمع زباله و نخاله شده اما به دلیل اینکه اداره کل میراث فرهنگی بدلیل آنچه تاریخی بودن آنها عنوان می کند، بر روی آن دست گذاشته است نمی توان کاری برای تخریبشان انجام داد.

** حل معضل سالک نیاز به عزم ملی دارد
مسوول بیماری های واگیر مرکز بهداشت اصفهان با تاکید بر این که حل معضل سالک نیاز به عزم ملی دارد، تصریح کرد: مرکز بهداشت در کار آموزش مردم همواره فعال است و با وجودی که برخی از مردم نسبت به چنین مراکزی، بدبین هستند اما ما خسته نمی شویم.
فدایی بیان کرد : دی و بهمن امسال برای ادامه طرح مبارزه با سالک در سال 98 به برنامه ریزی خواهیم پرداخت و پیگیر تامین منابع مالی مورد نیاز خواهیم بود.
وی با بیان اینکه ما به همه نهادها از جمله سازمان برنامه و بودجه، استانداری و مدیریت بحران اصفهان برای همکاری در این زمینه نامه نوشته ایم، افزود: کار تشخیص بیماری و زخم سالک و درمان آن با قوت ادامه دارد.
این پزشک، کمبود داروهای سالک را یک مساله کشوری خواند و اظهارداشت: لازم است مسوولان، ایجاد خط تولید این داروها در کشورمان را به جد پیگیری کنند.
فدایی همچنین از ورود 2 هزار آمپول درمان سالک به اصفهان در روزهای اخیر خبر داد و تاکید کرد: سالک، بیماری بومی اصفهان است و ما از رسانه ها می خواهیم تا همیشه درباره آن و رعایت بهداشت فردی اطلاع رسانی کنند.

** کنترل نکردن سالک باعث سرایت آن به شهرهای بزرگ می شود
همچنین عضو شورای اسلامی شهر ورزنه از توابع شهرستان اصفهان گفت : در کنار سونامی بی آبی، اهالی ورزنه با سونامی سالک مواجه شده اند.
مجتبی محمدی در میزگرد ایرنا افزود: آمار 200 مبتلا به سالک در سال گذشته به 893 مورد در سالجاری رسیده است که حدود 50 درصد آنها کودکان و دانش آموزان و 50 درصد دیگر بزرگسالان هستند.
وی با تاکید بر اینکه کم کاری نهادهای مربوطه در افزایش این آمار نقش داشته است، گفت: برنامه های پیشگیرانه که مقرر بود از اسفند 97 تا تیر امسال در این منطقه انجام شود، آنطور که باید اجرا نشد و لانه کوبی کمتری در ورزنه صورت گرفت.
وی نخستین نهاد مرتبط با این موضوع را مرکز بهداشت اصفهان ذکر و تصریح کرد: شورای شهر، شهرداری و بخشداری با این موضوع درگیر هستند.
محمدی با بیان اینکه مرکز بهداشت اصفهان امسال کم کاری کرده است، تصریح کرد: ما نباید صورت مساله را پاک و تقصیر را به گردن هم بیندازیم.
وی با اشاره به اینکه حرف های زیبایی درباره پیشگیری از سالک زده می شود، ادامه داد اما باید دید آیا عملی نیز در پسِ آن به چشم می خورد.
این عضو شورای اسلامی شهر ورزنه، تامین داروها و آمپول های مخصوص سالک را برای دولت هزینه بر خواند و اضافه کرد: وقتی دولت می تواند با هزینه های کمتر از آن به پیشگیری بپردازد چرا این کار انجام نمی شود.

محمدی تاکید کرد: اگر اقدامات پیشگیرانه برای جلوگیری از شیوع این بیماری در شرق اصفهان به موقع انجام نشود، ممکن است در آینده نزدیک تبعات آن دامنگیر مناطق و شهرهای اطراف از جمله کلانشهر اصفهان که در شعاع 120 کیلومتری ورزنه قرار دارد، شود.
وی با اشاره به ورود پساب فاضلاب سگزی به منطقه ورزنه و خطرآفرین بودن آن برای سلامت مردم، تصریح کرد: این موضوع به اداره های حفاظت محیط زیست و آب و فاضلاب روستایی مربوط است اما باید دید آنها چقدر در این زمینه کار کرده اند.
وی همچنین با اشاره به کمبود آمپول سالک در این منطقه گفت: 60 تا 70 درصد مبتلایان این بیماری هزینه مراجعه به مراکز درمانی را ندارند.
این عضو شورای اسلامی شهر ورزنه از نهادهایی مانند فرمانداری اصفهان خواست تا برای تخصیص یک میلیارد و 500 میلیون ریال هزینه مبارزه با سالک در این شهرستان کمک کنند.
وی به برخی ساخت و سازها اشاره و خاطرنشان کرد: تعدادی از آنها مانند بیمارستان ورزنه و مسکن مهر بدون رعایت فاصله استاندارد تا تاغزارها، جا نمایی شده اند.

محمدی با اشاره به پیگیری هایی که شورای اسلامی شهر ورزنه سال گذشته برای اجرای برنامه های پیشگیرانه و مبارزه با سالک داشت، تصریح کرد: اگر مسوولان بهداشت اعلام می کردند که با مشکلات مالی مواجه هستند ما به دنبال راه هایی برای جذب منابع مالی مورد نیاز آنها می رفتیم.
وی، تلاش بیشتر برای جمع کردن نخاله های ساختمانی را از اقدام های امسال شهرداری و شورای شهر ورزنه اصفهان ذکر و اضافه کرد: لازم است برنامه هایی که برای کنترل سالک در سال آینده در نظر گرفته شده است از دی امسال اجرایی شود.
وی از آمادگی شورای اسلامی شهر ورزنه برای اجرای هر گونه برنامه اعلام شده از سوی دستگاه های اجرایی برای پیشگیری و مبارزه با بیماری سالک خبر داد.

** تاغزارها، تنها عامل شیوع سالک نیستند
رییس اداره بیابان اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری استان اصفهان در میزگرد ایرنا با بیان اینکه اصفهان رتبه نخست کشوری در مبارزه با بیابان زایی را دارد، گفت موش های صحرایی که به عنوان مخزن ویروس سالک هستند علاقه زیادی به ریشه های درخت تاغ دارند به همین دلیل تاغزارها یکی از مکان های زندگی این حیوانات بشمار می آید.

تاغ‌ (Haloxylon) گیاهی به صورت درختچه با مقاومت زیاد در برابر خشکی و گرماست که برای جلوگیری از گسترش کویر از آن استفاده می‌شود.
حسینعلی نریمانی افزود : اما مساله مهم این است که تاغزارها تنها عامل بیماری سالک نیستند بلکه مسائل دیگری مانند بهداشت فردی، محیط خانه، محله زندگی، ساختمان های متروکه، مزرعه ها و نخاله های ساختمانی در آن تاثیر دارد.
به گفته وی اگر همه این مسائل حل شده باشد، آنگاه می توان گفت که تنها عامل شیوع سالک، تاغزارها هستند در حالی که این طور نیست.
این کارشناس با بیان اینکه تاغزارها در شعاع یک کیلومتری شهرها و منازل مسکونی ایجاد شده اند، تصریح کرد: اینکه در هر برنامه یا جلسه درباره سالک، نخستین انگشت اتهام به سمت تاغزارها بیاید، درست و علمی نیست.
وی با بیان اینکه برای هر هکتار تاغزار در مناطقی مانند سگزی و انارک در شرق اصفهان به طور متوسط 64 میلیون ریال هزینه شده است، تصریح کرد: در مجموع، با احتساب هزینه های نگهداری برای هر هکتار تاغزار با عمر 30 ساله در مناطقی مانند ورزنه حدود 150 میلیون ریال صرف شده است.
نریمانی، متوسط هزینه برای مبارزه با موش مخزن بیماری سالک در هر هکتار را 2 میلیون و 370 هزار ریال اعلام و اضافه کرد: اداره کل منابع طبیعی سال های گذشته همواره برای این کار همکاری کرده و امسال نیز در صورت تامین اعتبارات لازم آماده همکاری است.
به گفته وی تاغزارهای نزدیک به مناطق مسکونی توسط این اداره کل شناسایی شده و برای مبارزه با موش مخزن سالک در این محدوده به مساحت 14 هزار و 400 هکتار نیاز به 34 میلیارد ریال اعتبار در سال های 97 و 98 است.
رییس اداره بیابان اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری استان اصفهان، استفاده از جغرافیای پزشکی و کارهای تحقیقاتی را برای شناسایی عوامل اصلی شیوع سالک در شرق اصفهان، ضروری خواند و افزود: با توجه به آمار سالک می توان منبع های اصلی را در هر نقطه شناسایی و بر اساس آن تصمیم گیری و برنامه ریزی کرد.
وی با اشاره به اینکه امسال بیشترین تاغزارها در شهرستان های آران و بیدگل، اردستان، خورو بیابانک، نطنز، نایین و اصفهان کاشته شد، گفت: برخی شهرستان هایی که تاغزار زیادی دارند مانند خور و بیابانک، آمار چندانی در سالک ندارند.
این کارشناس با بیان اینکه زمین های کشاورزی نیز در شیوع سالک بی تاثیر نیست، اضافه کرد: عده ای در حل مشکلات به سراغ ساده ترین راه ها می روند اما مجدد تاکید می کنم که با از بین بردن تاغزارها مشکل سالک حل نمی شود.
نریمانی با اشاره به اینکه اداره کل منابع طبیعی اصفهان کشت برخی گیاهان جایگزین برای بیابان زدایی همچون قره داغ را در پیش گرفته است، گفت: ما نیز برنامه هایی برای مبارزه با آفت درخت ها و موش ها را در دستور کار داریم اما اعتبارات مالی در این بخش محدود است.
وی نیز با بیان اینکه اداره منابع طبیعی در انجام این کار تنهاست، افزود: این موضوع به هشت دستگاه اجرایی ارتباط دارد اما فقط یک دستگاه یعنی منابع طبیعی باید پاسخگوی آن باشد.
وی، خواهان مشخص شدن تعهدات و وظایف هریک از این نهادها شد و با اعلام آمادگی اداره کل منابع طبیعی استان اصفهان برای مبارزه با موش های سالک در تاغزارها، خاطرنشان کرد که این کار امسال و سال آتی با حساسیت بیشتری انجام می شود.

*** کمبود منابع مالی با مشارکت سایر نهادها، قابل جبران است
بخشدار کویرات از توابع آران و بیدگل در این میزگرد ایرنا با بیان اینکه منطقه ابوزیدآباد در این شهرستان هر سال درگیر بیماری سالک است، گفت: اما امسال آمار ابتلا به این بیماری بطور عجیبی افزایش یافت.
محمود گنجی پور با اشاره به اینکه هر سال جلسه ها و برنامه هایی به صورت روال عادی درباره مبارزه با سالک در این منطقه و بخش کویرات برگزار می شود، افزود: امسال اداره هایی مانند مرکز بهداشت و منابع طبیعی اعلام کردند که بودجه ای برای این کار ندادند و ما، دهیاری ها و شهرداری های این منطقه را موظف کردیم که بودجه ای را برای این کار تخصیص دهند.
وی با بیان اینکه هر سال عملیات لانه کوبی جوندگان به شعاع 700 متر از آخرین منزل مسکونی در حومه شهرها و روستاها انجام می شود، خاطرنشان کرد: هرچه بتوان این فاصله را بیشتر کرد، بهتر است.
بخشدار کویرات یکی از عوامل محیطی تاثیرگذار در گسترش بیماری سالک در سال جاری را بارندگی های اوائل سال ذکر و تصریح کرد: به نظر می آید راه افتادن سیل در لانه های موش ها و تقارن آن با ماه های اردیبهشت و خرداد که زمان جابه جایی پشه های ناقل سالک است، تاثیر بسزایی در این موضوع داشته است.
وی با بیان اینکه هنوز درباره ارتباط چاه زباله این بخش با بیماری سالک بررسی و تحقیق علمی نشده است، گفت: با توجه به آماری که خودمان از روستاهای این بخش گرفتیم، بیشترین تعداد موارد ابتلا به سالک در خانه هایی بوده که نزدیک به تاغزارها بوده اند.
گنجی پور، یکی از موارد قابل تامل درباره سالک در شهرستان آران و بیدگل را مسافرت حدود 77 درصد از مبتلایان به این بیماری به امامزاده آقا علی عباس (ع) در منطقه بادرود اعلام و اضافه کرد: این امامزاده با حجم زیادی از زائران بویژه در ماه های مهر و شهریور مواجه است که این ماه ها، اوج فعالیت پشه های ناقل سالک می باشد.
وی با اظهار بی اطلاعی از اینکه آیا در آن منطقه بودجه کافی برای مبارزه با سالک وجود دارد یا نه، ادامه داد: اجرای برنامه های پیشگیرانه در این منطقه ضروری است.
بخشدار کویرات با تاکید بر اینکه در مبارزه با سالک، سهل انگاری هایی صورت گرفته است، گفت: عده ای از مردم و مسوولان در سال هایی که آمار ابتلا به این بیماری کاهش یافت این موضوع را رها کردند در حالی که مبارزه با این بیماری باید مستمر باشد.
وی خواهان برنامه ریزی برای ادامه این طرح در سال آینده از هم اکنون شد و افزود: لازم است همه مردم و دستگاه های اجرایی در مبارزه با بیماری سالک بسیج شوند و سال های بعد همین روال ادامه یابد.
گنجی پور ادامه داد: اگر دستگاه های اجرایی دولتی با کمبود بودجه مواجه هستند از مشارکت مردمی در این زمینه استفاده شود.
وی همچنین خواهان شناسایی دقیق تر عوامل شیوع و مناطق سالک خیز استان و معرفی آنها به مردم و مسوولان شد.

منبع:ایرنا