عربستان چک غرامت حادثه مسجدالحرام را کشیده / از ۱۰ شهید ایرانی مفقود شده در منا، ۷ نفر شناسایی شدند؛ ۳ نفر همچنان مفقودند / عمره برگزار نمی‌شود / پیشنهاد کردیم انگشت‌نگاری از زائران در ایران انجام شود

رییس سازمان حج و زیارت از شناسایی ۷ شهید ایرانی مفقود شده در فاجعه منا و وضعیت نامشخص ۳ پیکر ایرانی دیگر خبر داد و اعلام کرد:‌ عربستان غرامت شهدای مسجدالحرام را به دفتر نمایندگی خود در سازمان ملل پرداخت کرده که پس از ارائه وکالت‌نامه‌ها و اسناد از سوی ایران چک این غرامت تحویل داده می‌شود.

به گزارش «انتخاب»، در حادثه سقوط جرثقیل در مسجدالحرام همزمان با حج ۹۴، ۱۴ زائر ایرانی شهید و ۶۴ نفر ایرانی دیگر مجروح شدند. همان سال در فاجعه منا ایران ۴۶۴ زائر دیگر را از دست داد.

به نوشته ایسنا، علی‌رضا رشیدیان - رییس جدید سازمان حج و زیارت - روز دوشنبه ۳ دی‌ماه در نشستی درباره تشریح جزییات مذاکره حج ۹۸ که در سه مرحله با طرف عربستانی انجام شد و مفاد تفاهم‌نامه آن در یک روز به جمع‌بندی و امضا رسید، گفت: مهمترین مطالبه ایران، تامین امنیت، عزت و کرامت حجاج ایرانی بوده که مورد قبول و تاکید طرف عربستانی قرار گرفت.

وی ادامه داد:‌ پیگیری سرانجام بازماندگان و وراث شهدای منا و مسجدالحرام از دیگر مسائل مطرح شده در آن مذاکرات بود که طرف عربستانی اعلام کرد غرامت شهدای مسجدالحرام را به دفتر نمایندگی خود در سازمان ملل پرداخت کرده است. با توجه به مکاتباتی که از طرف ما باید انجام شود پس از ارسال وکالت‌نامه‌ها و اسناد به این دفتر قرار شد طرف عربستانی چک آن غرامت را سریع‌تر تحویل ایران دهد.

وی پیگیری سرانجام شهدای مفقود مانده از فاجعه منا را از دیگر مسائل مطرح شده در مذاکرات حج ۹۸ (۱۴۴۰) ذکر کرد و گفت: در آن حادثه ۱۰ شهید ایرانی مفقود شده بودند که محل دفن آنها مشخص نبود. پس از تایید آزمایش‌های دی. ان. ای هویت و محل دفن ۵ نفر از آن‌ها مشخص شد. مشخصات دو نفر دیگر با توجه به اسناد ارائه شده به احتمال قوی تایید شود و از این جمع سرانجام ۳ پیکر شهید ایرانی هنوز مشخص نشده که دستور پیگیری آن داده شده است.

رشیدیان گفت: پرداخت وجوه شرعیه‌ی شهدای منا نیز جز پیگیرهای ما در این مذاکرات بود. امیدواریم پس از پرداخت غرامت مسجدالحرام این موضوع نیز کلید خورد.

رییس سازمان حج و زیارت همچنین اعلام کرد: بر اساس توافق طرفین و با توجه به تغییر و تحولات جمعیتی، سهمیه حج ایران برای سال ۹۸ دست‌کم ۸۴ هزار نفر تعیین شده است که با توجه به جمعیت خدمه، مجموع این تعداد به ۸۶ هزار و ۵۰۰ نفر می‌رسد. ایران درخواست سهمیه در حدود ۱۰ هزار نفر را به عربستان ارائه کرده است.

وی یاد آور شد: سال گذشته ایران برای ۱۵ هزار نفر حاجی درخواست اضافه سهمیه کرده بود که به دلیل تاخیر در ارائه آن، از سوی عربستان برای موافقت با سه هزار نفر از این سهم ما تنها توانستیم هزار نفر را به حج اعزام کنیم. امیدواریم این بار عربستان در کمتر از دو ماه موافقت خود را اعلام کند.

این مقام مسؤول حج و زیارت سپس به مشکلات ناشی از قطع روابط دیپلماتیک دو کشور اشاره کرد و گفت: تلاش ما بر این بود تا این واجب شرعی جدا از روابط سیاسی دو کشور پیگیری شود. بعد از قطع روابط ایران و عربستان امکان پیگیری امور کنسولگری و حمایت از اتباع ایرانی نیز با مشکلاتی مواجه شد که در این مذاکرات قرار شد طرف عربستانی پیگیری‌های لازم را برای تسریع در صدور ویزای سه نفر از نمایندگان کنسولی ایران برای استقرار در سفارت سوئیس به عنوان حافظ منافع ایران انجام دهد.

به گفته‌ی وی سال گذشته ۱۰ نفر از نمایندگان وزارت خارجه در مقام کنسول در این دفتر حضور داشتند اما به علت آن که ویزای آن‌ها عادی صادر شده بود حمایت از حقوق اتباع ایرانی با مشکلاتی مواجه شد.

رییس سازمان حج و زیارت درباره‌ی سرانجام عمره اظهار کرد: در این مذاکرات بحثی درباره‌ی عمره نشد موضوع دعوت مذاکره حج ۱۴۴۰ بود. بنابراین عمره در دستور کار اصلی قرار نداشت. ضمن آن که برقراری آن تابع شرایط سیاسی دو کشور است. به هر حال شرایط تغییری به نسبت قبل نکرده و شاید از این بابت باید گفت که شرایط برای عمره‌گذاری ایرانی‌ها فراهم نشده است.

رشیدیان تاکید کرد: ایران انتظار دارد در عمره مانند حج برای تامین امنیت زائران تضمینی داده شود که در غیر این صورت راه‌اندازی عمره امکان‌پذیر نیست.

معاون وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی پیش‌بینی کرد که اعزام زائران ایرانی به حج از تیرماه ۹۸ آغاز شود و در ادامه گفت: برای تعیین اولویت اعزام زائران باید گروه‌های قیمتی تعیین شود. همچنین لازم است اطلاعات زائرانی که در گذشته ثبت‌نام کرده‌اند اصلاح شود. سازمان حج فراخوانی داده که از بین یک میلیون زائر در نوبت انتظار، تنها ۱۷۰ هزار نفر اطلاعات خود را ثبت کرده‌اند.

وی درباره مدت زمان حضور زائران ایرانی طبق توافق دو کشور، توضیح داد: در این مذاکرات مدت زمان حضور ۲۸ تا ۴۲ روز تعیین شده که به خاطر شرایط پروازها است. ما برای کوتاه شدن این زمان برنامه پروازی خود را به وزارت حج عربستان ارائه کرده‌ایم تا با سازمان هواپیمایی این کشور هماهنگی‌های لازم را انجام دهد.

رییس سازمان حج و زیارت به افزایش نرخ پروازهای عربستان اشاره کرد و یادآور شد: طبق توافق دو کشور ایران باید ۵۰ درصد از زائران خود را با پروازهای عربستان به حج اعزام کند، این درحالی است که نرخ دلاری بلیت این پروازها از قیمت ایرانی به شدت متفاوت شده است. ما برای پروازهای ایرانی قیمت مشخصی را تعیین کرده‌ایم که همانند سال گذشته باشد، البته امیدواریم افزایش پیدا نکند. به عربستان نیز اعلام کرده‌ایم طبق قانون «یاتا» نرخ بلیت پروازهای سعودی با پول ایرانی و برابر با نرخ پروازهای ایرانی پرداخت شود که قرار شد وزارت حج عربستان از شرکت‌های هواپیمایی این کشور موضوع را پیگیری کند.

او به گرانی دیگری در عربستان اشاره کرد که در صورت کنترل نشدن، نرخ تمام شده حج را برای ایرانی‌ها به شکل قابل توجهی افزایش خواهد داد، گفت: قیمت حمل و نقل داخلی در عربستان حدود ۸۰ درصد افزایش داشته است که به نسبت آخرین مبلغ، این افرایش نرخ غیرمنطقی است، بنابراین اعتراض خود را مکتوب اعلام کردیم. سایر کشورها نیز به این افزایش قیمت اعتراض کرده‌اند که امیدواریم به نتیجه برسد.

رییس سازمان حج و زیارت همچنین به قطار مکه ـ مدینه به عنوان یک امکان دیگر برای حمل و نقل در عربستان اشاره کرد و افزود: راه‌اندازی این قطار در مراحل ابتدایی است که قیمت آن هم غیرمنطقی بالا است. بلیت هر سفر ۲۶۵.۵ ریال سعودی تمام می‌شود که در هزینه حج تاثیر زیادی خواهد داشت.

رشیدیان درباره هزینه حج ۹۸ نیز توضیح داد: به استناد شرایط گذشته، هزینه سفر حج بین ۳۱۰۰ تا ۳۳۰۰ دلار بوده که مضاف بر آن ۳ تا ۵ میلیون تومان هزینه‌های داخلی است. سازمان حج و زیارت و نماینده ولی فقیه در حج برای تامین ارز مورد نیاز این سفر بحث‌های مفصلی با معاون اول رییس‌جمهور، رییس بانک مرکز، وزیر اقتصاد، رییس دفتر رییس‌جمهور داشته است تا به نرخ مناسبی برای تامین ارز مورد نیاز برسد که هنوز نرخی قطعی نشده است.

وی افزود: از سوی دیگر دنبال راه‌کارهایی با اجرای سیاست‌های انقباضی برای کاهش هزینه این سفر هستیم، از جمله پایداری قیمت بلیت هواپیما روی نرخ سال گذشته. راه‌کارهایی را نیز در عربستان پیگیری می‌کنیم تا به نرخ مناسبی در بخش‌های خدماتی برسیم.

رییس سازمان حج و زیارت به مشکلات انتقال ارز در سال گذشته اشاره کرد و گفت: برای تامین ارز مورد نیاز و انتقال آن به عربستان با وزیر حج عربستان مذاکراتی شده است؛ چرا که سال گذشته در انتقال این پول مشکلاتی ایجاد شد اما امسال قول دادند شرایطی فراهم شود تا آن اتفاقات تکرار نشود. از سوی دیگر در سفر رییس‌جمهور به ترکیه قرار شد از این طریق هزینه حج حواله شود.

رشیدیان در ادامه به معطلی‌هایی که در زمان ورود زائران ایرانی به خاک عربستان پیش آمده است، اشاره کرد و افزود: این اتفاق به خاطر انگشت‌نگاری بوده که به عربستان پیشنهاد شد برای کاهش معطلی‌ها انگشت‌نگاری از زائران در ایران انجام شود.

او همچنین به مشکلات درمانی ایرانی‌ها در بیمارستان‌های عربستان اشاره کرد و گفت: با وجود آن‌که این بند در تفاهم‌نامه سال گذشته آمده بود، اما مراکز درمانی عربستان در پذیرش زائران ایرانی ناهماهنگی‌هایی داشتند که در این دور از مذاکرات درخواست شد با وزارت صحه عربستان در این‌باره هماهنگی‌های لازم انجام شود.

وی همچنین به ممانعت عربستان در ورود وسایل دیجیتالی مثل لپ‌تاپ و تبلت، ‌ اظهار کرد: ‌با توجه به نقش رسانه‌ها و ضرورت آزادی اطلاع‌رسانی از عربستان خواسته شد در ورود خبرنگاران ممانعت و محدودیت ایجاد نکند که مشروط شد اسامی و ابزار همراه خبرنگاران هنگام حج پیش از انجام این سفر ارائه شود تا مجوزهای لازم را صادر کنند. طرف عربستانی اعلام کرد برخی از این وسایل که سال گذشته از زائران گرفته و نگه داشته شد به خاطر قفل کردن برنامه‌ها بود، بنابراین درخواست می‌شود اگر چنین وسایلی همراه است برنامه‌های آن قفل نشود تا مشکلات بعدی پیش نیاید.

رشیدیان در پاسخ به این سوال که مذاکرات حج، راه‌گشای روابط سیاسی دو کشور خواهد بود، اظهار کرد: طرف ایرانی و عربستانی تاکید داشتند موضوع واجب شرعی حج را از مسائل سیاسی جدا مدیریت کنند. به هر حال موضوعی به نام دیپلماسی عمومی مطرح است که ربطی به وزارت حج عربستان یا سازمان حج ایران ندارد و به مردم برمی‌گردد که حج موقعیت خوبی برای آن است و در کاهش تنش‌ها بین مسلمانان قطعا تاثیر خواهد گذاشت.