شمارش معکوس برای تعیین تکلیف بنزین/ سهمیه‌بندی یا افزایش قیمت؟

با پایان مهلت ثبت نام کارت سوخت ، حالا شمارش معکوس برای تعیین تکلیف بنزین آغاز شده است.

هر چند مقامات مسئول تاکید دارند برنامه‌ای برای سهمیه‌بندی بنزین در دستور کار نیست اما خبرهای رسیده از تدوین بودجه سال آینده حکایت از آن دارد که حتی در صورت عدم تغییر قیمت و شیوه توزیع بنزین، سال آینده تغییراتی در این حوزه رخ خواهد داد.

سهمیه‌بندی با افزایش صد در صدی قیمت

بررسی‌ها نشان می دهد افزایش صد در صدی قیمت و رسیدن نرخ بنزین به دو هزار تومان در کنار تخصیص سهمیه‌ای متعارف، بین ۴۰ تا ۶۰ لیتر در ماه برای خودروها و بالا رفتن قیمت بنزین آزاد در عین حال یکی از پرطرفدارترین گزینه‌های پیش رو برای تعیین تکلیف بنزین در سال آینده است.

این در حالی است که برخی از مخالفان معتقدند در این شیوه، قاچاق بنزین نه از طریق داده‌های اقتصادی که با صرف هزینه‌های فراوان باید متوقف شود. تجربه نشان می‌دهد هزینه برخورد با قاچاق، در صورت نبود ماهیت اقتصادی بسیار دشوار و هزینه بر خواهد بود.

در عین حال مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی نیز سه سناریوی مشخص در این خصوص ارائه کرده است که اولی بر افزایش صد در صدی قیمت بنزین بدون سهمیه بندی دلالت دارد. سناریوی دوم، افزایش قیمت بنزین به ۲۰۰۰ تومان و تخصیص سهمیه ۶۰ لیتری بنزین برای هر خودرو و سنایوی سوم نیز سهمیه‌ی ۲۰ لیتری برای هر فرد با درنظرگرفتن قیمت بنزین ۲۰۰۰ تومان است.

خبرهای رسیده از جلسات متعدد در قالب تدوین لایحه بودجه و همچنین ستاد مبارزه با قاچاق کالا و ارز اما نشان می‌دهد پرطرفدارترین گزینه دو نرخی شدن بنزین، در عین تخصیص سهمیه ای مشخص برای دارندگان خودرو است.

همه یارانه بگیرند؟

در این میان طرح تازه‌ای نیز از سوی برخی کارشناسان ارائه شده است که بر تخصیص یارانه بنزین به تمامی افراد جامعه دلالت دارد. به این صورت که یارانه بنزین به تمامی افراد تعلق گیرد و یارانه ۴۵ هزار و ۵۰۰ تومانی در این میان حذف شده و این یارانه جایگزین آن شود. در مکانیسم‌های پیشنهادی، تخصیص سهمیه‌ای برابر با ۲۰ لیتر به هر فرد ایرانی پیش بینی شده است. افراد دارای خودرو می‌توانند این سهمیه را استفاده کرده و یا معادل ان را به صورت نقدی از دولت دریافت کنند.

در این میان پیشنهادی نیز با هدف تخصیص سهمیه به خانوار ارائه شده است. در این پیشنهاد اگر خانواری بیش از یک خودرو داشته باشد تنها از یک سهمیه بهره‌مند خواهد شد. این اقدام نیز با هدف مدیریت مصرف بنزین و همچنین ایجاد شرایطی به منظور خودکفایی و عدم واردانت بنزین ارائه شده است.

آنچه مسلم است اینکه چراغ افزایش قیمت بنزین حالا سبز شده است. هر چند زنگنه تاکید دارد فعلا خبری از سهمیه‌بندی نیست اما به محض رویارویی با خبرنگاران مورد پرسش قرار می گیرد که چه تکلیف سهمیه بندی چیست. وی در آخرین اظهار نظر تاکید کرد:فعلا بحث سهمیه‌بندی مطرح نیست و اعداد و ارقامی که در مورد سهمیه‌بندی بنزین اعلام می‌شود نادرست است. بحث استفاده از کارت سوخت در تحویل بنزین مطرح است.

وزیر نفت همچنین در خصوص احتمال کاهش قیمت جهانی نفت، ‌گفت:اینها پیش بینی و حرف است و قیمت نفت را عرضه و تقاضا مشخص می‌کند. البته دخالت برخی کشورها برای اشباع بازار و ضربه زدن به ایران را نیز نباید نادیده گرفت.

در عین حال رئیس‌جمهور نیز در نشستی با وزیر و مدیران ارشد وزارت راه و شهرسازی گفت: چه اشکالی دارد بنزین را برای راننده‌ای که خوب رانندگی می‌کند و کسی که خوب رانندگی نمی‌کند، دو نرخی کنیم. این بدان معنی است که در مولفه تعیین قیمت بنزین حالا قرار است رفتار اجتماعی شهروندان نیز دخیل باشد. در این صورت رعایت قوانین راهنمایی و رانندگی و ... می‌تواند بر میزان پرداخت پول سوخت موثر واقع شود. با این حال هنوز مکانیزمی در این حوزه برای اجرایی شدن پیشنهاد رییس جمهور طراحی نشده است.