سفیر اسبق ایران در مقر اروپایی سازمان ملل متحد در ژنو تاکید کرد:با وجود سازوکار ویژه مالی، دیگر نیز به نقل و انتقال پول به صورت فیزیکی و چمدانی نیست و پول خرید و فروش‌ها از این طریق حواله می‌شود.
سیدعلی خرم در گفت‌وگو با ایلنا، به اظهارات فدریکا موگرینی، مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا مبنی بر اجرایی شدن سازوکار ویژه مالی اتحادیه اروپا با ایران (SPV) اشاره کرد و گفت: سازوکار ویژه مالی، یک مکانیزم تسهیل‌کننده روابط مالی و بانکی است؛ نه هدف است و نه خنثی‌کننده تحریم‌های امریکا. در واقع این سازوکار، شبیه به سوئیفت عمل می‌کند. سوئیفت هم مکانیزمی برای تسهیل در روابط بین بانکی در عرصه بین‌المللی با هدف تسهیل در معاملات است.
SPV درصدد پر کردن خلا عدم همکاری سوئیفت با ایران است
وی ادامه داد: سازوکار ویژه مالی مدنظر اتحادیه اروپا، قرار نیست جایگزین تعهدات و قراردادهای طرف مقابل در برجام مثلا امریکا شود. اما نکته‌ای که وجود دارد این است که ایالات پس از خروج از توافق هستهای، علاوه بر اعمال مجدد تحریم‌هایش علیه ایران، از سوئیفت خواست به همکاری‌اش با ایران در نقل و انتقالات مالی پایان دهد و سوئیفت نیز همین کار را کرد. در واقع، سازوکار ویژه مالی اتحادیه اروپا، اقدام دوم امریکا را هدف قرار داده و درصدد پر کردن خلا عدم همکاری سوئیفت با ایران است
این تحلیلگر مسائل سیاست خارجی راه‌اندازی سازوکار ویژه مالی از سوی اتحادیه اروپا اقدامی دوطرفه و به سود هم ایران و هم اتحادیه اروپا است، اظهار داشت: اروپا مشاهده می‌کند ایالات متحده امروز درصدد زورگویی و اعمال فشار علیه ایران است و فردا ممکن است همین زورگویی و فشارها را علیه کشور دیگری مانند فرانسه و آلمان یا هر کشور دیگری اعمال کند. بنابراین سازوکار ویژه مالی، کانالی آزمایشی برای حفظ مناسبات است تا اروپایی‌ها ببینند که این مکانیزم تا چه اندازه قادر است نسبت به سایر کشورها و در مقاطع دیگر قادر به کار کردن است.
با وجود SPV، دیگر نیاز به نقل و انتقال پول به صورت فیزیکی و چمدانی نیست
خرم با بیان اینکه سازوکار ویژه مالی حسابی است که از سوی هفت کشور اروپایی تضمین شده است، تصریح کرد: سازوکار ویژه مالی، حسابی است که اگر چیزی را به اروپایی‌ها بفروشیم، اروپایی‌ها از طریق این کانال پولش را به ما می‌دهند و اگر هم ما چیزی از آنها خریداری کردیم، پولش را از طریق این حساب به آنها پرداخت کنیم. بنابراین با وجود این کانال، دیگر نیاز به نقل و انتقال پول به صورت فیزیکی و چمدانی نیست و پول خرید و فروش‌ها از این طریق حواله می‌شود.
وی در پاسخ به این سوال که برخی می‌گویند سازوکار ویژه مالی همان نفت در برابر غذا و کالا است، خاطرنشان کرد: سازوکار ویژه مالی اصلا چنین چیزی نیست. برخلاف آنچه که روسیه، چین، هند، ژاپن و کره جنوبی گفته‌اند هرچقدر به ما نفت یا کالا بفروشید، ما پولش را نمی‌دهیم بلکه می‌توانید از ما جنس بخرید، اروپایی‌ها چنین چیزی نگفته‌اند. نفت در برابر کالا داستانی است که روس‌ها، چینی‌ها، هندی‌ها، ژاپنی‌ها و کره‌ای‌ها مطرح کرده‌اند که به نوعی سلب حاکمیت ما نیز هست.
SPV تهاتر نیست
سفیر اسبق ایران در چین و لیبی به تحریم‌های علیه ایران قبل از دستیابی به برجام اشاره کرد و ابراز داشت: در دوره ریاست جمهوری احمدی‌نژاد و هنگامی که هفت قطعنامه تحریمی علیه ایران صادر شد، ایران به ناچار مجبور به پذیرش این سازوکار شد که در برابر نفتی که می‌فروشد از برخی از کشورها مانند چین، هند و... کالا بخرد. آنها پول نفت ما را بلوکه کرده بودند و ما محدود و مجبور به خرید کالای چینی و هندی شده بودیم.
خرم افزود: مهمترین ویژگی‌ای که سازوکار ویژه مالی اتحادیه اروپا دارد، آن است که مجبور به خرید کالا اروپایی نیستیم هرچند که کالا اروپایی از کالای هندی، چینی و روسی کیفیت بهتر و تکنولوژی بالاتری دارد اما با همین وجود، سازوکار ویژه مالی یک مکانیزم نقل و انتقال مالی است و حتی تهاتر هم نیست.
سیاست خارجی، امری دو طرفه است
وی درخصوص علل تاخیر در اجرایی شدن سازوکار ویژه مالی از سوی اتحادیه اروپا نیز بیان کرد: اروپایی‌ها ایران را سرکار نگذاشته‌اند و براساس آنچه فدریکا موگرینی، مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا گفته است، این سازوکار از اواخر ماه دسامبر و پیش از آغاز سال نو میلادی، اجرایی می‌شود. در این ماجرا نکته‌ای وجود دارد و آن، این است بدانیم سیاست خارجی، امری دو طرفه است و اینگونه نیست که ما فقط بگویم و آنها اطاعت امر کنند و طرف مقابل خواسته‌ای داشته باشد و ما تره‌ای هم برای آنها خرد نکنیم.
این کارشناس مسائل اروپا و امریکا با بیان اینکه اتفاقات رخ داده نظیر ادعای تلاش ایران برای انفجار مقر همایش منافقین، ادعای دانمارک و آزمایش‌های موشکی اثرات منفی بر اراده اروپایی‌ها می‌گذارد، یادآور شد: ایجاد سازوکار ویژه مالی فارغ از اینکه دارای پیچیدگی‌های فنی و حقوقی است و از طرف دیگر، ابتکار جدید و تازه‌ای است که اینها بر تاخیر در اجرایی شدن آن اثر می‌گذارد، وجه دیگر نیز دارد و آن، این است که باید ببینم خود ما نیز چه کارهایی را انجام داده‌ایم که موجب این تاخیر شده است و اینکه آیا ما از آمادگی صد در صدی برای راه‌اندازی آن برخوداریم؟
ایران از هل دادن اروپا به آغوش ترامپ و نتانیاهو خودداری کند
خرم با تاکید بر اینکه ایران باید از انجام کارهایی که موجب هل دادن اروپا در آغوش ترامپ و نتانیاهو می‌شود، خودداری کنیم، عنوان کرد: چه بخواهیم و چه نخواهیم و چه دوست داشته باشیم یا نداشته باشم، اروپایی‌ها نگرانی‌هایی در توانمندی موشکی ایران دارند. ما نباید در آستانه اجرایی شدن سازوکار ویژه مالی از سوی اتحادیه اروپا، دست به اقداماتی بزنیم که تنها نتیجه‌اش این می‌شود که ترامپ، پمپئو و نتانیاهو بگویند که دیدید که ما راست می‌گفتیم. در آزمایش اخیر موشکی هم دیدید که ترامپ و پمپئو ابراز خوشحالی کردند.
وی در پاسخ به این سوال که تا چه اندازه احتمال تکرار سناریوی توافق ایران با سه کشور اروپایی در سال ۲۰۰۳ وجود دارد؟ گفت: این احتمال هیچ پایه و اساسی ندارد. اتحادیه اروپا و سه کشور اروپایی در مقابل پایبندی ایران، متعهد به عدم اعمال تحریم‌ها، تسهیل در مبادلات مالی و انجام همکاری‌های اقتصادی هستند. تهران نیز در برابر عدم پایبندی آنها می‌تواند اقدام به خروج از توافق هستهای کند.
آلمان و فرانسه، توان مقابله سیاسی و اقتصادی در برابر تهدیدهای امریکا را دارند
سفیر اسبق ایران در مقر اروپایی سازمان ملل متحد در ژنو با بیان اینکه ایران امروز با بیان ایران سال‌های ۸۲ تا ۸۴ بسیار فرق دارد، اظهار داشت: در آن زمان، ایران به دانش غنی‌سازی مسلط نبود و ما حتی یک آبشار سانتریفیوژ هم نداشت در حالی که دانش هستهای امروز در ایران بومی شده است و ایران صدها آبشار سانتریفیوژ دارد. آنچه بیش از یک دهه گذشته رخ داد، دیگر قابل تکرار نیست.
خرم در پاسخ به این سوال که چرا اتریش از پذیرش میزبانی سازوکار ویژه مالی امتناع کرد ولی آلمان و فرانسه به صورت مشترک دواطلب به پذیرش این مکانیزم شده‌اند؟ تصریح کرد: کشورهای کوچک به ویژه کشورهای اروپای شرقی، در مقابل ایالات متحده شکننده است. در این شرایط وقتی یک مقام امریکایی تماس می‌گیرد، آنها رنگ‌شان می‌پرد و سریعا اطاعت امر می‌کنند ولی آلمان و فرانسه، دو قدرت بزرگ اروپا هستند که توان مقابله سیاسی و اقتصادی در برابر تهدیدهای امریکا را دارند.