چرا ایرانی‌ها بوش پدر را نمی‌بخشند؟

رضا نصری کارشناس حقوق بین‌المللی به رویکرد بوش پدر به ایران در دوره ریاست جمهوری او پرداخته است.

دکترین امنیت ملی آمریکا در دوران ریاست جمهوری بوش پدر عبارت بود از نظم نوین جهانی و آماده شدن برای دست زدن به دو جنگ عمده منطقه ای همزمان. بوش پدر دیدگاه جدیدی را برای موقعیت جدید آمریکا در عرصه بین الملل ارائه داد و آن را نظم نوین جهانی نامید. این ایده بر دو پایه عمده استواربود: تحکیم و ارتقای موقیعت رهبری آمریکا در جهان از طریق دنبال کردن راههای سیاسی نظیر تشویق و ترغیب کشورها به دنبال لیبرال دمکراسی و کاهش دادن فعالیتهای نظامی و هزینه های مربوطه.

در این باره رضا نصری کارشناس حقوق بین المللی در گفت و گو با خبرآنلاین می گوید: جرج بوش در مقام معاون رونالد ریگان رابطه تنگاتنگی با صدام حسین ایجاد کرد و دولت او برای مهار ایران نه تنها از برخی جنایات جنگی صدام - مانند استفاده گسترده او از سلاح شیمیایی - چشم‌پوشی کرد بلکه در طول جنگ در مقام «عمل» هم با رژیم متجاوز عراق همکاری کرد. اما مهم‌ترین و ماندگارترین اقدام او علیه ایران در زمانی رخ داد که او به عنوان رئیس‌جمهور جدید آمریکا تصور کرد با فروپاشی شوروی و تضعیف رژیم صدام حسین در عراق پس از جنگ اول خلیج فارس «نظم نوینی» در جهان حاکم شده که او باید مدیریت کند؛ و تصور کرد می‌تواند این نظم نوین را به نحوی مدیریت کند که ایران در آن نقش و جایگاهی نداشته باشد.

نصری در این باره ادامه می دهد: در واقع، هرچند او در سخنرانی مراسم تحلیف خود جمله معروف «حُسن‌نیت، حُسن‌نیت می‌آورد» را خطاب به ایران بیان کرد، اما پس از تحولات ژئوپلیتیک جهانی در اوایل دهه ۱۹۹۰ او تمام تلاش خود را بکار برد تا ایران را از روند تصمیم‌گیری‌های مهم در مورد منطقه دور نگه دارد تا جایی که حتی از دعوت ایران در کنفرانس چندجانبه مادرید پرهیز کرد. به عبارت دیگر، او هرگز نخواست ایران را به عنوان یک بازیگر مهم و موثر در منطقه به رسمیت بشناسد و تصور کرد می‌تواند روندی تعریف کند که به ایران «تحمیل» شود. در واقع، دولت‌های بعدی آمریکا - به ویژه دولت بوش دوم و دولت فعلی - نیز کم‌وبیش در دام همین توهم از منطقه افتادند و با شدت و ضعف متناوب همین الگوی غلط را پیگیری کردند. از آن پس هم یکی از چالش‌های مهم سیاست خارجه ایران این بود که دولت آمریکا را به ترک این رویکرد و اتخاذ «واقع‌بینی» بیشتر دعوت یا وادار کند.

این کارشناس حقوق بین الملل در پاسخ به این سوال که ایرانی ها چه چهره ای از جرج بوش پدر را با خود خواهند داشت، گفت: «من هرگز بخاطر آمریکا عذرخواهی نخواهم کرد؛ حقیقت هرچه می‌خواهد باشد!». این واکنش جرج هربرت بوش به پرسشی در مورد سرنگونی هواپیمای مسافربری ایران بود که در آن ۲۹۰ شهروند توسط ناو آمریکایی کشته شدند. ایرانیان هم او را به همین حادثه یاد خواهند کرد!