وزیر آموزش و پرورش گفت: میانگین سن ازدواج از ۲۶.۶ سال در سال ۸۵ به ۲۹.۲ در سال جاری افزایش یافته است.
سید محمد بطحایی، وزیر آموزش و پرورش در نخستین همایش ملی هویت کودکان ایران اسلامی اظهار کرد: تقارن برگزاری همایش با موضوع هویت کودکان ایران اسلامی با میلاد مبارک حضرت محمد (ص)، تقارن مبارکی است، زیرا آن حضرت، تغییر و تحول در سنت و سیره‌ای ایجاد کردند که پایه‌گذار یک هویت جدید شد.
وی خاطرنشان کرد: پیامبر اکرم (ص) بسیاری از سنت‌های غلط را از بین برد و این‌ها همه تغییری بود که هویت اسلامی را پایه گذاری کرد و امروز شاهدیم که این هویت همه ذخیره ارزشمند ما در جامعه است.
بطحایی عنوان کرد: موضوع هویت همانطور که در مقالات متعددی که به رشته تحریر درآمده، یکی از مهمترین مؤلفه‌های شخصیتی و یکی از مهمترین مولفه‌های رفتاری و منش افراد است که قالب این هویت در دوران کودکی و نوجوانی شکل می‌گیرد.
وزیر آموزش و پرورش خاطرنشان کرد: بخش عمده‌ای از کیستی و چیستی، ویژگی‌های رفتاری و شخصیتی افراد، غالبا در دوران کودکی و نوجوانی شکل می‌گیرد و البته یکی از مهمترین محیط‌هایی که این هویت در آن شکل می‌گیرد و قوام و عمق پیدا می‌کند، خانواده است.
وی ادامه داد: خانواده یکی از مهمترین و اصلی‌ترین محیط‌هایی است که هویت بچه‌ها در آن شکل می‌گیرد و ساخته و پرداخته می‌شود، اما متأسفانه خانواده در معرض تهدید‌های مختلف قرار گرفته است.
بطحایی افزود: گسست بین نسلی، نقش، محوریت و مرجعیت خانواده را در پرداختن به هویت دارد کاهش می‌دهد و بچه‌ها کم کم دیگر پدر و مادر را الگوی خود قرار نمی‌دهند و دیگر مانند گذشته پوشش، ادبیات، رفتار و ... پسر‌ها دیگر مثل پدر‌ها نیست.
وزیر آموزش و پرورش اضافه کرد: پسر‌ها مرجعیت الگویی برای هویت را تغییر داده‌اند و کم کم نوجوانان و جوانان از گروه‌های همسال و دوستان خود الگوگیری می‌کنند که یکی از دلایل آن گسست بین نسل‌هاست.
وی یادآور شد: نقش خانواده هنوز در دوره دبستان و پیش دبستانی و در دوران خردسالی پررنگ است و نقش مدرسه در هویت بخشی در دوره پیش دبستانی در مقایسه با خانواده کمتر است و خانواده‌ها هستند که همچنان بیشترین تأثیرگذاری را در هویت سازی کودکان بر جای می‌گذارند و این نقش در رده‌های سنی نوجوانی و جوانی به سرعت در حال تغییر است.
وزیر آموزش و پرورش عنوان کرد: گسست بین نسلی نقش خانواده‌ها را به شدت در هویت بخشی کاهش می‌دهد؛ به نحوی که اکنون ۲۴ میلیون و ۱۹۶ هزار خانواده در کشور داریم که طی ۴۰ سال گذشته، ۳.۴ برابر شده و یکی از دلایلی که نقش خانواده‌ها در این هویت بخشی کاهش یافته، افزایش سن ازدواج است.
بطحایی گفت: میانگین سن ازدواج از ۲۶.۶ سال در سال ۸۵ به ۲۹.۲ در سال جاری افزایش یافته و سن ازدواج به طور میانگین سه سال افزایش یافته است؛ ضمن اینکه خانواده‌ها نیز کوچکتر و کم جمعیت‌تر شده اند به نحوی که از ۵.۲ در سال ۷۰ به ۳.۵ رسیده است.
وی تأکید کرد: این شاخص‌ها و بسیاری دیگر از شاخص‌هایی که در مورد آن تحقیق به عمل آمده، همه نشان می‌دهد که سهم خانواده‌ها در تاثیرگذاری هویت در کودکان و نوجوانان و جوانان رو به کاهش است و در مقابل آن، سهم گروه همسالان در حال افزایش است و این دقیقا همان چیزی است که آموزش و پرورشی‌ها باید بیشتر به آن توجه کنند.
وزیر آموزش و پرورش گفت: نقش نظام آموزش و پرورش و همسالان گسترده‌تر می‌شود و نقش خانواده‌ها کمتر می‌شود؛ بنابراین ما در دوره پیش دبستانی باید توجه بیشتری به خانواده‌ها از حیث نقشی که در هویت بخشی برای بچه‌ها دارند، به عمل آوریم.
وی اظهار داشت: در دوره پیش دبستانی مثل دوره نوجوانی و جوانی نمی‌توانیم جای خالی خانواده را در هویت بخشی پر کنیم، زیرا مرجعیت اثرپذیری و هویت پذیری کودکان در دوره پیش دبستانی و دبستانی هنوز خانواده است.
بطحایی افزود: اگر خانواده‌ها به این بخش بی‌توجه باشند، تلاش‌های ما اگر هم موفق آمیز باشد، در دوره جوانی و نوجوانی با شکست مواجه خواهد شد بنابراین نمی‌توانیم ارتباط خود را با خانواده‌ها در دوره دبستان و پیش دبستانی مثل گذشته نگاه داریم.
وی عنوان کرد: نقش خانواده‌ها به ویژه در هویت بخشی در کودکان بسیار حائز اهمیت است و امروز با هجمه سنگینی که برای تخریب هویت کودکان به ویژه با سوء استفاده از فضای مجازی وجود دارد، متاسفانه خانواده‌ها به نقش خود کم توجه هستند و متوجه نیستند که یک کودک چهار ساله مانند یک دوربین فیلمبرداری کاملاً از رفتار پدر و مادر و خواهر و برادر خود فیلمبرداری می‌کند و ریشه‌های او به این ترتیب شکل می‌گیرد.
وزیر آموزش و پرورش بیان کرد: رفتار‌ها در محیط خانواده، برنامه‌های تلویزیونی و. همه در رفتار کودکان اثر دارد، زیرا شالوده‌های رفتار و هویت کودکان از همینجا شکل می‌گیرد بنابراین پر کردن جای خالی خانواده‌ها برای هویت سازی و تعمیق هویت از عهده آموزش و پرورش خارج است.
بطحایی تأکید کرد: ما باید به شدت در حوزه آموزش خانواده‌ها سرمایه‌گذاری کنیم و این کار را آغاز کرده‌ایم و امروز با افتخار می‌گوییم که ۷۰ درصد کودکان واجد شرایط در پیش دبستانی‌ها مشغول یادگیری هستند که این عدد تا هفت سال پیش ۱۱ درصد بوده و جمهوری اسلامی با موفقیت در این زمینه توانسته یک گام بسیار جدی و بلند در حوزه تعلیم و تربیت و آموزش عمومی بردارد و این اتفاقا از مواردی بوده که با کمترین حمایت دولت اتفاق افتاده است.
وی افزود: با تلاش‌های همکاران ما و مشارکت خانواده‌ها این موفقیت بزرگ برای نظام تعلیم و تربیت به دست آمده و باید در دوره پیش دبستانی به ویژه با توجه به اینکه نقش تربیت و هویت را خانواده‌ها تعیین می‌کنند، باید کار را با جدیت ادامه دهیم.
بطحایی یادآور شد: مربیان پیش دبستانی تحت آموزش متمرکز قرار گرفته‌اند تا شاهد حضور مربیان حرفه‌ای در مهدکودک‌ها باشیم و انتقاد داریم از اینکه برخی مهدکودک‌ها نسبت به تخصص مربیان خود بی‌توجه هستند، زیرا شاهد اتفاقاتی هستیم که به نام شادی و نشاط، تاثیراتی بر بچه‌ها گذاشته می‌شود، که بسیار مخرب است.
وی بیان کرد: اصلا یکی از دلایلی که آموزش زبان خارجی از پایه‌های پایین و در دوره پیش‌دبستانی، ضررش را بیش از نفعش می‌دانیم این است که آموزش زبان خارجی حامل فرهنگ است و این فرهنگ بر هویت بچه‌ها تأثیرگذار است و شالوده‌های فرهنگ کودکان را شکل می‌دهد و بعد‌ها تغییر آن در دوره‌های بالاتر دشوارتر است.
وزیر آموزش و پرورش تصریح کرد: در دوره پیش‌دبستانی سیاست ما در تعمیق هویت بچه‌ها، ارتباط و تعامل بیشتر با خانواده‌ها و آموزش خانواده‌هاست که برنامه‌های در دست اقدام در این زمینه داریم.
وی عنوان کرد: در دوره‌های تحصیلی در رده سنی نوجوانان و جوانان چه بخواهیم چه نخواهیم، گروه همسالان دارد مرجعیت بیشتری نسبت به خانواده‌ها در هویت بخشی پیدا می‌کند و بچه‌ها در این رده سنی به همسالان خود بیشتر نگاه می‌کنند.
بطحایی خاطرنشان کرد: البته همه گروه همسالان در مدرسه و تحت مدیریت و اختیار آموزش و پرورش نیست، اما اگر کیفیت کار تعلیم و تربیت در مدرسه افزایش یابد، می‌توانیم این فرصت مناسب را به داخل مدرسه بکشیم، یعنی به جای اینکه دانش‌آموز ما که آینده‌ساز کشور است، در کوچه و خیابان دوست و همسال خود را پیدا کند، در داخل مدرسه این فضا را ایجاد کنیم.
وی اظهار داشت: ایجاد فضا با سخنرانی و شعار امکان‌پذیر نیست و اگر داریم تلاش می‌کنیم که محیط آموزشی را تبدیل به یک محیط یادگیری فعال، مؤثر و لذت بخش کنیم، یکی از دلایل آن این است.
وزیر آموزش و پرورش عنوان کرد: فضای فیزیکی آموزشی ما باید این امکان را برای معلم فراهم کند، معلم با دوازده جلد کتاب درسی و ۴۰ دانش‌آموز در یک کلاس کوچک و یک زمان محدود، نمی‌تواند نقش خود را ایفا کند بنابراین باید فضای آموزشی را تغییر داده و فضای کلاس‌ها را گسترش دهیم تا معلم بتواند نقش خود را ایفا کند.
وی تصریح کرد: اگر دولت و خانواده و همکاران ما در آموزش و پرورش کیفیت کار مدرسه را بالا نبریم، به ویژه در دوران جوانی و نوجوانی که خانواده‌ها به تدریج نقش مرجعیت خود را از دست می‌دهند، دچار مشکل خواهیم شد.
بطحایی تأکید کرد: جای خالی خانواده را باید مدرسه پر کند و بتواند محیطی ایجاد کند که بچه‌ها در مدرسه نقش الگوبرداری و تعمیق هویت خود را از محیط مدرسه و برنامه‌های آموزشی مدرسه کسب کنند.
وی ادامه داد: یکی از دلایلی که همکاران ما این برنامه‌ها را به سختی جلو می‌برند، این است که با دست خالی این کار را انجام می‌دهیم، اما بدانید که پرچمدار این موضوع در استان‌ها و مناطق، حوزه معاونت آموزش ابتدایی است.
وزیر آموزش و پرورش خاطرنشان کرد: استفاده از کتاب‌های کمک آموزشی، برای بچه‌ها در دوره ابتدایی سم است و، زیرا بچه‌ها را از مدرسه جدا کرده و یادگیری را طاقت فرسا و تلخ کرده، زیرا فشار بسیاری به کودکان ما وارد می‌کند؛ در حالی که این کودکان باید زندگی کردن را در مدرسه یاد بگیرند و ویژگی‌های هویتی را تأمین کنند.
بطحایی عنوان کرد: حذف کتاب‌های درسی در دوره ابتدایی گام اول است و مسؤولیت اصلی آن با معاونت آموزش ابتدایی است و این سیاست مهم آموزش و پرورش است و تا زمانی که بطحایی باشد، این سیاست باید محقق شود.
وی از مدیران و معاونان آموزش ابتدایی خواست با سرکشی‌های مستمر، آموزش‌های مداوم، پیگیری‌های جدی، تلاش کنید مدرسه‌ها را به مدارس با نشاط تبدیل کنید و به طور قطع این کار با یک ماه و دو ماه و یک سخنرانی هیجانی محقق نمی‌شود، اما باید اینقدر تکرار و تذکر و سرکشی شود که این سیاست مهم آموزش و پرورش نهادینه باشد.
وزیر آموزش و پرورش تصریح کرد: مدارس ابتدایی ما باید از این آلودگی.ها تصفیه شود و بچه‌ها باید در مدارس ابتدایی بتوانند نفش بکشند و از یادگیری خود لذت ببرند.
بطحایی با اشاره به دستور خود برای پخش فوتبال در مدارسی که امکان آن وجود دارد، افزود: آن روز نمی‌دانستم که این اقدام انقدر آثار مثبت دارد و صد‌ها پیام رسید که بسیاری از فرزندان خانواده‌ها از روز‌های بعد با اشتیاق دیگری به مدرسه رفتند.
وی تأکید کرد: اگر من و شما به عنوان معلمان حرفه‌ای کار خود را بلد باشیم، همان پخش فوتبال، درس است و بچه‌ها یاد می‌گیرند همدیگر را تحمل کنند و اگر عصبانی شدند، باید عصبانی شدن خود را کنترل کنند و این مسائلی است که با ایجاد چنین شرایطی یاد می‌گیرند.
وزیر آموزش و پرورش خاطرنشان کرد: تغییر ماهیت تکالیف نیز باید مرتب تکرار شود البته نگفتیم تکالیف حذف شود بلکه گفتیم ماهیت آن تغییر کند و باید به تدریج به سمتی برویم که تکالیف در مدرسه انجام شود و در خانه تکالیف باید مهارت محور شود.
وی افزود: امسال برنامه ویژه مدرسه که برای ۶ پایه تحصیلی یعنی ابتدایی دوم و متوسطه اول شروع کردیم این است که دو ساعت در اختیار معلم و مدیر مدرسه باشد و برنامه رسمی قطع شود و دو ساعت با چارچوبی که ارائه شده، متناسب با نیاز مدرسه و کلاس برنامه ارائه دهد.
بطحایی اظهار داشت: امسال برای سه پایه اول ابتدایی اتاق بازی‌های آموزشی را راه‌اندازی خواهیم کرد؛ البته می‌دانیم سخت است و سنگ اندازی زیاد می‌شود، اما نمی‌توانیم صبر کنیم که یک روز همه چیز کامل شود.
وی بیان کرد: این اتاق‌ها باید راه‌اندازی شود تا فرآیند یادگیری با بازی با اسباب بازی اتفاق بیفتد و در ۱۰ استان کشور این طرح را اجرایی می‌کنیم و بعد به تدریج آن را گسترش خواهیم داد.
وزیر آموزش و پرورش ادامه داد: همچنین در اردیهشت ۹۸ جشنواره ملی مدارس موفق را به مدت سه روز برگزار خواهیم کرد که در آن تجربیات موفق مدارس ارائه می‌شود و کارگاه‌هایی خواهیم داشت که این کارگاه‌ها در اشاعه روش‌های جدید مدیریت آموزشی اثرگذار خواهد بود و امیدواریم بتوانیم به تدریج این جشنواره را به یک جشنواره سراسری که نقطه عطفی برای روش‌های نوین یادگیری است، تبدیل کنیم.