ان‌بی‌سی‌نیوز: کاخ سفید برای تسکین ترکیه در پرونده «خاشقچی» استرداد «گولن» را بررسی می‌کند

دو مقام ارشد آمریکایی و منابع دیگر روز پنجشنبه گفته‌اند کاخ سفید در راستای تلاش برای آرام کردن ترکیه در پرونده قتل «جمال خاشقچی»، روزنامه‌نگار منتقد سعودی استرداد «فتح‌الله گولن»، واعظ ترکیه‌ای مخالف «رجب طیب اردوغان»، رئیس‌جمهور ترکیه را بررسی می‌کنند. 

شبکه خبری «ان‌بی‌سی» این خبر را به نقل از دو مقام ارشد مقام آمریکایی و دو فرد دیگر که در جریان رایزنی‌ها بر سر این موضوع قرار داده‌اند پنجشنبه گزارش داده است. 

بررسی استرداد گولن

مقام‌های دولت «دونالد ترامپ»، رئیس‌جمهور آمریکا ماه گذشته از نهادهای مجری قانون خواسته‌اند روش‌های استرداد «فتح‌الله گولن» به ترکیه را در راستای متقاعد کردن اردوغان برای کاستن از فشارها علیه عربستان سعودی بررسی کنند.

 چهار منبع آگاه گفته‌اند کاخ سفید در راستای این تلاش به وزارت دادگستری و اف‌بی‌آی دستور داده درخواست ترکیه برای استرداد فتح‌الله گولن را بررسی کنند. از وزارت امنیت داخلی آمریکا هم خواسته وضعیت حقوقی این شهروند ترکیه که در تبعیدی خودخواسته در آمریکا زندگی می‌کند اعلام شود. 

منابع مورد استناد ان‌بی‌سی نیوز گفته‌اند آنها به طور خاص، خواستار دریافت جزئیاتی درباره وضعیت اقامت گولن شده‌اند. گولن در حال حاضر با داشتن گرین‌کارت (کارت سبز) مقیم دائم آمریکا است و از اواخر دهه ۱۹۹۰ در ایالت «پنسیلوانیا» زندگی می‌کند. 

مقام‌های آمریکایی گفته‌اند کارکنان با تجربه در این نهادها با درخواست خواست کاخ سفید موافق نیستند. یک مقام ارشد آمریکایی گفت: «ابتدا چشم‌ها [از تعجب و ناباوری] گرد شد، ولی وقتی فهمیدند که درخواست جدی است خشمگین شدند.»

 یک سخنگوی شورای امنیت ملی آمریکا از اظهارنظر در این باره خودداری کرد. اف‌بی‌آی هم در این باره نظری ارائه نداد.

یک مقام ترکیه‌ای مدعی شده دولت این کشور نگرانی‌های خود درباره پرونده قتل جمال خاشقچی را به مسئله استرداد گولن مرتبط نمی‌کند. 

  «رجب طیب اردوغان» بارها گفته گولن مغز متفکر کودتای ناکام علیه کشورش در ژوئیه ۲۰۱۶ بوده و از آمریکا خواسته که وی را به ترکیه مسترد کند. آنکارا بعد از کودتای ناکام سال ۲۰۱۶ درخواستی رسمی برای استرداد گولن تقدیم آمریکا کرده است.

مقام‌های آمریکایی گفته‌اند یکی از گزینه‌هایی که مقام‌های ترکیه و آمریکا اخیراً درباره آن صحبت کرده‌اند این است که گولن را مجبور کنند به جای بازگشت مستقیم به ترکیه به آفریقای جنوبی نقل مکان کند. اما آمریکا برای انجام این کار توجیه قانونی در اختیار ندارد و این گزینه، جز در صورت سفر داوطلبانه گولن، راهکاری عملی محسوب نمی‌شود.

دو مقام آگاه گفته‌اند ترامپ و اردوغان اخیراً درباره گزینه دیگری هم برای کاستن از تنش‌ها رایزنی کرده‌اند: آزادی بانکدار ترکیه‌ای، «محمت هاکان آتیلا» که به اتهام دور زدن تحریم‌های آمریکا علیه ایران به تحمل ۳۲ ماه حبس در آمریکا محکوم شده است.

دولت آمریکا از طرف دیگر در تلاش است از فشارها روی «محمد بن سلمان»، ولیعهد عربستان سعودی به دلیل قتل جمال خاشقچی بکاهد. 

دفتر کنترل دارایی‌های وزارت خزانه‌داری آمریکا روز پنجشنبه اعلام کرد نام ۱۷ فرد سعودی را به دلیل مشارکت در قتل جمال خاشقچی به فهرست تحریم‌ها اضافه کرد. 

این تحریم‌ها، اما با روایت عربستان سعودی که ظاهراً در تلاش است پیکان اتهامات را از «محمد بن سلمان» از صدور دستور قتل خاشقچی دور کند، هماهنگ است. روایت سعودی با تردیدهای گسترده‌ای در سطح دنیا رو به رو شده است. 

عربستان سعودی روز ۲۸ مهرماه، بعد از چندین هفته انکار سرانجام کشته شدن خاشقچی را بعد از ورود به کنسولگری سعودی در استانبول پذیرفت. 

دادستان کل سعودی، علی‌رغم این ادعا کرد خاشقچی بعد از «درگیری» با چند نفر داخل ساختمان کنسولگری «فوت» کرده است.  عربستان، بعد از آن چندین بار روایتش درباره نحوه قتل روزنامه‌نگار منتقد را تغییر داده است.

روایت عربستان سعودی به دلیل تناقضاتی از این دست و همچنین تلاش‌های آشکار برای تبرئه ولیعهد سعودی ولی‌عهد با تردید عمومی در دنیا مواجه شده و کشورهای مختلف آن را به چالش کشیده‌اند. 

«رجب طیب اردوغان»، رئیس‌جمهور ترکیه چندین بار به تلویح تلاش کرده به نقش احتمالی بن‌سلمان در این پروژه ترور اشاره کند.

او در یک سخنرانی روز چهارشنبه گفت که دستور انجام این قتل از سوی عوامل رده بالا در عربستان صادر شده و بلافاصله بعد از آن گفت«ملک سلمان»، پادشاه سعودی را از احتمال نقش‌آفرینی در آن تبرئه کرد. او به جای پادشاه سعودی، از لقب «خادم الحرمین الشریفین» استفاده کرد و گفت که یقین دارم که او دستور قتل خاشقچی را صادر نکرده است. 

رسانه‌های مختلف آمریکا از جمله نیویورک‌تایمز و واشنگتن‌پست گزارش‌هایی منتشر کرده‌اند که به نقش احتمالی محمد بن‌سلمان در این پروژه ترور اشاره می‌کند. نیویورک‌تایمز دو روز پیش در گزارشی تصریح کرد یکی از عوامل تیم قتل خاشقچی بعد از کشتن او با فردی در عربستان تماس گرفته و به او گفته «به رئیست بگو مأموریت انجام شد.» احتمالاً منظور او از «رئیس»، بن‌سلمان بوده است.

روزنامه واشنگتن‌پست هم در گزارشی چند هفته پیش فاش کرد محمد بن سلمان بعد از جنجال‌ها بر سر قتل این روزنامه‌نگار با کاخ سفید تماس گرفته و خاشقچی را «اسلام‌گرای خطرناک» و وابسته به اخوان‌المسلمین توصیف کرده است.

«دونالد ترامپ»، رئیس‌جمهور آمریکا در پاسخ به فشارها برای تنبیه عربستان سعودی، با اشاره به تجارت تسلیحاتی چند میلیارد دلاری با این کشور و گفتن اینکه تنبیه ریاض در واقع به معنای تنبیه آمریکا است نشان داده قصدی برای پیگیری واقعی متهمان واقعی این پرونده ندارد. 

شاید به همین دلیل است که فهرست تحریم‌های امروز خزانه‌داری آمریکا مهر تأیید دولت او بر بیانیه‌های ریاض درباره پرونده قتل خاشقچی به شمار می‌رود.