۲ سناریوی محتمل برای بسته شدن پرونده خاشقجی / این بمب پرسروصدا چه زمانی منفجر می‌شود؟

محمد العمر در الجزیره نوشت: هر روز که می گذرد نکات پنهان بیشتری در مورد قتل خاشقجی روشن می شود. اما مساله ثابت آن است که روزنامه نگار سعودی در کنسولگری عربستان به دست گروه ترور نزدیک به بالاترین نقطه هرم قدرت در عربستان، به قتل رسیده است. آنچه باقی می ماند، اثبات یا نفی رابطه ولی عهد سعودی با این عملیات است. در این مقاله سناریوهایی را بررسی می کنیم که در مورد بسته شدن این پرونده وجود دارد. تمام قرائن اشاره واضحی به این مهم دارد که محمد بن سلمان رابطه مستقیمی با ترور خاشقجی داشته است. در این جا نه تنها در مورد مدارک ارتکاب جرم، از قبیل وجود عناصر نزدیک به ولی عهد سعودی در گروه ترور، که از دلایل و قرائن سیاسی که در این خصوص وجود دارد صحبت می کنیم.

به گزارش «انتخاب»، این رسانه عرب زبان ادامه داد: تحلیل ساده ای از شیوه اداره این بحران از سوی دولت ترکیه و مضمون سخنرانی های مسئولان این کشور و در رأس آنها اردوغان، نشان می دهد که ترکها دلایل قاطعی در دست دارند که از دخالت مستقیم بن سلمان در جنایت کنسولگری حکایت دارد. ترکها در این مورد یقین دارند، تا آنجا که می توانند با دلایل منطقی دیگران را نیز قانع کنند. اگر ایشان مدرک محکمی در اختیار نداشتند، یا مدرکی داشتند و به دنبال معامله سیاسی یا اقتصادی با عربستان بودند، مساله کنسولگری تا به حال حل شده و به فراموشی سپرده شده بود؛ همانطور که دیگر جنایت های سعودی فراموش شده است.

اما باید گفت شیوه دولت ترکیه در اداره بحران، از آغاز، نشان دهنده تلاش آنکارا برای روشن شدن واقعیت و هویت مسئولان سعودی درگیر در این ماجرا بوده است.

با استناد به این دلایل و مدارک سیاسی و جنایی، رابطه بن سلمان با این جنایت، به صورت غیر رسمی، به مرحله یقین رسیده است. حال یک سوال باقی می ماند:آیا این مساله به صورت رسمی اعلام می شود؟ یا برای سرپوش گذاشتن بر آن تلاش می شود؟

در حقیقت و با توجه به اینکه آنکارا مدارک لازم را در اختیار داشته و تمام سرنخ های این جنایت را در دست دارد، احتمالا سرپوش گذاشتن بر جنایت بن سلمان به دور از اراده ترکیه و مجبور کردن آن برای عقب نشینی از موضع خود در این باره، صورت می گیرد. گره این سناریو آن است که انکارا تمایل یا قدرت لازم برای عقب نشینی را ندارد؛ چرا که در این صورت اعتماد افکار عمومی را از دست می دهد و حتی ممکن است با تبرئه بن سلمان انگشتهای اتهام متوجه خود ترکها شود.

مدیریت این بحران توسط دولت ترکیه، از ابتدا در یک مسیر واحد حرکت می کرد. در هیچ یک از مراحل تحقیقات، ترکها اراده ای برای بازگشت از موضع خود نشان ندادند و این نشان دهنده جهل یا سردرگمی و نبود درایت لازم در نزد آنها نیست. به این ترتیب، ترکیه توانست با مهارتی خاص، جهان را در برابر مسئولیت های آن در مقابله با این نوع جنایتها، قرار دهد. ضمن آنکه نشان داد دولتهای غربی تمایل زیادی به سرپوش گذاشتن بر این جنایت دارند.

با توجه به آنچه گذشت، به احتمال زیاد، به زودی واقعیت به صورت کامل برای افکار عمومی روشن خواهد شد و به نظر می رسد زمینه سازی برای انفجار این بمب پر سر و صدا، مهمترین موضوع بحث بین روسای جمهور ترکیه و آمریکا در دیدار روز یکشنبه گذشته آنها، در حاشیه نشست پاریس بوده است.

اما به عقیده ما، ممکن است ترامپ از رئیس جمهور ترکیه برای اعلام نتایج تحقیقات، مهلت خواسته باشد تا روابط دولت آمریکا با عربستان سعودی را سر و سامان دهد.

در این شرایط، سناریو های احتمالی در مورد اعلام دخالت بن سلمان در قتل خاشقجی به چه صورت است؟

سناریوی اول: باقی ماندن بن سلمان در منصب ولی عهد و اعمال تحریمهای بین المللی برای شخص او

در صورت اثبات جرم بن سلمان، احتمال ماندن او در منصب ولایت عهدی ضعیف است؛ اما اگر به رفتار سرسخت و مقاومت بن سلمان و محبت پدرش، ملک سلمان، نسبت به او نظری داشته باشیم، ماندن او در عنوان ولی عهد، ممکن می شود.

ولی عهد سعودی امروز می داند که بقای او در قدرت، مساله ای بسیار مهم است؛ از این رو تمام تلاش خود را می کند تا از هر طریقی که می تواند، در برابر برکناری اش مقاومت کند؛ حتی اگر مجبور به تمرد و سرکشی در برابر اعضای خاندن سعودی شود که خواستار عزل او هستند.

با اینکه ترامپ بهره کشی های هنگفتی از بن سلمان کرده است، اما در شرایط فعلی قادر به دفاع از او نیست؛ بویژه انکه تحت فشار افکار عمومی و رسانه های آمریکایی قرار دارد. این در حالی است که خود سعودیها هم بعنوان یک دولت نمی توانند هزینه بقای بن سلمان در قدرت را بپردازند.

سناریوی دوم:برکناری بن سلمان از ولایت عهدی

این سناریو، پادشاه سعودی را در برابر دو گزینه سخت انتخاب بین بد و بدتر قرار می دهد، یا باید شاهزاده سعودی را برکنار کند تا از غرق شدن کامل او جلوگیری کند و یا اجازه دهد در سیل ناشی از بحران موجود غرق شود. به نظر می رسد بازگشت احمد بن عبدالعزیز به عربستان، که با ضمانتهای غربی صورت گرفته است، نشان دهنده وجود گزینه برکناری بن سلمان، روی میز است.

اما یکی از گزینه هایی که برای جانشینی بن سلمان وجود دارد، برادر او، خالد بن سلمان است که مورد حمایت آمریکاست و آمریکایی ها می توانند معامله قرن را با او ادامه داده و معاملات اقتصادی خود با سعودیها را استمرار بخشند. گزینه بعدی، شاهزاده احمد بن عبدالعزیز است که مورد حمایت انگلیس است و شاید بتواند امور را در داخل خاندان سعودی سامان دهد.

اما به عقیده ما، انتخاب گزینه اول محتمل تر است و این تغییر می تواند تاثیرات زیادی را در سیاستهای خارجی عربستان در مورد پرونده های مختلف منطقه داشته باشد.

مترجم:مریم نصرالهی