قدرت‌نمایی بازارساز ارزی/ نزول دلار در آستانه دور جدید تحریم‌ها؟

دلار در معاملات امروز بازار ارز مسیر نزولی را در پیش گرفته است. سیگنال‌های منفی باعث شده که معاملات کاغذی فردایی نیز سیر نزولی را تجربه کنند و این موضوع سیگنالی برای ترک دوباره کانال 14 هزار تومانی خواهد بود. صعودهای ناکام دلار در نهایت می‌تواند با فراهم شرایط منطقی به نزول ادامه‌دار دلار منجر شود. گرچه همچنان طی روزهای آینده فضای روانی و رجزخوانی‌های آمریکا می‌تواند فضا را برای عده‌ای به منظور جولان در بازار فراهم کند. در گزارش‌های پیشین به انتظار برای جولان بازارساز ارز با عبور از شوک روانی تحریم‌ها اشاره کرده بود. از روز پنج‌شنبه برخی اخبار به عرضه مستقیم صرافی بانک‌ها اشاره داشت. البته شنیده‌ها ضد و نقیض بوده و بعضا همچنان عرضه را به مسافران تایید می‌کند با این حال برخی از فعالان بازار بر حضور مستقیم بازارساز پس از غیبت چندین ماهه تاکید دارند.

غیبت چندین ماهه بازارساز کاملا عجیب است، یکی از سیاست‌های اشتباه در اقتصاد کشور در دولت‌های مختلف از سالیان دور تاکنون عرضه همیشگی برای سرکوب دلار پایین‌تر از قیمت واقعی خود بود. در شرایط کنونی اگر صحبت‌های رئیس‌ جمهور و معاون وی در خصوص رکورد وجود اسکناس در داخل کشور صحیح باشد باید در انتظار عرضه ارز بود. اولین سیگنال عرضه ارز از سوی بازارساز منتشر شد. گرچه کارشناسان عنوان می‌کنند که این رویه بار دیگر تکرار اشتباهات گذشته است و می‌تواند ریسک نوسانات آینده را افزایش دهد اما به نظر می‌رسد خودنمایی بانک مرکزی و هشدار به دلالان در خصوص قدرت سمت عرضه لازم باشد.

پایان سال گذشته عرضه سنگین دلار در سطوح پایین (کمتر از 5 هزار تومانی) اشتباهی استراتژیک بود و در شرایطی که هم عوامل اقتصادی و هم فضای روانی در مقابل ریال بود حمایت چشم‌بسته تنها منجر به هدررفت بخش قابل توجهی از ذخایر ارزی شد. از دی سال گذشته و همزمان با آغاز تلاطم ارزی در اقتصاد کشور نرخ دلار رشد بیش از 200 درصدی را تجربه کرده است در حالی‌که نقدینگی تنها رشد 12.5 درصدی را به ثبت رسانده است. بر این اساس قدرت عرضه‌ ارز به مراتب بیشتر از پایان سال گذشته است و نرخ دلار در شرایط کنونی بالاتر از قیمت واقعی بر اساس متغیرهای موجود است.

در شرایط کنونی اگر بنا باشد بانک مرکزی از مکانیزم بازار غافل باشد و سیاست‌های اشتباه گذشته را ادامه دهد عرضه سنگین ارز مورد انتقاد است و گرچه موفق شود (با فرض وجود ذخایر کافی ارزی) در کوتاه‌مدت دلار را سرکوب کند اما زمینه‌ساز بحران‌های آتی خواهد بود. از سوی دیگر به نظر می‌رسد حضور بانک مرکزی برای کاهش نوسانات به خصوص کاهش التهاب روانی بازار الزامی است اما این موضوع بدون استفاده از منطق اقتصادی در کنار آن می‌تواند منجر به شکست شود. بر این اساس عرضه‌ها می‌تواند به عقب‌نشینی دلالان، افزایش امید میان عموم مردم از وجود ذخایر ارزی کافی و به دنبال آن بازگشت دلارهای خانگی به بازار کمک کند. از طرفی اگر بنا باشد بانک مرکزی دست دلالان و بانک‌ها را باز بگذارد جا برای جولان سفته‌بازان با همت تسهیلاتی که بانک‌ها اعطا کرده‌اند وجود خواهد داشت؛ نکته‌ای که با نگاهی به ترازنامه بانک مرکزی و همچنین واقعیت‌های بازار ارز قابل رصد است.

این امید وجود دارد که همگام با ایجاد فضای روانی برای سرکوب ارز اقدامات عملی مانند ایجاد مکانیزم بازار و پایان دخالت دستوری در بازار نیما و همچنین راه‌کاری برای سامان‌دهی وضعیت نامناسب بانک‌ها به کار گرفته شود. رویه نرخ دلار طی معاملات روزهای آتی قابل توجه است. نباید فراموش کرد همچنان عده‌ زیادی از خریداران خرد دلارهای با خرید بالا (در قیمت‌های بالا اقدام به خرید کرده‌اند) در اختیار دارند و به دنبال هر شرایطی برای جلوگیری از زیان هستند همین انگیزه فضا را برای سفته‌بازی باز خواهد گذاشت. اما حضور محسوس بانک مرکزی و با تاکید بر استفاده از ابزارهای منطقی اقتصادی می‌تواند در کاهش التهاب به شدت اثرگذار باشد. عرضه مستقیم ارزی در سطوح کنونی و پس از جهش‌های اخیر می‌تواند به جذب نقدینگی منجر شود و در مدت زمان اندکی التهاب ارز را با توجه به عبور از شوک‌های روانی بکاهد. اما این رویه باید هر چه سریعتر با ایجاد بازاری واحد و متشکل جایگزین شود.

منبع: دنیای بورس