حماسه جاودان عباس

نهمین روز از محرم به نام حضرت ابوالفضل (ع) نام‌گذاری شده و رشادت، وفاداری و فروتنی حضرت عباس (ع) از برگ‌های زرین عاشورا است که همه را به شگفتی واداشته و در این روز است که دوست و دشمن به وفاداری آن حضرت اقرار می کنند.

به گزارش ایرنا، در روزشمار واقعه کربلا روز نهم محرم مصادف با تاسوعای حسینی به نام حضرت ابوالفضل(ع) نام‌گذاری شده است و اگرچه همه شهدای کربلا در روز عاشورا به شهادت رسیدند اما هر روز از این دهه به نام یکی از شهدای کربلا نام‌گذاری شده تا شاید نسل کنونی از این بزرگواران درس زندگی و فداکاری در راه ولایت و امامت را بیاموزند و این نام‌گذاری از باب احترام است.

امام صادق (ع)‏ درباره روز تاسوعا فرموده است: «تاسوعا یوم حوصر فیه الحسین و اصحابه بکربلاء و اجتمع علیه خیل اهل الشام و اناخوا علیه و فرح ابن مرجانه و عمر بن سعد بتوافر الخیل و کثرتها و استضعفوا فیه الحسین واصحابه و ایقنوا انه لا یاتی الحسین ناصر و لا یمده اهل العراق».

تاسوعا روزی است که حسین (ع)‏ و اصحاب او در کربلا محاصره شدند؛ سپاه شامیان بر ضد آنان گرد آمدند؛ ابن‏زیاد و عمر سعد نیز از فراهم آمدن آن همه سواران خوشحال شدند و آن روز، حسین‏ (ع) و یارانش را ناتوان شمردند و یقین کردند که دیگر برای او یاوری نخواهد آمد و اهل عراق ‏نیز او را پشتیبانی نخواهند کرد.
در این روز شمر ملعون برای حضرت عباس (ع) و برادرانش امان­ نامه آورد. آن لعین خود را نزدیک خیام با جلالت حضرت اباعبدالله الحسین (ع) رسانید و بانگ برآورد: «أین بنو اختنا»: خواهرزادگان ما کجایند؟ حضرت عباس(ع) و برادرانش نزد سیدالشهدا (ع) نشسته بودند، اما عباس(ع) ساکت بود و جواب شمر را نمی­ داد.

در این هنگام امام حسین (ع) به حضرت عباس(ع) فرمودند: «هرچند او فاسق است، اما پاسخش را بده؛ همانا او از دایی­ های شما است». عباس و عبدالله و جعفر و عثمان فرزندان علی بن ابی طالب (ع) بیرون آمدند و گفتند: «چه می­ خواهی؟» شمر به آنها گفت: «ای خواهرزادگان من! شما در امان هستید، من برای شما از عبیدالله امان گرفته ­ام»؛ اما حضرت عباس (ع) و برادرانش همگی گفتند: «خدا تو و امان تو را لعنت کند، ما امان داشته باشیم و پسر دختر پیامبر (ص) امان نداشته باشد!!»

بعد از آنکه حضرت عباس (ع) امان­ نامه و روی خوش دشمنان را پس زد، عمر بن سعد در شامگاه روز نهم محرم الحرام خود را آماده جنگ با سید و سالار شهیدان (ع) کرد و به سپاهیانش فرمان داد تا برای جنگ آماده شوند. او در میان سپاهیان خود چنین فریاد می­زد: «یا خیل الله ارکبی و بالجنه ابشری»؛ ای لشکریان خدا! سوار شوید که شما را به بهشت بشارت می دهم!! کوفیان هم سوار شده، مهیای نبرد با اهل­بیت (ع) شدند.

در این هنگام حضرت عباس (ع) نزد امام حسین (ع) آمد و به امام عرض کرد: «ای برادر! این سپاه دشمن است که تا نزدیکی خیمه­ ها به پیش آمده است». امام فرمود: «عباس! جانم به فدایت؛ بر اسب خود بنشین و نزد آنها برو و بپرس که چه می­ خواهند و برای چه به اینجا آمده­ اند؟» حضرت عباس(ع) با بیست سوار که زهیر بن قین و حبیب بن مظاهر هم از جمله آنان بودند، نزد سپاه دشمن آمدند و پرسیدند: «چه رخ داده و چه می­ خواهید؟» لشکریان دشمن گفتند: «فرمان امیر است که به شما بگوییم یا بیعت کنید و یا آماده کارزار شوید». حضرت عباس (ع) به ایشان فرمودند: «از جای خود حرکت نکنید، تا نزد ابی عبدالله (ع) رفته و پیام شما را به حضرت برسانم»، آنان هم پذیرفتند.

پس حضرت عباس (ع) به تنهایی نزد امام حسین (ع) آمد تا موضوع را به ایشان خبر دهد. امام در جواب به حضرت عباس(ع) فرمودند: «اگر می­ توانی آنها را راضی کن که جنگ را تا فردا به تاخیر اندازند و امشب را به ما مهلت دهند، تا با خدای خود راز و نیاز کنیم و به درگاهش نماز بگزاریم. خدا می­ داند که من به خاطر او؛ نماز و تلاوت کتاب او را بسیار دوست می­ دارم».
در این هنگام ابوالفضل العباس (ع) نزد سپاهیان دشمن بازگشت و درخواست امام را به اطلاع آنان رساند و از آنها آن شب را مهلت خواست. ابن­ سعد در پذیرش این درخواست تردید داشت، از این­رو با سران لشکرش مشورت کرد و در نهایت یک شب به اهل­بیت (ع) فرصت مناجات داده شد.

سپس فرستادۀ عمر بن سعد در مکانی که تمامی سپاهیان امام حسین (ع) سخنش را به وضوح می­ شنیدند، ایستاد و فریاد زد: «ما تا فردا به شما مهلت می­دهیم؛ اگر تسلیم شدید، شما را نزد امیرمان عبیداللّه بن زیاد می­بریم، اما اگر خودداری کردید و از پذیرش بیعت سر باز زدید، شما را رها نخواهیم کرد و با شما خواهیم جنگید».
پس از قبول درخواست امام، سپاه کوفه به دستور عمر بن سعد به اردوگاه خود بازگشتند. نقل شده در روز یا شب تاسوعا بود که امام حسین (ع) در جمع یاران خطبه ­ای قرائت فرمودند و اصحاب نیز اعلام وفاداری نمودند؛ تا اینکه ظهر عاشورا یکی پس از دیگری به دیار حضرت حق راه یافتند.

در طول تاریخ انسان­ های والامقام و ولایت­مدار فراوانی بوده­اند که تا پای جان از مولا و رهبر خود حمایت کرده­اند. یکی از برگزیده ­ترین افراد در تاریخ، حضرت قمر بنی­ هاشم، ابوالفضل العباس (ع) است. در واقعه عاشورا افراد زیادی سعی داشتند حضرت عباس (ع) را از مقام ولایت سید­الشهدا (ع) جدا کنند، زیرا آنان از قدرت فوق ­العاده و نفوذ ایشان آگاه بودند و به خیال خود گمان می­ کردند اگر امیر لشکر را از سپاه سیدالشهدا (ع) جدا کنند، می توانند بر سپاه حضرت پیروز شوند.

از این ­رو در واقعه عاشورا از سوی لشکر عبیدالله بن زیاد افرادی به پشت خیمه­ های حضرت ابوالفضل (ع) آمده و به ایشان گفتند: «اگر ثروت و منصبی می­خواهی، به تو می ­دهیم و تو را به سلامت باز می­ گردانیم، ولی دست از حمایت حسین بردار». اما حضرت ابوالفضل (ع) هرگز دست از حمایت ولی زمان و برادر بزرگوارش برنداشت. در بیان ولایت­مداری حضرت عباس (ع) همین بس، آنگاه که دو دست خود را در روز عاشورا از دست داد، فرمود: و الله ان قطعتموا یمینی، انی اخاف ابداً عن دینی
فرهنگ عزاداری بر سیدالشهدا (ع) و حضرت ابوالفضل (ع) به همه ما شیعیان می­ آموزد که همواره مطیع رهبری ائمه اطهار (ع) باشیم و فرامین آنها را بدون هیچ­ بهانه و اعتراضی جامه عمل بپوشانیم، تا بتوانیم در روز قیامت در صف سعادتمندان قرار بگیریم.

اگرچه مقام عصمت به پیامبران و ائمه معصومین (ع) منحصر شده است، اما حضرت عباس (ع) نیز بنا بر ظرفیت وجودی­ شان از این مقام بهره ­مند بود. با کمی تامل در اوضاع سیاسی و اجتماعی آن زمان می ­توان دریافت که حضرت عباس (ع) در چه شرایط دشواری به این مقام دست یافتند زیرا حاکمان بنی­امیه با دو سلاح قدرت و ثروت مردم را از اهل­بیت (ع) دور کرده بودند، به­ گونه ­ای که فقط پوسته ­ای از اسلام در جامعه اسلامی باقی مانده بود. خداوند متعال از این حکومت شیطان­ گونه به درخت ملعونه تعبیر نموده و در قرآن مجید می­فرماید: «وَ الشَّجَرَهَ الْمَلْعُونَهَ». (سوره اسراء آیه 60)

با وجود اینکه پیامبر (ص) مظهر رحمت الهی بوده و در طول 23 سال از مدت نبوت هرگز کسی را نفرین نکردند، اما وقتی فرزند شیرخواره­ای از بنی­امیه به نام مروان بن حکم را مشاهده کرد، او را نفرین نمود. این امر گویای شدت جور و ستم بنی­ امیه نسبت به اهل­بیت عصمت و طهارت (ع) بوده است. حاکمان اموی شیعیان را به شدت در مضیقه و مشقّت قرار می­دادند، تا جایی که حضرت زین العابدین (ع) درباره شرایط آن عصر و زمان می­فرماید: «در تمام مناطق مکه و مدینه بیست نفر پیدا نمی شوند که خاندان ما را دوست داشته باشند»!!
امروزه شیعیان می­ توانند با آرامش و با طیّب خاطر برای حضرت عباس (ع) عزاداری کنند و لباس سیاه بپوشند، در مصائب ایشان اشک ریخته و ناله بزنند، به نام ایشان سفره نذری پهن کرده و حوایج خود را از ایشان بخواهند؛ اما شرایط فرهنگی و اجتماعی دوران حضرت بسیار سخت و طاقت­ فرسا بود؛ به­ گونه­ ای که موجب انزوای اهل­بیت (ع) و پیروان آنها و روی کار آمدن سردمداران شیطان­ صفتی بر کرسی حکومت شد.

امام حسین (ع) از میان اصحاب باوفایش، تنها حضرت عباس (ع) را برای پرچمدای و علمداری برگزید. در نقل­ های تاریخی می­ خوانیم که پرچم عباس (ع) جزء اموال غارت­ شده­ای بود که به شام بردند. وقتی چشم یزید به آن افتاد، عمیقاً به آن نگریست و سه بار از جای خود برخاست و سپس نشست. وقتی دلیل این کار را از او پرسیدند، وی گفت: این پرچم در دست چه کسی بوده است؟ گفتند: به دست عباس، برادر حسین. یزید گفت: تعجبم از شجاعت اوست. تمام قسمت­های آن از پارچه و چوب بر اثر اصابت تیرها و سلاح­ های دیگر آسیب دیده، جز دستگیره آن که کاملاً سالم مانده است. این امر نشانگر آن است که تیرها به دست پرچمدار اصابت می ­کرده، ولی او پرچم را رها نکرده و تا آخرین لحظه توان خود پرچم را نگه داشته است و آنگاه که رمق خویش را از دست داده، یا پرچم از دستش افتاده، یا با دست او با هم به زمین افتاده است.

آری! حتی بدترین و شقی­ ترین دشمنان اهل­بیت (ع) نیز به شجاعت امیر لشکر امام حسین (ع) اعتراف کرده و از ایشان همواره بیم و هراس داشتند. این درسی برای تمامی مسلمانان جهان است تا با الگو گرفتن از ایشان در مواجهه با هجمه حملات و دسیسه­ های دشمنان، تحت تاثیر تهدیدات نظامی و غیرنظامی قرار نگیریم.