بازار داغ شایعات بنزینی/ ماجرای صف های بلند مقابل پمپ بنرین ها چیست؟

شایعه کمبود و یا سهمیه بندی شدن بنزین در کشور در هفته های اخیر، بارها در مناطق مختلف از جمله تهران تکرار شده که نگرانی مردم را به دنبال داشته به طوری که در برخی مواقع، شهروندان بر پایه این شایعات بی اساس تلاش کرده اند به سرعت خود را به نزدیک ترین جایگاه عرضه سوخت رسانده و سوخت گیری کنند تا مبادا با نبود بنزین مواجه شوند.

بر این اساس، یک بار شایعه کمبود بنزین در تهران و تعطیلی جایگاه های عرضه سوخت در پایتخت و یک بار دیگر ادعای کمبود سوخت در استان های غربی مطرح می شود و دفعه بعد نیز شایعات از تعطیلی پمپ بنزین ها در استان های شمالی کشور حکایت دارد.
پیگیری ها نشان می دهد انتشار این شایعات در برخی موارد، دارای رگه هایی از واقعیت هست که با رنگ و لعاب به سرعت تبدیل به شایعه می شود.
به نظر می رسد شرایط و بسترها به دلیل بحث های مربوط به تحریم و ورود کارتخوان های جدید برای طرح و پذیرش این گونه شایعات آماده شده است.

** واقعیت کمبود بنزین در غرب استان ماندران
تازه ترین این شایعات مربوط به کمبود بنزین در استان مازندران بود که دوشنبه هفته جاری مطرح شد که بر اساس آن، در فضای مجازی ادعا شد جایگاه های سوخت غرب مازندران به علت گرانی قیمت بنزین و اعتصاب تانکرداران، دچار کمبود بنزین و تعطیل شده اند.
پیگیری این شایعه نشان داد بخشی از این ادعا، درست و بخشی دیگر نادرست بوده است.
در واقع به دلیل هجوم مسافرانی از سراسر کشور به استان مازندران برای از دست گرما، مصرف بنزین در این استان را چند برابر کرد که باعث ایجاد صف های طولانی در جلوی پمپ بنزین ها شد، اما هیچ بحثی درباره کمبود بنزین و یا اعتصاب تانکرداران وجود نداشته است.
غرب مازندران 54 جایگاه عرضه سوخت دارد که در فصل تابستان و به هنگام حضور گردشگران به طور میانگین حدود یک میلیون و 800 هزار لیتر بنزین در آنها توزیع می شود اما در دیگر فصل های سال این میزان 400 هزار لیتر کمتر می شود.
البته شیوع این شایعه به استان مازندران محدود نشد و به سرعت مردم گیلان نیز از این شایعه تاثیر پذیرفته و به سرعت روانه پمپ بنزین ها شدند.
شرکت ملی پالایش و پخش فرآورده‌های نفتی ایران نیز در واکنش به این شایعات در اطلاعیه‌ای اعلام کرد: بنزین مورد نیاز استان‌های شمالی کشور تامین شده است و هیچ مشکلی در عرضه سوخت وجود ندارد.
در این اطلاعیه تاکید شده است: دولت هیچ برنامه‌ای برای تغییر قیمت و سهمیه‌بندی بنزین ندارد.
هفته گذشته نیز شایعه ای مبنی بر تعطیلی و توقف عرضه بنزین در برخی جایگاه‌های شهر تهران به دلیل 2 نرخی شدن بنزین مطرح شده بود که به سرعت تکذیب شد.

** بنزین 2 نرخی؛ از شایعه تا تکذیب
از مهمترین شایعه های بنزینی هفته های اخیر، سهمیه بندی و 2 نرخی شدن بنزین بوده است؛ بر این اساس برخی منابع خبری چندی پیش ادعا کردند دولت پیشنهاد دونرخی شدن بنزین را به مجلس ارائه کرده است که به سرعت تکذیب شد.
بیژن زنگنه وزیر نفت در واکنش به این موضوع، مطرح شدن بحث دو نرخی شدن قیمت بنزین را شایعه دانست و گفت: اکنون درباره این موضوع چیزی در دولت تصویب نشده است.
سخنگوی کمیسیون انرژی مجلس شورای اسلامی نیز ادعای ارایه طرح 2 نرخی شدن بنزین را تکذیب کرد.
به گفته «اسدالله قره‌‌ خانی»، چنین پیشنهادی با ‌عنوان لایحه دولت یا طرح از سوی نمایندگان مجلس شورای اسلامی به کمیسیون انرژی ارائه نشده است.
سخنگوی دولت نیز در نشست خبری خود تاکید کرد «استفاده الزامی از کارت سوخت به معنای دونرخی شدن بنزین نیست».
علیرضا رجب‌پور مدیر بازرگانی شرکت ملی پخش فرآورده‌های نفتی ایران در این باره گفت: تعطیلی جایگاه‌ها صحت ندارد و فعلا برنامه‌ای برای دو نرخی شدن بنزین وجود ندارد و در صورت تغییرات، اطلاع‌رسانی‌های لازم انجام خواهد شد.
به گفته وی، ازدحام موجود در برخی جایگاه‌ها مربوط به تعطیلات تابستانی و افزایش سفرهای برون‌شهری است و توزیع بنزین در جایگاه‌های عرضه سوخت بی‌وقفه ادامه دارد.
این مقام صنعت نفت یادآور شده بود: افزایش مصرف بنزین در تابستان گرم امسال به‌ویژه ماه‌های مرداد و شهریور قابل پیش‌بینی بوده و بر این اساس، سوخت کافی در انبارها وجود دارد و مردم به شایعات توجهی نکنند.

رد پای تحریم در شایعات بنزینی
به نظر می رسد عامل اصلی انتشار این شایعات، طرح وزارت نفت در استفاده از کارتخوان های جدید و همچنین نگرانی از تشدید تحریم های آمریکا بوده است.
گرچه شرکت ملی پخش فراورده های نفتی، علت استفاده از کارتخوان های جدید را فناوری بروز و بالا بودن میزان تراکنش ها و کاهش هزینه های نگاهداری سامانه کارتخوان های هوشمند سوخت اعلام و تاکید کرده است که استفاده از این کارتخوان ها ارتباطی به سهمیه بندی ندارد، اما شایعه سازان بدون توجه به این مسایل به کار خود ادامه می دهند.
عامل دیگری که بستر مناسبی را برای طرح شایعات بنزینی فراهم کرده، نزدیک شدن به زمان تحریم ها آمریکاست که باعث ایجاد این تصور شده که تحریم می تواند باعث کمبود بنزین و سوخت در کشور شود.
این نگرانی در حالی مطرح شده که با راه اندازی پالایشگاه های ستاره خلیج فارس، ایران در تولید و تامین بنزین، نگرانی نداشته و به مرز خودکفایی رسیده و حتی واردات نیز به شدت محدود شده است.

رکورد شکنی مصرف بنزین در تابستان
فصل تابستان با اوج گیری سفرهای برون شهری همراه است که مصرف بنزین را به شدت افزایش می دهد به طوری که امسال نیز رکورد بی سابقه مصرف 121میلیون و 800 هزار لیتر بنزین برای 31 تیرماه امسال به ثبت رسید.
میانگین مصرف روزانه بنزین کشور در تیرماه امسال به 91 میلیون و 700 هزار لیتر رسید که در مقایسه با ماه مشابه در سال 1396 رشد بیشتر از هشت درصدی را ثبت کرد.
میانگین مصرف روزانه بنزین کل کشور در مقایسه با مدت مشابه پارسال 8.5 درصد رشد نشان می‌دهد. پارسال میانگین مصرف روزانه بنزین کل کشور 84 میلیون و 600 هزار بشکه بود.
نکته قابل توجه اینکه اوج مصرف بنزین در تابستان در استان های مسافرپذیر کشور رخ می دهد که امکان دارد باعث ایجاد صف های طولانی در آن مناطق شود و بر این اساس، بیشتر از دیگر مناطق کشور، مستعد طرح شایعات بنزینی هستند.