آپاندیس و عوارض آن را خیلی جدی بگیرید

در زمان پدر و مادرهای ما این بیماری خیلی ترسناک بود اما حالا زیاد از آن نمی‌ترسیم. هرچند وقت یک بار نام آن را از اطرافیان خود می‌شنویم، انگار که تبدیل به یک بیماری عادی شده است، اما آیا تا به حال نگران ابتلای خود به آپاندیسیت شده‌اید؟ بیشتر اوقات افراد با بی‌توجهی از کنار آن می‌گذرند، زیرا فکر می‌کنند که این بیماری سراغ آنها نخواهد آمد.

اما بهتر است بدانید آشنایی با علائم این بیماری می‌تواند به تشخیص زودهنگام آن و جلوگیری از عوارض خطرناک آن کمک کند، بنابراین بهتر است تا آنجایی که می‌توانید اطلاعات خود را درمورد آن افزایش دهید.

آپاندیس چیست؟
محل قرارگیری آپاندیس از روی بدن، پایین شکم، سمت راست و از داخل بدن در محل اتصال روده باریک به روده بزرگ است. آپاندیس یک زائده طبیعی در بدن به شمار می‌آید و کارایی آن خیلی شناخته شده نیست. موضوع نگران‌کننده در اصل، آپاندیسیت یا التهاب آپاندیس است. داخل آپاندیس یک مجرای باریک وجود دارد. اگر این مجرا به هر دلیلی بسته شود، ترشحات در پشت آن جمع می‌شوند و از آنجایی که معمولا در داخل روده‌ها فلور میکروبی وجود دارد، رشد میکروب‌های بیماری‌زا در این قسمت بالا می‌رود و علائم آپاندیسیت را ایجاد می‌کند.

وظایف و کارایی آپاندیس خیلی شناخته شده نیست اما باید درنظر داشت که هیچ ارگانی در بدن بدون حکمت ساخته نشده است و حتما وظایفی دارد که ما از آن مطلع نیستیم. به هر حال تاکنون عوارضی در مورد نبود آپاندیس در بدن گزارش نشده است.

گاهی اوقات مطرح می‌شود که آپاندیس در سیستم ایمنی بدن نقش دارد اما این موضوع هنوز به اثبات نرسیده است. در اطراف آپاندیس غدد لنفاوی زیادی وجود دارد و کودکان هنگامی که دچار سرماخوردگی عفونی می‌شوند، این غدد لنفاوی ملتهب می‌شوند و ممکن است دردهایی در زیر شکم مانند دردهای آپاندیس ایجاد کنند که این دردها با برطرف شدن سرماخوردگی بهبود پیدا می‌کنند.

داخل آپاندیس یک مجرای باریک وجود دارد. اگر این مجرا به هر دلیلی بسته شود، ترشحات در پشت آن جمع می‌شوند و از آنجایی که معمولا در داخل روده‌ها فلور میکروبی وجود دارد، رشد میکروب‌های بیماری‌زا در این قسمت بالا می‌رود و علائم آپاندیسیت را ایجاد می‌کند

یک تصمیم حیاتی
به‌رغم پیشرفت‌های موجود در علم پزشکی، اگر آپاندیس پاره شود احتمال مرگ و میر بر اثر آن بسیار بالاست، بنابراین سرعت عمل در تشخیص این بیماری از اهمیت بسیار بالایی برخوردار است. به همین دلیل است که جراحان معمولا در مورد بیمارانی که علائم مشکوک به آپاندیسیت دارند، بسیار سریع تصمیم به جراحی می‌گیرند. در علم پزشکی مجاز است که از هر ۱۰۰ عمل جراحی آپاندیس، در ۲۰ مورد از آنها آپاندیس طبیعی و سالم باشد. این یک قانون محسوب می‌شود، زیرا درمان نشدن و پاره شدن آپاندیسیت می‌تواند منجر به آبسه شکمی، پریتونیت و در نهایت مرگ بیمار شود، به همین دلیل با مشکوک شدن به علائم آپاندیسیت باید هرچه سریع‌تر آن را جراحی کرد.

جراحان همیشه سود و زیان این کار را می‌سنجند؛ زیان یک آپاندیس پاره شده مساوی است با مرگ بیمار، درحالی که اگر تصمیم به جراحی سریع‌تر گرفته شود و بعد مشخص شود که آپاندیس طبیعی بوده است، زیانی به بیمار وارد نخواهد شد.

علائم و درد حاصل از آپاندیسیت، همیشه یکسان نیست و همیشه از بالای شکم و دور ناف شروع نمی‌شود. درد آن می‌تواند مشابه درد کیسه صفرا باشد یا در طرف چپ شکم یا بیشتر در ناحیه لگن باشد. ممکن است بیمار با علائمی مانند تب، بی‌اشتهایی، تهوع و اسهال به پزشک مراجعه کند.

همچنین شدت علائم با شدت بیماری همخوانی ندارد، یعنی ممکن است درد بیمار بسیار خفیف باشد اما هنگام عمل مشخص شود که آپاندیس او پاره شده است و برعکس ممکن است درد بیمار بسیار شدید باشد و بعد مشخص شود که بیماری در مراحل اولیه‌اش بوده است. پزشک همیشه باید بدترین حالت را درنظر بگیرد، زیرا هدف، نجات جان بیمار است، بنابراین چه درد خفیف باشد یا شدید، باید در اسرع وقت بیمار را جراحی کرد.

خانم‌های جوان حساس‌ترند
اما در مورد خانم‌های جوان باید بیشتر دقت کرد، زیرا دردهای تخمدانی ممکن است با درد آپاندیسیت اشتباه شود و در صورتی که جراحی صورت بگیرد، ممکن است درصدی چسبندگی ایجاد می‌شود. هر نوع جراحی که داخل بدن انجام گیرد معمولا مقداری چسبندگی ایجاد می‌کند. ایجاد چسبندگی در تمام قسمت‌های شکم مشکل‌زا نیست اما در یک خانم جوان، وجود چسبندگی در پایین شکم و لگن می‌تواند باعث نازایی شود، بنابراین لازم است درباره خانم‌ها تست‌های تکمیلی بیشتری انجام شود و تحت‌نظر پزشک قرار گیرند و به‌طور مرتب معاینه شوند.

این مراقبت‌ها همیشه به این معنی نیست که شخص بیماری خطرناکی دارد بلکه پزشک می‌خواهد با قطعیت بیشتری بیماری را تشخیص دهد. درحالی که اگر همین علائم و شدت درد در آقایان دیده شود، بهتر است که سریع‌تر جراحی صورت گیرد، زیرا اینجا دیگر بحث چسبندگی و نازایی مطرح نیست. برای تشخیص آپاندیسیت، روش‌های مختلفی وجود دارد. می‌توان از سی تی اسکن،‌ ام آر آی و سونوگرافی نیز استفاده کرد. اما بهترین روش، شرح حال گرفتن از بیمار و تحت‌نظر گرفتن اوست.

عارضه خطرناک
در صورتی که آپاندیسیت دیر تشخیص داده شود، ممکن است در محل آن آبسه ایجاد شود. آبسه در واقع نوعی واکنش دفاعی بدن محسوب می‌شود. در هر جایی از بدن که میکروب وارد می‌شود، بدن شروع به مقابله با آن می‌کند، گلبول‌های سفید خون افزایش پیدا می‌کنند و مقدار زیادی مایع حاوی پروتئین از عروق ترشح می‌شود. این پروتئین‌ها به محلی که میکروب وجود دارد می‌روند و در آنجا به یکدیگر متصل می‌شوند و یک حفره ایجاد می‌کنند تا عفونت را در همان محدوده نگه دارند و اثرگذاری گلبول‌های سفید خون را بالا ببرند.

در صورتی که بدن نتواند میکروب را از بین ببرد، میکروب شروع به تکثیر می‌کند و کیستی حاوی ترشحات چرکی ایجاد می‌کند. این کیست آبسه نام دارد و تنها راه درمانش، تخلیه کردن آن است. برای تخلیه آن روش‌های مختلفی وجود دارد. برای مثال می‌توان از بیرون بدن و با استفاده از یک سوزن، محتویات داخل کیست را بیرون کشید. گاهی اوقات نیز برای برداشتن آن نیاز به عمل جراحی وجود دارد، بنابراین آبسه یکی از عوارض خطرناک آپاندیسیت محسوب می‌شود که اگر پاره شود، می‌تواند منجر به عفونت داخل شکمی و مرگ بیمار شود.

به این درد‌ها توجه کنید
مکان و موقعیت آپاندیسیت متغیر است و نوک آن ممکن است در جهات مختلفی از بدن قرار گیرد. برای مثال می‌تواند درسمت لگن، کیسه صفرا یا پشت روده بزرگ قرار بگیرد، بنابراین، درد و علائم آن می‌تواند در نقاط مختلفی از بدن ظاهر شود و با بیماری‌های دیگر اشتباه گرفته شود. معمولا با شروع این التهاب ابتدا فرد در ناحیه بالای شکم و دور ناف خود احساس درد و ناراحتی می‌کند. این درد می‌تواند خفیف یا شدید باشد و همراه با آن حالت تهوع و بی‌اشتهایی نیز ایجاد می‌شود، سپس درد به تدریج به پایین شکم در سمت راست بدن منتقل می‌شود.

متغیر بودن محل قرارگیری آپاندیسیت، تشخیص آن را دشوار می‌کند. از آنجایی که در اطراف آپاندیس ارگان‌های بسیاری وجود دارد، ممکن است با بیماری‌های مربوط به آن ارگان‌ها اشتباه گرفته شود. برای مثال ممکن است با درد حاصل از تخمک‌گذاری، کیست‌های تخمدانی، وجود سنگ در مجاری ادراری تحتانی، بیماری‌های روده بزرگ و وجود تومور در سکوم (ابتدای روده بزرگ) اشتباه گرفته شود.

لاپاراسکوپی، انتخابی مناسب برای خانم‌ها
جراحی آپاندیس تحت بیهوشی عمومی و در بیمارستان انجام می‌شود. برای انجام آن ۲ روش وجود دارد: جراحی باز و لاپاراسکوپی. در جراحی باز از طریق یک شکاف بسیار کوچک بین ۲ تا ۴ سانتی‌متر آپاندیس را خارج می‌کنند. لاپاراسکوپی نیز بیشتر در خانم‌های جوان کاربرد دارد، زیرا عوارض و میزان چسبندگی از این طریق کمتر خواهد بود.

طول دوره نقاهت آن نیز بستگی به‌شدت بیماری و واکنش بدن دارد. برای مثال واکنش دفاعی بدن یک فرد جوان نسبت به یک فرد مسن بسیار متفاوت است، بنابراین هر زمان که تب بیمار فروکش کرد، گلبول‌های سفید خونش به سطح طبیعی رسید و اشتها پیدا کرد، می‌توان گفت که زمان ترخیص او فرا رسیده است. علاوه‌بر این، پس از بهبود نیازی به پیروی از رژیم غذایی خاصی وجود ندارد و فرد می‌تواند بدون هیچ محدودیتی به زندگی معمول خود ادامه دهد.

۲ تفکر اشتباه
زمانی این تفکر میان مردم غالب شده بود که استفاده از استخرهای عمومی، احتمال ایجاد آپاندیسیت را بالا می‌برد، اما این تفکر تنها یک افسانه است و ارتباطی میان این ۲ وجود ندارد. از طرف دیگر برخی‌ها فکر می‌کنند، وراثت و ژنتیک در ایجاد این بیماری نقش دارد اما این موضوع هم به اثبات نرسیده است. علاوه بر این، از آنجایی که علت ایجاد انسداد در آپاندیس واضح نیست، نمی‌توان از وقوع آن پیشگیری کرد. آپاندیسیت مختص به فصل خاصی از سال نیست و ممکن است در تمام فصول رخ بدهد.

بارداری و آپاندیسیت
همیشه این ترس برای خانم‌های باردار وجود دارد که درصورت ابتلا به آپاندیسیت، عوارض خطرناک و حتی سقط جنین در انتظار آنها خواهد بود اما واقعا چنین نیست.

آپاندیسیت را می‌توان به راحتی در دوران بارداری جراحی کرد، اما در تشخیص آن هنگام بارداری باید بسیار دقت کرد، زیرا دردهای مشابه آپاندیسیت در خانم‌های باردار بسیار معمول است و اگر این دردها به جای آپاندیسیت تشخیص داده شوند، عواقب خطرناکی درپیش خواهد داشت، بنابراین نباید به دلیل باردار بودن، تصمیم‌گیری در این مورد را به تعویق انداخت.