تصمیم قطر بعد از اقدام ضد ایرانی ترامپ

روزنامه فرامنطقه‌ای رأی الیوم نوشت، با گذشت قریب به یک سال از بی تفاوتی جامعه بین المللی به محاصره کشور اسلامی قطر توسط دیگر کشورهای اسلامی، دوحه روابطش با ایران را تا سطح بالایی توسعه داده است.

روزنامه «رای الیوم» در یادداشتی با عنوان «قطر روابط خود با ایران را فدای رفع تحریم‌ها[ی عربستان و امارات] نمی‌کند» نوشت: چند روز دیگر یعنی پنجم ژوئن آتی سالگرد اعمال تحریم‌های مصر، عربستان، امارات و بحرین علیه قطر است و وجه تمایز آن این است که در ماه مبارک رمضان گذشته و از سوی کشورهایی اسلامی علیه یک کشور اسلامی وضع شد.

انتظار می‌رود با اصرار این چهار کشور بر به زانو درآوردن قطر و تسلیم نشدن این کشور تحریم‌ها تا چند سال دیگر هم ادامه داشته باشد اما معلوم نیست که چهار کشور مذکور تا کی بر موضع خود اصرار کنند و قطر هم تا چه زمانی با دو درخواست اصلی آنها مخالفت می‌کند، درخواست نخست تغییر رویکرد و سیاست قطر است به گونه ای که این کشور را دنباله رو ریاض، ابوظبی، منامه و قاهره کند و بسته شدن کانال الجزیره یا تغییر کامل سیاست‌هایش خواسته دیگر آنهاست.

این موضوع برای همه مبرهن است که ایران از جمله کشورهایی است که نقش مهمی در مقاومت قطر برابر تحریم‌ها داشته است هنگامی که دوحه ائتلاف با عربستان، امارات و بحرین را رد کرده و تحریم‌ها علیه آن اعمال شد؛ ایران حریم هوایی خود را به روی هواپیماهای قطری و همچنین کلیه خطوط هوایی دنیا گشوده است که قصد فرود یا برخاستن از فرودگاه دوحه را داشتند، ایران همچنین حریم آبی خود را برای عبور کالاهای ایرانی و جهانی و رسیدن آنها به قطر باز کرد.

اما افکار عمومی یا ناظران کمتر از تغییر بزرگی که در روابط ایران و قطر پس از اعمال تحریم‌ها علیه آن بخصوص در سطح اقتصادی حاصل شد شنیده یا خوانده‌اند و محرمانه و کتمان ماندن این موضوع صرفا خواسته قطر نبوده بلکه طرف ایرانی هم همین گونه عمل کرده است که این امر نشانه وجود توافقی بین آنها بر سر فاش نشدن حجم و ماهیت رابطه کنونی بین 2 کشور است.

رای الیوم آورده است: گمان نمی‌رود که خودداری از افشای ماهیت و سطح روابط بین دو کشور به درخواست ایران مربوط می‌شود چون ما دلیلی منطقی در پس آن نمی‌بینیم که ایران از دوحه خواسته باشد این روابط محرمانه بماند بلکه بالعکس تهران همیشه از هر قدمی که شکست سیاست به انزوا کشاندن آن توسط دولت آمریکا را نشان می‌دهد، خبر می‌دهد.

با توجه به اینکه دلیل واقعی و توجیهی از سوی ایران برای محرمانه نگاه داشتن روابطش با قطر وجود ندارد اما دلایل متعددی موید این ایده است که قطر خواهان مخفی ماندن این روابط بوده است. در اینجا به همه دلایلی که قطر را به پنهان ماندن روابطش با ایران سوق داده است اشاره نمی‌کنیم و تنها روی یکی از دلایل متمرکز میشویم چیزی که سخنان ما هم حول آن محور است .

دوحه نمی‌خواهد با برملا شدن دامنه روابطش با تهران واشنگتن را تحریک کند و این قضیه هم رازی برملا نشده نیست که بگوییم دولت آمریکا همه تلاش خود را برای انزوای ایران بکار بسته تا در نهایت ایران را تسلیم خواسته‌هایش کند، بنابراین قطر با محرمانه نگاه داشتن روابطش با ایران امیدوار است که واشنگتن از ریاض، ابوظبی، منامه و قاهره خواهان لغو محاصره دوحه و عادی سازی روابط با آن شود.

اما همان گونه که شاهدیم محاصره قطر همچنان ادامه دارد و به نخستین سالگرد آن نزدیک می‌شویم، صرف نظر از برخی اظهارات و موضع گیری‌ها، آمریکا هیچ کار عملی برای لغو محاصره قطر انجام نداده که این امر نشان می‌دهد تاثیر چهار کشور تحریم کننده قطر بر دولت آمریکا بیشتر از تاثیرگذاری قطر است.

اگر رهبری قطر سیاستی برعکس در روابط خود با ایران را اتخاذ می‌کرد شاید بیشتر از سیاست کنونی نتیجه می‌دید به معنای دیگر اگر دوحه اعلام کرده بود که در واکنش به تحریم‌های اعمال شده علیه آن روابطی راهبردی با ایران خواهد داد واشنگتن با قدرت برای حل مشکل آن با چهار کشور وارد عمل می‌شد بنابراین دوحه واشنگتن را با این تصمیم تحریک خواهد کرد و چه بسا دولت آمریکا به تهدید قطر و چه بسا عملی کردن تهدیدهایش متوسل شود اما پس از مدتی تسلیم واقعیت شود و نظر خود را عوض می‌کند به گونه ای که برای لغو تحریم‌ها علیه قطر تلاش خواهد کرد آن هم نه از سر دوستی با قطر بلکه از سر کینه ای که نسبت به ایران دارد.

صبیعتا هنوز زمان باقی است و دوحه می‌تواند سیاست خود را تغییر داده و روابط خود را تا بالاترین سطوح تقویت کند و تنها به علنی نشدن آن اکتفا نکند وانگیزه و دلیل آن هم قوی است اینکه یک سال از محاصره قطر گذشته و جامعه بین المللی هیچ کاری برایش نکرده است.