محسن هاشمی رفسنجانی با تأخیری 4 ساله راهی بهشت شد؛ اما این بار نه به عنوان شهردار تهران بلکه به عنوان سرلیست امید. از همان ابتدای ورودش به صحنه انتخابات 96، همه او را مهمترین گزینه شهرداری تهران می‌دانستند. حالا او در حالی که بر کرسی ریاست شورا تکیه زده، یکبار دیگر با همان اظهاراتی روبه‌روست که چند ماه پیش بلافاصله بعد از رأی کامل مردم تهران به لیست امید، مواجه شده بود. محمدعلی نجفی، شهردار منتخب شورای پنجم استعفا داده و مردم تهران در انتظار تصمیم شورا برای مدیریت شهری هستند. محسن هاشمی، خود آیا برای ورود به این صحنه آمادگی دارد؟
به گزارش انتخاب، در ادامه متن گفت‌وگوی خبرنگار خبرگزاری جمهوری اسلامی را با محسن هاشمی رفسنجانی بخوانید:
سئوال: بیش از یکماه از استعفای شهردار تهران می‌گذرد و ظاهرا انتخاب شهردار جدید تا اواخر اردیبهشت‌ماه به طول می‌انجامد، تصور نمی‌کنید دوماه بلاتکلیفی در مدیریت شهری تهران که از انتخاباتِ گذشته تاکنون دچار بی‌ثباتی بوده است، نوعی کارنامه منفی برای مدیریت شهری جدید باشد؟ در حالی که تهران در 12 سال گذشته، مدیریت منسجمی را در شهرداری تجربه کرده است.
پاسخ: قطعا وضعیت فعلی، شرایط مطلوب و مورد خواست شورای پنجم نیست، دوره تغییرات در هر سیستمی اگر کوتاه و سریع نباشد به نگرانی و بی‌ثباتی دامن می‌زند و طبیعتا زمانی که شهردار توسط شورای پنجم انتخاب شد، ایشان تغییرات را در زیرمجموعه خود شروع کرد اما قبل از آنکه این تغییرات کامل شود به دلایلی استعفا کرد. این استعفا درحالی صورت گرفت که هنوز بخشی از بدنه مدیریت شهری، همان مدیران دوره گذشته هستند و تغییر نیافته‌اند، قبول داریم که باید هرچه سریع‌تر ثبات به مدیریت شهری بازگردد اما این روند باید براساس یک رویکرد صحیح و با دقت و تأمل کافی انجام شود تا مجددا دچار التهاب نشود.
سئوال: زمزمه انتخاب شما بعنوان شهردار تهران حدود پنج سال است شنیده می‌شود اما هربار منجر به نتیجه نمی‌شود، این بار آیا مسأله جدی است؟
پاسخ: بنده پس از آنکه در سال 1390 با تصمیم شهردار وقت تهران که اظهار کرد ناشی از فشار رئیس جمهور وقت بود، از مسئولیت شرکت مترو فاصله گرفتم، تصمیم به استفاده از تجربیات حدود 20 ساله در حمل و نقل عمومی و مدیریت شهری داشتم و پس از آنکه نتوانستم در انتخابات شورای چهارم حضور پیدا کنم بعنوان گزینه اصلاح‌طلبان برای تصدی شهرداری تهران معرفی شدم. در رأی‌گیری صحن شورای چهارم پس از آنکه بار نخست آرای من و آقای قالیباف مساوی شد، در رأی‌گیری مجدد آقای قالیباف بعنوان شهردار تهران معرفی گردید.
زمانی که سال گذشته در انتخابات شورای پنجم نیز با توصیه بزرگان جریان اعتدال واصلاحات ثبت نام کردم، بسیاری از شهروندان و اصحاب رسانه این حضور را بعنوان گزینه شهرداری آینده مطرح کردند اما پس از انتخابات در هم‌فکری با اعضای شورا به این نتیجه رسیدیم که انتخاب شهردار خارج از شورا باشد و سرانجام دکتر نجفی انتخاب شد. بعد از استعفای ایشان، مجدد این موضوع مطرح شده است که هنوز درباره آن به تصمیم نرسیدیم؛ البته موافقان و مخالفان دلایل مختلفی مطرح کرده‌اند که نیاز به بحث و تأمل بیشتری دارد.
سئوال: فکر می‌کنم مهمترین دلیل مخالفان، آثار استعفای شما از شورای شهر باشد، موافقان چه می‌گویند؟
پاسخ: بله، این موضوع از مهمترین دلایل مخالفان است، اینکه مردم بعنوان عضو شورا به بنده رأی دادند و با استعفای من، یکی از افراد فهرست رقیب وارد شورا می‌شود، موافقان موضوع هم پاسخ‌هایی به این مسأله داده‌‌اند، اینکه انتخاب اعضای شورای شهر برای مدیریت شهری بوده است و حضور در شهرداری هم بخش اجرایی این مدیریت است و گامی در جهت نزدیک شدن به انتخاب مستقیم شهردار توسط مردم می‌باشد، یا آنکه حضور یک نفر از طیف دیگر موجب دموکراتیک شدن ترکیب شورا و تشکیل اکثریت و اقلیت می‌شود ضمن آنکه رأی یک نفر مقابل 20 نفر تأثیرگذار نیست و از این نوع دلایل که جای بحث دارد.
سئول: نظر شخص شما در این باره چیست؟
پاسخ: فکر می‌کنم باید از زوایای دیگری هم به موضوع نگاه کنیم و مسأله ما صرفا موضوعات سیاسی نباشد، اصلی‌ترین مسأله مدیریت شهری تهران، کارامدی و موفقیت آن است. انتظار اصلی مردم و تکلیفی که به دوش ما بعنوان نماینده شهروندان تهرانی گذاشته شده حل مسائل تهران است و همانطور که در دهه فجر اشاره کردم ما طی مدت فعالیت خود آنگونه که باید در آن موفق نبودیم. در حوزه فعالیت‌های عمرانی بخصوص حمل و نقل عمومی و تجهیز مترو، منابع مالی لازم و حمایت‌های مدیریتی تزریق نشده است و ما شاهد هستیم با وجود زیرساخت‌های مناسب، هنوز ظرفیت مترو در حد دو میلیون نفری که من در سال 1390 تحویل دادم باقیمانده است که می‌تواند به هفت میلیون نفر برسد در حالی که ما برای حل معضل ترافیک وآلودگی هوا، گزینه‌ای جز توسعه حمل و نقل عمومی ارزان، سریع، غیرآلاینده، انبوه و دقیق نداریم. در سایر حوزه‌های شهری مانند بافت‌های فرسوده، پسماند و پروژه‌های نیمه‌تمام نیز کارهای بزرگی باید صورت گیرد و اگر ما بخواهیم فرصت محدود و کوتاه مسئولیت را صرف چانه‌زنی‌های سیاسی و کشمکش کنیم، به رأی مردم خیانت کرده‌ایم.
سئوال: یعنی شما برای حل معضلات اصلی تهران برنامه دارید؟
پاسخ: برنامه‌ای در سال 1392، برای شهرداری تهیه کردم و طی این سال‌ها نیز با نکات جدیدی در این حوزه آشنا شدم که آن برنامه را تکمیل‌تر کرده است. اما منظورم این بود که ما نباید براساس اشخاص تصمیم‌گیری کنیم، بلکه معیارهایمان باید براساس اهداف شکل بگیرد، یعنی اگر هدف حل معضلات تهران و کارامد کردن مدیریت شهری است، دیگر نباید برایمان مهم باشد که این هدف چگونه و به دست چه کسی محقق می‌شود، هرکس بتواند بهتر این هدف را محقق کند باید همه به او کمک کنیم، همانطور که بیشترین حمایت را از آقای نجفی در شورا انجام دادیم تا ایشان بتواند موفق شود.
سئوال: یکی از مسائلی که در موضوع انتخاب شهردار مطرح است بحث تعامل با حاکمیت و نوع رابطه با نظام است، برخی این موضوع را یکی از معیارهای مهم می‌دانند و یکی از علل استعفای آقای نجفی را عدم در نظر گرفتن آن عنوان می‌کنند. برخی دیگر هم معتقدند شهرداری تهران بعنوان تنها نمادی که برخلاف دولت و مجلس در اختیار اصلاح‌طلبان است، باید هویت اصلاح‌طلبی داشته باشد و در مقابل نهادهایی که گرایش اصولگرایی دارند مقاومت کند، نظر شما چیست؟
پاسخ: این همان نوع نگاه سیاسی است که من با آن موافق نیستم. شما تجربه یکصد ساله بلدیه یا شهرداری تهران را اگر مطالعه کنید می‌بینید دوره‌های ثبات و موفقیت در این مجموعه دقیقا در مواقعی بوده که بین مدیریت شهری و مدیریت نظام سیاسی تعامل خوبی وجود داشته است. در همین دهه‌های اخیر می‌بینید که یکی از موفق‌ترین دوره‌ها در شهرداری تهران دوره سازندگی است که آقای کرباسچی بعنوان شهردار وقت مورد حمایت آیت‌الله هاشمی رفسنجانی بعنوان رییس جمهور و شخصیت کلیدی کشور قرار دارد اما همین شهرداری زمانی که در دعواهای سیاسی واقع می‌شود و پس از دوم خرداد به موضوعی چالشی بین دو جناح سیاسی تبدیل می‌گردد می‌بینیم که دچار مشکلات جدی می‌شود، با آقای کرباسچی برخورد می‌شود و طی یک دوره چهار ساله چندین شهردار و سرپرست برای شهرداری تهران انتخاب می‌شود و سرانجام هم نتیجه این چالش به قدرت رسیدن آقای احمدی‌نژاد می‌شود. اصولا فعالیت اجرایی با دعوای سیاسی قرابت ندارد و برای موفقیت در کار اجرایی نیاز به تعامل و حمایت همه دستگاه‌های مرتبط داریم. اتفاقا اگر قرار باشد مدیریت شهری بجای فعالیت اجرایی و خدمت به مردم، به محل نزاع و درگیری سیاسی تبدیل شود در وظایف خود موفق نمی‌شود و این به پاشنه آشیل اصلاح‌طلبان تبدیل خواهد شد.
سئوال: جریانات سیاسی، انتخاب شهردار تهران را به انتخابات ریاست جمهوری گره می‌زنند. گفته می‌شود در صورت انتخاب شما بعنوان شهردار، گام بعدی کاندیداتوری شما در انتخابات ریاست جمهوری آینده بعنوان جایگزین کاندیداهای بالقوه خواهد بود.
پاسخ: این مسائل شایعات سیاسی است که معمولا با هدف تخریب به آنها دامن زده می‌شود. با این معضلات و مسائلی که شهر تهران و 12 میلیون نفر از مردم را درگیر خود کرده است، اگر کسی بخواهد شهرداری تهران را پله و سکوی ترقی خود برای ریاست جمهوری کند، به شهروندان خیانت کرده است. اتفاقا یکی از موافقان حضور بنده در شهرداری تهران بعد از استعفای آقای نجفی، معاون اول رئیس‌جمهور هستند که چند بار هم با بنده صحبت کرده و هم در جلسه سران اعتدال و اصلاحات نیز این مسأله را مطرح کرده است. بنده نیز به ایشان به صراحت گفتم که اگر با دوستان شورا به این تصمیم برسیم تنها توقع و انتظارم حمایت کامل دولت و سایر دستگاه‌های مؤثر نظام از شهرداری برای حل معضلات بزرگ شهر است و در هیچ نوع استفاده تبلیغاتی و سیاسی از این مسئولیت ورود نمی‌کنم چه رسد به کاندیداتوری ریاست جمهوری.
سئوال: یعنی شما کاندیداتوری برای شهرداری تهران را پذیرفتید؟
پاسخ: همانطور که ابتدا عرض کردم مطالب و دلایل زیادی را دوستان مختلف در موافقت یا مخالفت با موضوع مطرح کرده‌اند که هنوز در حال بررسی و مشورت هستیم و به تصمیم نرسیده‌ایم.