عضو جامعه مدرسین حوزه علمیه قم: آنقدر روحانی در قم داریم که می‌توانند یک قاره را اداره کنند

عضو جامعه مدرسین حوزه علمیه قم با بیان این‌که نیازمند بازنگری جدی در سازمان حوزه هستیم، در واکنش به انتقادها در زمینه کمک به حوزه از بودجه دولت، گفت: بودجه‌های تخصیصی دولت‌ها غالباً کم‌تر از آنچه اعلام می‌شود، پرداخت می‌شود اما برای کم‌کردن این وابستگی باید به دنبال هیئت امنایی‌کردن اداره حوزه و موقافات موجود برویم. چون موقوفات عام اگر جمع شوند هزینه تبلیغ را می‌دهند.

به گزارش انتخاب؛ حجت الاسلام محمودرضا جمشیدی در دیدار با اعضای گروه علوم اسلامی انجمن اندیشه و قلم با بیان اینکه آن‌چه مراجع و رهبری به عنوان کمک می‌دهند وافی به مخارج حوزه‌ها نیست، گفت: تشکیلات حوزه بزرگ شده و برای مدیریت آن پول حوزه کافی نیست. به نظر من ما در سازمان حوزه نیازمند بازنگری جدی هستیم.

وی در واکنش به نقدها بر بودجه حوزه گفت: کل پولی که حوزه می‌گیرد، به اندازه پولی که دانشگاه تهران می‌گیرد نیست. چه در بخش هزینه‌های اداره عمومی و چه در بخش عمرانی. وقتی هم در مقام مقایسه قرار می‌گیرند مثلا سازمان بهزیستی را با بودجه حوزه مقایسه می‌کنند؛ اولا بودجه پرسنلی را نمی‌آورند و بودجه برنامه‌ای را می‌آورند بعد هم باید ما را با نهادهای متناظر با خودمان مقایسه کرد؛ مثلا بودجه حوزه را با بودجه کل دانشگاه‌های کشور مقایسه کرد؛یا با بودجه وزارت علوم مقایسه کرد.

عضو جامعه مدرسین با بیان این که هم مراجع و هم رهبر معظم انقلاب معتقدند که پول دولت نباید به هیچ عنوان صرف معیشت طلاب شود، ادامه داد: لذا واقعا طلاب در معیشت دچار مشکل هستند. معیشت یعنی شهریه و حقوق طلبه‌ها. بخش عمده‌ای از پول مرکز خدمات حوزه های علمیه، پول بیمه‌ طلاب است که به تأمین اجتماعی پرداخت می‌شود. آسیب‌پذیرترین قشر از نظر حقوق دریافتی، روحانیت است؛ چون متوسط شهریه‌ای که طلاب می‌گیرند حدود ۳۵۰ تا ۴۰۰ هزار تومان است. کدام قشر جامعه ما این مقدار دریافتی دارد؟

جمشیدی گفت: البته معتقدم اگر حوزه محلی برای تأمین نیازهایش داشته باشد نباید یک ریال هم از دولت بگیرد. هر چقدر هم بگویید که نظام جمهوری اسلامی است ولی تجربه این چند سال نشان داد که دولت‌ها در تعامل با حوزه بعضی از ملاحظات را خواهند داشت. مثلا آقای احمدی‌نژاد که اینجا می‌آمد و سلام و صلوات می‌شنید، اگر در جایی مخالفتی از سوی حوزه می‌دید راجع به بودجه دولت صحبت می‌کرد و آن را کم و زیاد می‌کردند؛ من یادم نمی‌رود در زمان ایشان یکی از طرف ایشان آمد و گفت ما این مقدار داریم به حوزه کمک می‌کنیم و فلان و بهمان و سپس جلوی بودجه را گرفتند. مرحوم آیت الله فاضل لنکرانی از کسانی بودند که با گرفتن پول از دولت مخالف بود و خیلی صریح به شورا ابراز کرده بود و شورا مدتی دست‌نگه داشت و دلیل ایشان این بود که ممکن است این پول‌ها روی آینده حوزه تأثیر بگذارد.

جمشیدی با بیان این که گاهی تشکیلاتی که برای اداره موقوفات پیش آمده از خود موقوفه بزرگ‌تر است، گفت: اوقاف باید با نظر بزرگان، موقوفات اختصاصی حوزه‌هارا به حوزه‌ها برگرداند. موقافاتی که عام هستند اگر جمع شوند هزینه تبلیغ را می‌دهند؛ مثلا یک موقوفه که ثلث میراث یک خانم تهرانی است، زمینی است که به نهادی سالی ۱۷میلیون تومان اجاره داده شده و آن نهاد به جای دیگری داده به چند میلیارد تومان. با همان چند میلیارد اجاره سالانه اینجا می‌توان بخشی از اعزام مبلغ استان‌های کشور را تأمین کرد. موقوفات حوزه‌های علمیه در اختیار نظام است نه حوزه‌ها؛ این باید حل شود.

رئیس پیشین حوزه علمیه خواهران در بخش دیگری از سخنانش در پاسخ به نقدهای جامعه به روحانیت به دلیل چالشها با حاکمیت و اقدامات مسئولین افزود: تا وقتی روحانیت نقش مردمی خود را حفظ کند، مردم با این قشر ارتباط دارند، و الا برخورد مردم هم فرق می‌کند. گاه روحانیت پولی ندارد که به مردم بدهد ولی سخاوتمندانه خلق و خوی پیامبر را مراعات می‌کند و مردم ببینند که این روحانی در صف نانوایی است. این کاری است که خیلی از بزرگان ما به واقع نه از روی تصنع انجام می‌دهند. مثلا آیت الله امینی خودشان زنبیل برمی‌داشتند و خریدهای منزل را انجام می‌دادند؛ این خیلی تأثیر در ارتباط با مردم دارد که مردم به راحتی بتوانند مشکلات خود و خانواده و شغل و... را با روحانیت در میان بگذارند. این نقش الان کمرنگ شده است، ، انبیاء بین مردم زندگی می‌کردند و مردم آن‌ها را از جنس خود می‌دیدند.

آنقدر روحانی در قم داریم که می‌توانند یک قاره را اداره کنند

جمشیدی با بیان این که ما آنقدر روحانی در قم داریم که می‌توانند یک قاره را اداره کنند، پرسید: ولی چه شده که سطح فرهنگی مردم قم در برخی مناطق قم پایین است و بعضی از بِزه‌ها در نسبت به نوع خود در برخی لایه‌های شهری بالاست؟

وی با اشاره به پژوهشی که در قم انجام شده گفت: از ۲۷ شاخص، در نزدیک به ۱۹ عنوان قم در نقاط مثبت از شاخص کشوری جلوتر است، اما در چند عنوان همراه شاخص کشور و یا زیر آن است؛ این‌ها از اشکالاتی است که باید راجع به آن فکر کرد و جدی به این سؤالات پاسخ داد؛ از کنار این‌ها نمی‌شود گذشت که در شهری که روحانی هست، چرا این اتفاق افتاده است و بعضا گریبان‌گیر خود روحانیت هم شده است. لذا من فکر می‌کنم ما نیاز به اصلاح شیوه‌های تربیتی داریم.

عضو جامعه مدرسین حوزه علمیه قم در این دیدار که به مناسبت ۳۰ ساله شدن صدور نامه تاریخی امام خمینی(ره) خطاب به روحانیان سراسر کشور، با وی انجام شد، منشور روحانیت را مرام‌نامه و سند ماندگاری خواند که امام برای روحانیت شیعه نوشته و گفت: هنوز بحث جدی‌ای درباره ابعاد این سند صورت نگرفته و حق آن به نحو شایسته ادا نشده است. این نامه هم اشاره به تاریخ روحانیت انقلابی و پیشتاز است و هم تأکیدی بر آموزه‌های اصیل حوزه‌های علمیه دارد، اما جوهره‌ انقلابی بودن و انقلابی ماندن حوزه‌ها و به‌روز بودن را نیز به همراه خود دارد.

وی در ادامه، درباره موقعیت صدور این منشور گفت: این نامه در حالی صادر شد که ۹ سال و اندی از انقلاب گذشته بود و روحانیت چه در مسئولیت‌های اجرایی و چه حوزه جلوه و بروزی داشت. ابتدای پیروزی انقلاب همه‌ اقشار روحانیت با هم بودند و بعد از مدتی صف‌بندی‌ها با انگیزه‌های متفاوت شروع شد. امروز هم این اتفاقات می‌افتد و دسته‌بندی‌های مختلفی در حوزه داریم که عده‌ای متهم به بی‌بصیرتی و عده‌ای متهم به سکوت می‌شوند. گاهی هم مسائل و اغراض مختلفی پشت ماجراست و نمی‌شود همه را به حساب انقلابی‌گری گذاشت.

جمشیدی ادامه داد: بعض کسانی که در جریان بودند، می‌گفتند که ما دو نظر را هم‌زمان به حضرت امام ارائه کردیم؛ یکی مسأله تشکیل مجمع روحانیون بود و دیگری مسأله جمعی که در مقابل جامعه مدرسین بودند؛ امام با اولی موافقت کرد و نسبت به دومی که شبیه این جمع در حوزه قم تشکیل شود، مخالفت کرده‌ بود.

منشا اختلاف طلاب جوان و جامعه مدرسین چه بود؟

وی ادامه داد: آن وقت ما نشریاتی در حوزه داشتیم که بحث فقه سنتی و پویا را داغ می‌کرد. فکر می‌کنم امام برای اینکه روحانیت انقلابی و اصیل را با هم متحد کند و این شکاف از میان برود، این نامه را نوشتند.

جمشیدی در پاسخ به این سؤال که «اختلاف بین طلاب جوان و جامعه مدرسین که امام به آن اشاره می‌کند چه بوده است؟»، گفت: فکر می‌کنم عده‌ای از فضلای حوزه که دلسوز هم بودند و دوست داشتند تغییراتی در حوزه ایجاد شود، احساس می‌کردند امام و انقلاب احتیاج به یک جوشش و پویایی دارند و جریان‌های دیگری مثل دفتر تبلیغات یا جریان‌های دیگری که بعدا تبدیل به مجمع روحانیون و مجمع مدرسین شدند، شاید احساس می‌کردند آقایان جامعه مدرسین نسبت به مسائل انقلاب و مسائلی که نظام با آن‌ها درگیر است خیلی سنتی فکر می‌کنند و بیش از اندازه تکیه بر اصول و ضوابط می‌کنند و کمتر به مصالح نظام توجه دارند.

وی ادامه داد: پیام امام مقداری تغییر ایجاد کرد؛ اولا امام در عین اینکه تصویری از این بزرگواران نشان داد، گفت نه این‌ها قبل از انقلاب در کوران مبارزه خلع سلطنت شاه را انجام دادند، بعد از انقلاب هم هر کجا انقلاب نیازمند بوده این‌ها حاضر بوده‌اند؛ از طرف دیگر امام به جامعه مدرسین تنبه داد که این طلبه‌ها از خود شما هستند، اگر حرفی دارند باید شنیده شود، این فاصله و شکاف بین نسل جدید و قدیم باید پر شود. حالا چقدر این فاصله پر شد بحث دیگری است.

عضو جامعه مدرسین با اشاره به تاریخچه شکل گیری شورای مدیریت حوزه و حضور نمایندگان امام و آیت الله گلپایگانی در تدوین اساسنامه این شورا افزود:در اولین سفری که آیت الله خامنه ای پس از رهبری به قم داشتند بحث تمرکز مدیریت را فرمودند و گفتند مدیریت، شورایی نمی‌شود؛ یک شورای سیاست‌گذار باشد و یک نفر هم مدیر باشد و سپس اساسنامه شورای عالی با نظر مراجع وقت نوشته شد.

تبعید اعضای جامعه مدرسین، اشتباه استراتژیک رژیم شاه

جمشیدی با یادآوری جلسه‌ موسسین جامعه مدرسین قبل از پیروزی انقلاب گفت: آنها هر کدام که از خانه خارج شدند دستگیر شدند و رژیم شاه این‌ها را به جاهای مختلفی تبعید کرد، و این به نظر من از اشتباهات استراتژیک شاه بود که این‌ها را از درس جدا کرد و به جاهای مختلف فرستاد و این‌ها ریشه دواندند و پیام انقلاب را به اقصی نقاط ایران بردند و کادرسازی کردند.آقای مؤمن به تویسرکان تبعید شدند؛ آقای یزدی به برازجان و آیت الله فاضل به یزد و تبعید این‌ها باعث شد با مردم ارتباط بیشتری بگیرند.

جمشیدی درباره علت پیدایش تشکلهایی نظیر نشست دوره ای اساتید سطوح عالی اظهار کرد: بعضی از آقایان آن جمع فرمودند که ما می‌خواهیم یک تشکل صنفی باشیم. البته باید بپذیریم ممکن است برخی اشکالات به جامعه مدرسین وارد باشد؛ گاه این نقیصه وجود داشته است که جامعه در جذب افراد سخت‌گیری زیادی داشته و نتوانسته است افراد نخبه و فاضل را جذب کند. چون برای آقایان در عین فضل حوزوی، یکی از مسائل مهم، مسائل سیاسی و موضع‌گیری‌های سیاسی افراد بوده است؛ لذا کار را مشکل کرده است و بخشی هم مربوط به سلیقه است. بنده معتقدم ما در حوزه ظرفیت‌های متعددی داریم که بر اساس توافق بر اصول انقلاب و اسلام و حوزه قابل هم‌گرایی بیشتری است.

عضو جامعه مدرسین درباره تفاوت طلاب امروز با گذشته، اشکال را در نظام‌های تربیتی و انگیزشی طلاب دانست و گفت: قبلا طلاب با انگیزه‌های خیلی قوی و فراغت زیاد واردحوزه می شدند و خود را وقف حوزه کرده‌ بودند. اما الان اینطور نیست. ویژگی دیگر حوزه این بود که طلبه هر درسی که می‌خواند تدریس می‌کرد؛ اما نظام مدرسه‌ای این خاصیت را کم‌رنگ کرد یا از بین برد و برای این موارد باید چاره اندیشید.