میدل‌ایست آی: نسخه عربستانی سیلیکون ولی متولد می‌شود؟ / کارشناسان به آرزوهای بن سلمان خوش‌بین نیستند

در کشوری که کاربران مخالف دولت و فعال در رسانه های اجتماعی در زندان هستند و وبلاگ نویسان شلاق می خورند ، ایجاد محیطی مانند  سیلیکون ولی چندان ساده نخواهد بود .

به گزارش سرویس آی تی انتخاب به نقل از میدل ایست آی ، در طول سفر  شاهزارده سعودی؛ بن سلمان به ایالات متحده وی تلاش کرد تصویری از یک جامعه در حال رشد و مترقی را از  میهن خود  به رسانه ها نشان دهد . تصویری محافظه کارانه و رسانه ای  که به شکلی محسوس از اشتیاق وی برای جهانی تر شدن عربستان نوین حکایت داشت .

بر همین اساس نیز بن سلمان با رهبران ارشد جهان  تکنولوژی ملاقات کرد و از  پروژه های بزرگ و مشارکت در تلاش برای تبدیل پادشاهی عربستان به یک  مرکز فناوری اطلاعات بین المللی (IT) سخن گفت .توسعه  فناوری اطلاعات بخشی از سناریوی عربستان سعودی برای سال  2030 است .  هدف این سناریو،  کاهش هزینه های دولتی و تنوع اقتصادی است که مدت ها وابسته به درآمدهای نفتی بوده است.

اما کارشناسان می گویند، در کشوری که کاربران رسانه های اجتماعی به خاطر توییت های خود زندانی شده اند و وبلاگ نویسان برای ارسال پست هایشان شلاق خورده اند، ایجاد یک محیط باز و آزاد مثل سیلیکون ولی که نیاز به رشد آزادانه دارد چندان ساده نخواهد بود.

در واشنگتن، بن سلمان با بیل گیتس، بنیانگذار مایکروسافت و بعدتر با مدیر عامل شرکت ،  ساتیا  نادلا، ملاقات کرد. افزون بر این او کل هتل  مشهور سیلیکون ولی (کالیفرنیا) را برای برگزاری مذاکرات ویژه خود  با مدیران اجرایی شرکت های مشهور  اجاره کرد.بر اساس گزارش های درز کرده از این ماکرات به نظر می رسد عربستان قصد دارد سرمایه گذاری به ارزش میلیاردها دلار با شرکت های فناوری اطلاعات انجام دهد . از جمله مشارکت  شرکت گوگل و آرامکو برای توسعه خدمات ابری.

با این حال، تحلیلگران معتقدند پول به تنهایی متضمن  موفقیت در دنیای فناوری نیست .پادشاهی محافظه کار عربستان  فاقد تخصص و بازار مناسب  برای تبدیل شدن به یک پیشخوان  فناوری اطلاعات در منطقه  است.زوبیر اقبال، معاون سابق صندوق بین المللی پول خاورمیانه و آسیای میانه در این خصوص  گفت :  ممکن است فناوری نقش مهمی در حرکت  اقتصاد عربستان از نفت به سمتی دیگر  داشته باشد، اما این یک تغییر تاکتیک جدی  نیست.

اقبال  در بخشی دیگر از سخنانش گفت : ابعاد و ظرفیت های اقتصاد عربستان کوچک است . فقدان یک بازار ثبات منطقه ای و عدم کارگران ماهری که می توانند صنایع وابسته به فناوری را تقویت کنند، باعث می شود  عربستان سعودی  ناچار به جذب سرمایه گذاران خارجی باشد.  وی تاکید کرد : " اغلب مهارت هایی که در عربستان سعودی وجود دارند بسیار  ابتدایی و تکراری هستند. "

عبدالرحمان طربزونی مدیرعامل سعودی تلکام نیز اخیرا از عزم جزم دولت برای تبدیل به گسترش فضای دیجیتال پرده برداری کرد. طبق گزارش اخیر موسسه سرمایه گذاری بین المللی(یک مؤسسه پژوهشی مبتنی بر داده های آماری  واشنگتن) ، سعودی ها تنها 19 درصد از مشاغل خود را به  بخش خصوصی واگذار کرده اند.

بر همین اساس اقبال می گوید ؛  " اگر شما قصد وارد کردن تعداد زیادی از کارگران با مهارت زیاد را دارید تا از تکنولوژی استفاده کنید و چیزی را تولید کنید که بتواند در داخل کشور صادر و یا استفاده شود، باید از خود بپرسید که چرا باید  سرمایه گذاران  از یک کشور مانند ایالات متحده به عربستان سعودی بروند ؟" چرا آنها به طور مستقیم به کشوری که از  این مهارت ها  برخوردارند نمی روند، این روش بسیار ارزان تر تمام خواهد شد . "

چارلز کین، استاد ارشد موسسه فناوری ماساچوست (MIT)نیز گفت؛  " اگرچه کشورهای خلیج فارس موفق به آموزش نسل جوان خود در دانشگاه های بین المللی شده اند، اما  این موضوع  به طور کامل کمبود مهارت را جبران نمی کند.بسیاری از سعودی ها در سایر نقاط جهان تحصیل کرده اند.اما  سوال این است که آیا آنها برای شروع  کار یک شرکت نوپا  در این منطقه باز خواهند گشت؟.فارغ التحصیلان با توانایی  های بالا برای  شروع  کار در  شرکت ها به دنبال  محیط کار کم حاشیه به ویژه در بوستون یا  سیلیکون ولی خواهند بود "

عدم وجود انگیزه

یکی از راه های جذب سرمایه گذاران این است که یارانه هایی به آنان  ارائه دهیم . این همان جایی است که  اقبال به عنوان "مایه تاسف" از آن یاد می کند.

او می گوید : "اگر قصد دریافت یارانه ها را داشته باشید، در واقع نمی توانید هزینه های دولت را کاهش دهید واگر  شما نمی توانید هزینه های دولتی را کاهش دهید، پس نمیتوانید چشم انداز 2030 را اجرا کنید."

کین  نیز در این خصوص  می گوید " مشوق های مالیاتی شرکت ها را برای سرمایه گذاری در بازارهای جدید جذب می کند. برای مثال ایرلند مالیات بسیار اندکی برای غول های فناوری تعیین کرده است .  اما عربستان سعودی در بخش زیرساخت و تجارت مشکلاتی دارد که می تواند مانعی برای جذب سرمایه های خارجی باشد . چالش بخش رسانه های اجتماعی  و محدودیت های این حوزه نیز از دیگر موارد دلسرد کننده انگیزه ها است.ریاض با  سرمایه گذاری عظیم در سافت بانک روندی را آغاز کرده که پول  خود را به شرکت های راه اندازی و توسعه فن آوری  تزریق کند. اواخر ماه دسامبر و در جریان  بازدید بن سلمان از نیویورک، سافت بانک اعلام کرد ابتکار عمل 200 میلیارد دلاری عربستان  برای ساختن بزرگترین پروژه تولید انرژی خورشیدی در جهان را میزبانی می کند.

پادشاهی عربستان  دارای نور آفتاب بی حد و مرز و زمین های بزرگ و وسیعی است . حتی این کشور به مهندسان و کار گران نیز دسترسی دارد اما از همه این ها مهمتر ، بینش و طرز فکر مناسب است.                                                                                                                                                 

محدودیت های رسانه های اجتماعی

بن سلمان در جریان  مصاحبه با برنامه 60  دقیقه و آتلانتیک ،  در پاسخ به سوال در مورد  دسترسی محدود سعودی ها در رسانه های اجتماعی  هر نوع مشکل  آزادی بیان در عربستان سعودی را انکار کرد .

این کشور به عنوان بخشی از پروژه  جذب شرکت های فن آوری، از غول های رسانه های اجتماعی  دعوت کرده تا  دفاتری را در مرکر عربستان سعودی باز کنند . حتی گزارشات حکایت از حضور مدیران اسنپ چت برای باز کردن شعبه در این کشور دارند. .

اما علیرغم ادعاهای شاهزاده عربستان سعودی، مردم  به طور مرتب برای آنچه که در اینترنت بیان می کنند، به زندان می افتند.قانون های ضد فعالیت های سایبری پادشاهی برای محاکمه مخالفانی که از سیستم عامل های شبکه  اجتماعی برای سخن گفتن در برابر دولت استفاده  می کنند به شدت سختگیرانه است.

در ماه فوریه، ایزا النفیخی و ایظام کوشاک، فعالان حقوق بشر به ترتیب به اتهام انتقاد از مقامات در توییتر به شش و چهار سال حبس محکوم شدند. احکام شامل ممنوعیت رسانه های اجتماعی پس از آزادی مبارزان نیز می شود.

دانا احمد، مبارز در حوزه عفو بین الملل در عربستان سعودی، گفت: «به جای اینکه  دولت با فعالان سیاسی در خصوص اصلاحات مشارکت داشته باشد، به طور مرتب آنان را زندانی می کند. هم اکنون ، تقریبا تمام فعالان حقوق بشر در این کشور سکوت کرده و یا زندانی شده اند.»

علاوه بر این، هنجارهای محافظه کارانه که توسط دولت اجرا می شود، ممکن است محتوای خاصی را سانسور کند که می تواند مانع تبلیغ آزاد  شود.به عنوان مثال، در سال 2012، آیکیا زنان را از عکسهای خود در کاتالوگ  های سعودی حذف کرد. شعبه سعودی این شرکت سوئدی پس از آنکه داستان در رسانه های غربی منتشر شد ، عذرخواهی کرد و گفت که از بین بردن تصاویر  زنان مخالف آزادی و برابری دو جنس و توهین به اهداف شرکت آیکیا است.

کین گفت" به طور کلی عربستان سعودی و خاورمیانه بازاری بزرگ برای رشد شرکت ها و رسانه ها است . اما چالش  اصلی برای رسانه های اجتماعی محدودیت هایی است که بخشی از این محیط  را  متشنج می کند. بنابراین ممکن است آنها نتوانند به گونه ای که در سایر نقاط جهان می توانند  فعال باشند، رشد کرده و گسترش پیدا کنند."

ترجمه : رویا پاک سرشت