پایگاه خبری تحلیلی انتخاب (Entekhab.ir) :
فارین پالیسی در مقاله ای به بررسی نحوه مبارزه با دخانیات در ایران پرداخته است.
به گزارش انتخاب در ادامه این مقاله می خوانیم: آیت الله سید حسن معین شیرازی یکی از روحانیون با سابقه در عرصه مخالفت با دخانیات است .وی از دهه هشتاد میلادی تا کنون جزو پرچمداران مبارزه با دخانیات در ایران بوده . یکی از خاطرات وی در خصوص تلاش برای آگاه سازی مردم این ماجراست که از زبان خود وی روایت می شود « روزی سوار بر صندلی یک خودرو در ترافیک بودم ، فردی در ماشین بغلی سیگار می کشید و دود سیگارش را به بیرون می دمید ، مبادا که ماشین خودش دودی شود و بوی سیگار بگیرد . به او گفتم کاش اینقدر که نگران ورود دود به خودروی خود هستید نگران ورود دود به ریه هایتان بودید . آن مرد بلافاصله سیگارش را خاموش کرد و قول داد دیگر سیگار نکشد »
بیش از یک دهه پیش، ایران یکی از جامع ترین قوانین مبارزه با استعمال دخانیات در جهان را تصویب کرد. قانون سال 2007 ممنوعیت سیگار کشیدن در مکان های بسته مانند ساختمان ها، هتل ها، رستوران ها و اتومبیل ها را تشریح می کرد. بر اساس آخرین گزارش های مبتنی بر بیماری های تنفسی سازمان بهداشت جهانی از هر 10 مورد بیمار تنفسی ایران 9 مورد آن ها سیگاری هستند .همین آمارهای نگران کننده نیز تلاش های دولت برای مبارزه جدی تر را می طلبد .
محمدرضا مسعودی، رییس انجمن ضد سیگار ایران، در گفت و گو با فارین پالیسی گفت: با توجه به تشکیل کمپین های آموزشی و تلاش های رسانه ای متعددمان ، طی این سال ها شاهد تغییر و تحولات پر شماری بوده‌ایم.
با این حال، پس از 11 سال، از تصویب قوانین سرسختانه مبارزه با مصرف دخانیات در ایران ، وضعیت آمارها تقریبا مشابه با زمانی است که قانون های اولیه صادر شدند.تلاش های ضد دخانیتی ایران نشان دهنده مشکلات گسترده ای است که دولت با آن مواجه است. برای مثال ؛ استفاده از دخانیات یک عادت عمیق جمعی است و استفاده از روش های اخلاقی ، دیگر مثل سال های گذشته روی مردم تاثیر گذار نیست.
قبل از تغییر قانون ها ، در سال 2005، بیش از 15 درصد از ایرانیان سیگار می کشیدند. طبق برخی مطالعات، تا سال 2007، سیگار کشیدن به 11 درصد کاهش یافته است. با این حال، نرخ کلی استعمال دخانیات مجددا روندی رو به رشد را طی می کند و طبق آخرین آمار وزارت بهداشت، امروزه این میزان در مرز 14 درصد قرار دارد.شاید علت این ناکامی این باشد که قانون های تصویب شده ،آنچنان که انتظار می رفت فراگیر نبودند . برخی از رستوران ها ممنوعیت های استعمال دخانیات را نادیده می گیرند و از سوی دیگر آزاد بودن مصرف قلیان ها نیز ، کمبود سیگار را به شدت جبران می کند . یک زن جوان در یک رستوران سنتی در گفت و گو با فارن پالیسی در این خصوص گفت: من و دوستانم سیگار نمی کشیم اما برای سرگرمی قلیان می کشیم.
ایران دارای سابقه ای طولانی در حوزه مخالفت با دخانیات است. در سال 1890، یک شرکت توتون و تنباکو بریتانیا قراردادی را با حکومت قاجار امضا کرد، تا انحصار تولید و فروش توتون و تنباکو را به دست آورد.همین موضوع جرقه ای شد تا در سال 1891 آیت الله میرزای شیرازی یک فتوا و به عبارتی فرمان مذهبی صادر کرده و قلیان کشیدن را در سراسر ایران ممنوع اعلام کند. تحریم تنباکو، همراه با تظاهرات های جمعی، قرارداد انگلیس را عملا محو کرد. این واقعه هنوز هم به عنوان یک رویداد ضد امپریالیستی بزرگ در تاریخ ایران شناخته می شود . اما به گفته آیت الله معین شیرازی، «مردم به سیگار کشیدن ادامه می دهند».
آیت الله معین شیرازی در ادامه می گوید؛ قرآن به طور خاص سیگار را ممنوع نمی کند. اما اسلام می آموزد که به خود یا دیگران آسیب نرسانید . بنابراین هنگامی که با مردم ملاقات می کنم، توضیح می دهم که چگونه آنها و فرزندانشان با سیگار کشیدن به یکدیگر و جامعه ضرر می رسانند. او یک فتوا علیه مصرف دخانیات نیز صادر کرده است.
مخالفان مبارزه با مصرف دخانیات می گویند که صنعت دخانیات دولتی ایران همیشه مورد سرزنش خواهد بود. وزارت صنعت که کارخانه های دخانیات را کنترل می کند، به فروش سیگار بی علاقه نیست و در نتیجه مخالف افزایش مالیات های سیگار است. چرا که این موضوع در نهایت به افزایش قاچاق سیگار کمک می کند .