پایگاه خبری تحلیلی انتخاب (Entekhab.ir) : دنیا امروز با علم عجین شده است علمی که با معیارهایی چون "قابلیت راستی آزمایی"، "تکرار پذیر بودن" و "امکان استفاده از روش‌های علمی برای آزمودن" قابل سنجش است. این در حالی است که با موضوع دیگری به نام "شبه علم" مواجه هستیم.
شبه علم ادعاها، باورها و کارهایی است که به نادرستی با عنوان علم ارائه می‌شوند که دیدن اشیا فضایی و ارائه تصاویری از موجودات فرا زمینی بر روی زمین نمونه‌هایی از این اقدامات است. پای شبه علم نیز به وضعیت جوی در حالی باز شده است که با استفاده از تصاویر ماهواره‌ای به راحتی می‌توان صحت و سقم آن را دریافت.
تصویر منتشر شده که بر اساس آن ادعا می‌شد سامانه بارشی در مرزهای ایران متوقف مانده است
در روزهای اخیر تصاویری از سامانه بارشی اخیر منتشر شده و در آن ادعا شده است که این سامانه بارشی در مرزهای ایران متوقف مانده است. این در حالی است که محققان کشور با رد این ادعا تاکید کردند تصاویر منتشر شده بدون ذکر زمان است در صورتی که برای تحلیل تصاویر ماهواره‌ای سامانه‌های بارشی ذکر زمان دقیق تصویر بسیار مهم است.
این محققان همچنین تاکید کردند این سامانه بارشی بر اساس پیش‌بینی‌های سازمان هواشناسی موجب بارش در کشور شده است.
القاء اثرات هارپ بر تغییرات جوی
دکتر علی اکبر شمسی پور دانشیاردانشکده جغرافیای دانشگاه تهران در گفت‌وگو با خبرنگار ایسنا با بیان اینکه در روزها و هفته‌های گذشته تصاویر متفاوتی از وضعیت آب و هوای ایران منتشر شده است، گفت: این تصاویر با اهداف متفاوتی چون سیاسی با تأکیدبر اثرات امواج کوتاه رادیویی هارپ و یا پارازیت بر وضعیت ناهنجار بارشی ایران در سایت‌ها و کانالهای مختلف منتشر شده است.
وی با تاکید بر اینکه انتشار این تصاویر مصداق‌هایی گزینشی دارند، اظهار کرد: بررسی‌ها نشان می‌دهد افراد و کانال‌ها با اهداف و نیات خاصی همچون ایجاد ناامیدی و بی‌اعتمادی در جامعه این تصاویر را منتشر می‌کنند. نمونه آن تصاویری است که در روزهای گذشته منتشر و اعلام شد آب و هوا و خشکسالی ایران تحت تاثیر عوامل انسانی قرار گرفته است.
شمسی‌پور با اشاره به انتشار تصاویر ماهواره‌ای از وضعیت روزهای اخیر هوای ایران تاکید کرد: سامانه‌ای که در حال حاضر وارد ایران شده، مطابق پیش بینیهای هواشناسی بوده است و تصاویر ماهواره‌ای نشان می‌دهد ابرهایی که به سرزمین ایران وارد شدند از عرض‌های جغرافیایی معتدله و بالا منشأ گرفته و از شمال غرب و از منطقه قفقاز و کشورهایی چون آذربایجان، گرجستان و ارمنستان عبور کرده است.
وی با بیان اینکه بر اساس این تصاویر کشورهای همسایه غربی و جنوب غربی ایران عاری از ابر و پدیده بارندگی هستند، خاطر نشان کرد: بر این اساس به دلیل اینکه مسیر سامانه بارشی موجود از شمال اروپا نشأت گرفته و مسیر آن از قفقاز و شمال غرب ایران می‌گذرد، هیچ ابری در کشورهایی چون، ترکیه، عراق، سوریه، لبنان و فلسطین اشغالی و شمال شبه جزیره عربستان وجود ندارد، در حالی که نیمه شمالی ایران پوشیده از ابرهای باران‌زا است.
عضو هیات علمی دانشکده جغرافیای دانشگاه تهران با تاکید بر اینکه تصاویر ماهواره‌ای محدوده بارندگی را از قفقاز تا مناطق مرکزی ایران نشان می‌دهد، یادآور شد: بیشترین میزان بارش این سامانه جوی در شمال ایران، دامنه‌های جنوبی البرز و ارتفاعات زاگرس و کشورهای گرجستان و آذربایجان و قفقاز است.
نامشخص بودن زمان انتشار تصاویر هواشناسی
این محقق حوزه اقلیم با تاکید براینکه تصاویر منتشر شده فاقد زمان مشخصی است، گفت: تعیین زمان تصاویر ماهواره‌ای از سامانه‌های جوی بسیار مهم است؛ به دلیل اینکه سامانه‌های بارشی ویژگی دینامیک و حرکت دارند، در بعد زمان جابجایی مکانی داشته و لازم است برای ردیابی سامانه‌ها از تصاویر متوالی استفاده شود. بنابر این برای واکاوی وضعیت هوا لازم است از توالی ساعتی و روزانه تصاویر استفاده شود که در این صورت قطعا می‌توان تصاویر متفاوتی ارائه داد.
وی با تاکید بر اینکه تصاویر منتشر شده از ابرهای متراکم در بیرون مرزهای ایران بر اساس اهدافی بوده است، اضافه کرد: تصاویر ارائه شده در فضاهای مجازی مربوط به سامانه‌ای است که از عرض‌های جغرافیایی بالا به سمت پایین در حرکت است و تصویر پیش از ورود آن به محدوده ایران انتخاب شده و همان ملاک قضاوت در خصوص سامانه بارشی در بیرون مرزهای کشور قرار گرفته است.
شمسی‌پور با تاکید براینکه ملاک قراردادن این تصاویر با اهداف خاصی همراه بوده است، گفت: تصاویری که در هفته گذشته منتشر شده حتی بر فرض اینکه این تصاویر درست باشد و استفاده از نرم افزارهایی چون فتوشاپ و دستکاری در تصاویر نادیده گرفته شود، نشان می‌دهد که انتخاب این تصاویر گزینشی و ناشیانه بوده است.
تصاویر ماهواره ای واقعی از سامانه بارشی
وی با بیان اینکه احتمال دستکاری در این تصاویر وجود دارد، خاطر نشان کرد: تصاویر منتشر شده فاقد زمان و روز مشخص است از این رو نمی‌تواند ملاک قضاوت در خصوص شرایط جوی حاکم باشد.انتشار این تصاویر احتمالا تنها با اهدافی همچون ایجاد ناامیدی و آشفتگی روحی و ذهنی را در جامعه اشاعه می‌دهد.
تصاویر ماهواره‌ای واقعی از سامانه بارشی اخیر
توضیحات بیشتر در خصوص سامانه بارشی اخیر ایران
این عضو هیات علمی دانشگاه تهران با اشاره به بارش‌های روزهای اخیر کشور توضیح داد: این سامانه بارشی که از سمت شمال وارد ایران شده است، از دریای سیاه و خزر عبور کرده و به سمت جنوب در حرکت است ولی هر چه به سمت جنوب می‌رود اثرات بارشی آن کم می‌شود.
سامانه بارشی اخیر با ذکر دقیق زمان
به گفته وی اگر تصاویر دو روز قبل از رسیدن این سامانه بارشی به ایران منتشر می‌شد، می‌توانست باز به عنوان دستاویزی برای نیات درونی طراحان آن باشد. البته در رابطه با این سامانه وضعیت ترکیه قابل توجه است.
سامانه بارشی که در خاورمیانه باعث بارش برف و باران شده است
شمسی‌پور با بیان اینکه از روز دوشنبه این سامانه به سمت مرکز ایران حرکت می‌کند، ادامه داد: میزان بارندگی این سامانه هر چه به سمت جنوب و شرق کشور جابجا می‌شود، کاهش خواهد یافت.اما در پی آن، سامانه بارشی دیگری البته با قابلیت بارشی کمتر نیز از سمت دریای سیاه از بامداد روز سه شنبه وارد ایران می‌شود.
وی با بیان اینکه این سامانه در زاگرس ایجاد بارندگی می‌کند، یادآور شد: این سامانه نیز می‌تواند نمونه دیگری باشد که تصاویر روز یکشنبه آن دریافت و در روزهای بعد آن را منتشر کنند.
شمسی‌پور در عین حال یادآور شد: این سامانه بارشی ماندگاری بیشتری دارد از این رو تا فردا شاهد بارندگی‌های گسترده خواهیم بود و بعد از آن به دلایل مختلف میزان بارندگی‌ها کاسته می‌شود.
به گفته وی بیشترین تخلیه رطوبتی این سامانه بارشی در زاگرس، دامنه‌های جنوبی البرز و منطقه آذربایجان است.
امکان دستکاری در تغییر آب و هوا
این محقق اقلیم شناس در پاسخ به این سوال که آیا از لحاظ علمی امکان دستکاری در ایجاد تغییرات آب و هوا وجودد دارد یا خیر گفت: به لحاظ تئوری می‌تواند امکان آن وجود داشته باشد ولی در حاضر هیچ شواهدی بر این مدعا وجود ندارد و به نظر من در حال حاضر هیچ نیرویی که بتواند شرایط جوی را تغییر دهد وجود ندارد.
وی اضافه کرد: به این معنی که سامانه‌ای به سمت ایران در حرکت باشد و با یکسری از سازو کارهایی تغییر داده شود که امکان پذیر نیست.
شمسی‌پور خاطر نشان کرد: البته متهم ردیف نخست تغییر اقلیم فعالیت‌های انسانی است که با انقلاب صنعتی آغاز شد و با تغییرات اساسی که در کیفیت و شیمی جو در حال انجام است. عمده‌ترین دلایل آن تشدید ویژگی گلخانهای جو است که تغییراتی در شرایط اقلیمی ایجاد کرده است.
وی با تاکید بر اینکه این تغییر در مدت زمان طولانی صورت گرفته است ادامه داد: در مدت یکصد سال گذشته 47 صدم درجه سیلسیوس یعنی کمتر از یک درجه به میانگین دمای هوای زمین اضافه شده است که به دنبال آن شاهد تغییرات مختلف در مولفه‌های سطحی و جوی سامانه زمین هستیم.
میزان نگران کننده بارش ها
وی با تاکید بر اینکه امسال به احتمال زیاد سال پر بارشی نخواهد بود، گفت: ماه‌های بهمن، اسفند و فروردین از ماه‌های پر بارش ایران به‌شمار می‌روند و اگر در این ماه‌هابارش‌های خوبی داشته باشیم شاید میانگین بارندگی در ایستگاه‌ها به نرمال طولانی مدت نزدیک و رضایت بخش باشد و خشکسالی هواشناسی مرتفع شود، اما با توجه به خشکی شدید فصل پاییز و فقدان آب در دسترس برای محصولات کشت پاییزه، با خشکسالی کشاورزی روبرو خواهیم بود.
عضو هیات علمی دانشگاه تهران در این باره توضیح داد: خشکسالی هیدرولوژی و کشاورزی (اکولوژیک)بیشتر بر توزیع زمانی و فصلی بارش تاکید دارد، ولی توجه درخشکسالی هواشناسی به میزان حجمی بارش سالانه نسبت به طولانی مدت است که حالا ممکن است در یک یا چندین بارش و یا در یک فصل یا فصل‌های مختلف رخ دهد.
وی با تاکید بر اینکه توجه و تأکید به خشکسالی هواشناسی در موضوعات کاربردی قابل قبول نیست، گفت: آنچه باید ملاک عمل، برنامه‌ریزی و مدیریت منابع آب، کشاورزی و مصارف شهری قرار گیرد خشکسالی‌های هیدرولوژیک و اکولوژی است.