اوج بارش شهابی در شامگاه فردا

شامگاه جمعه، 26 آبان ماه بارش شهابی اسدی به اوج بارش خواهد رسید و رصدگران می‌توانند از همه پهنه آسمان ایران نظاره‌گر این پدیده زیبای نجومی باشند.

مهندس مسعود عتیقی، مدیر انجمن نجوم آماتوری ایران در گفت‌وگو با ایسنا، با اشاره به بارش شهابی اسدی، گفت: بارش شهابی اسدی یکی از مشهورترین بارش‌های شهابی سالیانه است که در اواخر آبان ماه هرسال رصدگران آماتور منتظر مشاهده آن هستند.

وی عامل این بارش را دنباله‌دار "تمپل تاتل 55P" دانست و یادآور شد: دوره این دنباله‌دار 33.3 سال است و به نوعی از جمله دنباله‌دارهای کوتاه دوره محسوب می‌شود.

عتیقی خاطرنشان کرد: در زمانی که یک دنباله‌دار از حضیض خورشیدی (کمترین فاصله با خورشید) عبور می‌کند، 3 تا 4 سال قبل و بعد از عبور دنباله‌دار از کمترین فاصله با خورشید، مدار آن از ذرات به جای مانده از دم دنباله‌دار غنی و پر می‌شود و در صورت برخورد این ذرات با جو زمین نور فلوئورسانت از فاصله 80 تا 150 کیلومتری جو زمین به چشم مشاهده‌کنندگان می‌رسد.

مدیر انجمن نجوم آماتوری ایران با تاکید بر اینکه گاهی سرعت برخورد این ذرات با جو زمین به 72 کیلومتر بر ثانیه می‌رسد، یادآور شد: این در حالی است که این ذرات میلیمتری و میکرومتری بوده و بسیار ریز هستند.

بارش شهابی در آسمان آبان‌ماه

عتیقی به اشاره به جزئیات بارش شهابی اسدی، گفت: شبانگاه جمعه، 26 آبان بارش شهابی اسدی امسال به اوج بارش خواهد رسید.

وی با تاکید بر اینکه شرایط رصد شهاب‌های این بارش هر چه از نیمه شب به سمت بامداد صبح شنبه، 27 آبان برویم بهتر خواهد شد، ادامه داد: بر این اساس شبانگاه جمعه، 26 آبان و بامداد شنبه، 27 آبان ماه بهترین زمان برای رصد این پدیده نجومی است.

این فعال حوزه نجوم کانون بارش را که نام بارش از آن گرفته شده است، در صورت فلکی "شیر" یا "اسد" دانست که یکی از صور فلکی مشهور "منطقه البروج" است.

عتیقی اضافه کرد:‌ برای یافتن کانون این بارش کافی است رد شهاب‌ها را در جهت خلاف حرکت آنها امتداد داده و در این صورت همگی آنها به یک نقطه در صورت فلکی شیر خواهند رسید.

وی در عین حال خاطرنشان کرد: در صورتی که رد شهابی به این صورت فلکی نرسد، آن شهاب متعلق به این بارش نیست و یک شهاب پراکنده خواهد بود.

عتیقی با تاکید بر اینکه در پدیده بارش شهابی روز 26 آبان ماه نباید منتظر مشاهده شهاب‌ها صرفا در صورت فلکی شیر باشیم، اظهار کرد: در کل پهنه آسمان و در اطراف این صورت فلکی زیبا می‌توان شهاب‌های بارش اسدی را مشاهده کرد.

مدیر انجمن نجوم آماتوری ایران میزان ZHR (میزان بارش ساعتی سمت الراسی) در بارش امسال را 20 شهاب در ساعت دانست و یادآور شد: خوشبختانه به دلیل عدم حضور نور ماه در شب‌های اوج بارش رصدگران نسبت به سال قبل شانس بیشتری برای مشاهده شهاب‌های این بارش دارند.

پیش‌نیازهای رصد بارش اسدی

عتیقی با تاکید بر اینکه رصد و مشاهده بارش شهابی نیاز به ابزارهای رصدی خاصی ندارد، افزود: رصدگران کافی است با دور شدن از نور و آلودگی نوری شهرهای بزرگ،‌ ترجیحا در مناطق کوهستانی و به همراه داشتن لباس گرم مناسب اقدام به رصد این پدیده نجومی کنند.

وی با اشاره به نحوه تصویربرداری از بارش شهابی اسدی، افزود: عکاسی نجومی از بارش‌های شهابی ترسیم اسکیس (ترسیم با دست آزاد) از رد شهاب‌ها، یادداشت نام صورت فلکی که شهاب از آن عبور کرده، میزان جا به جایی شهاب‌های مشاهده شده، قدر و روشنایی شهاب‌های مورد رصد از جمله مواردی است که در تهیه یک گزارش علمی و ثبت این پدیده می‌تواند موثر باشد.

عتیقی همچنین خاطر نشان کرد: با توجه به ریز بودن ذرات شهاب‌ها بدیهی است رصد بارش شهابی برای انسان و یا چشمان رصدگران هیچ خطری به دنبال ندارد؛‌ چرا که شهاب که در گذشته ایرانیان به آن "شهانه" می‌گفتند از نظر ماهیت با شهاب سنگ متفاوت است.

به گفته وی، شهاب سنگ‌ها دارای حجم و جرم قابل توجه هستند، ولی شهاب‌ها این گونه نیستند و ذرات بسیار زیری هستند.

وی یادآور شد: دنباله‌دار "تمپل تاتل" آخرین بار در زمستان سال 1376 خورشیدی از حضیض مهر تابان عبور کرد و طی سال‌های بعد از آن شاهد بارش‌های شدیدی بودیم، به گونه‌ای که میزان ZHR این بارش 5 هزار شهاب در ساعت در سال‌های پایانی دهه 70 ثبت شده است.

این محقق حوزه نجوم در خصوص دلایل کم شدن تعداد شهاب‌های این بارش، توضیح داد: دلیل آن این است که از زمان عبور این دنباله‌دار 20 سال می‌گذرد.

بهترین نقاط برای مشاهده شهاب‌های اسدی

عتیقی با اشاره به نحوه رصد این بارش شهابی، افزود: رصد بارش شهابی اسدی از همه نقاط کشور امکان‌پذیر است و تنها کافی است بیشتر به افق شرق توجه شود.

وی اضافه کرد: علاوه بر آن برای یافتن صورت فلکی شیر رصدگران می‌توانند با امتداد ستاره "دسته ملاقه" دب اکبر یا خرس بزرگ و ستاره دیگر آن در "آبریز ملاقه" به سمت پشت ملاقه خرس بزرگ، به صورت فلکی شیر برسند.

عتیقی توضیح داد: در صورت فلکی دب اکبر یک ستاره دسته ملاقه و ستاره دیگر در آبریز آن قرار دارد و اگر این دو ستاره به پشت این ملاقه (سمت راست رصدگر) امتداد داده شود، در افق شرق به صورت فلکی اسد می‌رسد.

مدیر انجمن نجوم آماتوری تاکید کرد: این صورت فلکی در افق شرق قرار دارد؛ ولی در نقاط غرب، جنوب و شمال آسمان نیز می‌توان انتظار داشت که شهاب‌هایی از این بارش را مشاهده کرد.