پایگاه خبری تحلیلی انتخاب (Entekhab.ir) : در پی زلزله سر پل ذهاب و قربانی شدن شماری از هم میهنان در غرب کشور و رواج شایعاتی درباره تعداد کشته شده ها و مجروحان و انتشار اخبار ضد و نقیض در فضای مجازی شبکه خبر تلویزیون مدام زیر نویس می کند: به شایعات توجه نکنید. اخبار رسمی را تنها از رسانه ملی دنبال کنید.
این که نباید به شایعات توجه کرد حرف درستی است اما آیا تنها صدا و سیما رسانه ملی است؟ خبرگزاری جمهوری اسلامی رسانه ملی نیست؟ رسمی نیست؟ فقط صدا و سیما رسمی است؟!
اگر از خبرگزاری های رسمی مملکت خبر نقل کنیم شایعه است ولی هر چه شبکه خبر زیر نویس کند رسمی است؟
اندک زمانی پس از استقرار جمهوری اسلامی کلمه «ملی» را از رادیو و تلویزیون برداشتند و سازمان رادیو وتلویزیون ملی ایران تبدیل شد به « سازمان صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران» ولی حالا همین صدا و سیما اصرار دارد خود را با واژه «ملی» توصیف کند.
البته اشکالی ندارد. نمی خواهیم بگوییم این چگونه رسانه «ملی» یی است که در مواضع سیاسی به انتخاب های ملی و اکثریت ملت کمتر احترام می گذارد و چگونه ملی است در حالی که به مناسبت ها و چهره های ملی همچون کورش و فردوسی کمتر توجه نشان می دهد.
این بحث ها و شرح مستوفای آنها را می گذاریم برای فرصتی دیگر وعجالتا می پرسیم آیا تنها صدا و سیما رسانه ملی است و هیچ رسانه دیگری در این مملکت ولو دولتی و رسمی، ملی نیست؟
کاری به انواع خبرگزاری ها و رسانه های مجوز دار نداریم و تنها به ایرنا اشاره می کنیم و می پرسیم خبرهای خبرگزاری رسمی دولت و نهادهای دیگر هم شایعه است؟
این که یک کانال رسمی برای انتشار اخبار وجود داشته باشد و مثلا یگانه مرجع رسمی ستاد مدیریت بحران باشد یا سخن گویی تعیین شود تا اعداد نهایی و رسمی را او اعلام کند خوب و درست است. اما این که صدا و سیما بخواهد از این فرصت بهره ببرد و خبر و گزارش دیگران را غیر رسمی و نامستند و شایعه بخواند و تنها خود را مرجع قابل وثوق معرفی کند سوء استفاده هم نباشد نوعی بهره برداری و تفسیر انحصاری از رسانه ملی است.
اگر منظور از واژه «ملی» در رسانه ملی، مردمی و ملی است اتفاقا شبکه های اجتماعی و فضای مجازی نقش رسانه ملی را ایفا می کنند. هر چند که در قضایایی از این دست و در خبر رسانی راست و دروغ به هم آمیخته می شود.
اما اگر منظور از «ملی» در واقع رسمی و دولتی است حد اقل خبرگزاری رسمی کشور هم ملی و رسمی است.
با این همه به جای ارجاع به یک سازمان یا رسانه باید به سازمان و نهاد ارجاع داد.
بهترین مثال و نمونه دوران جنگ و خصوصا ماه های آغازین آن در پاییر 59 است که آمار رسمی رخدادهای جنگ را ستاد مشترک ارتش و بعد‌تر ستاد تبلیغات جنگ منتشر می‌کرد ومهم منبع است وصرف پخش از صدا و سیما مستند و رسمی نمی کند.
شکل درست این است که گفته شود تنها آمار و اخباری که ستاد مدیریت بحران یا هر مرجع رسمی دیگر اعلام می کند موثق است.
حالا این خبر را به نقل از این ستاد چه صدا و سیما نقل کند و چه خبرگزاری دولت یا خبرگزاری قوه قضاییه یا خبرگزاری بخش خصوصی تفاوت نخواهد داشت. مهم منبع و مرجع خبر است.
این که مدام بگوییم ایها الناس! به هوش و بگوش که هر چه دیگران بگویند نادرست است و شایعه و هر چه ما که «رسانه ملی» باشیم بگوییم خبر است و حاق واقع، قدری غریب می نماید در حالی که خود این رسانه هم از اخبار خبرگزاری ها و تحلیل های سایت های معتبر تغذیه می کند.
پس نقد اول این است که تنها صدا و سیما ملی و رسمی نیست و دست کم خبرگزاری رسمی کشور هم ملی است.
دوم این که در این گونه مواقع که بازار شایعات داغ می شود ستادی باید تشکیل شود و اطلاعیه رسمی صادر کند تا رسانه ها به آن استناد کنند.
مثلا ستاد مدیریت بحران یا هلال احمر می توانند یک کانال تلگرامی راه بیندازند. در این حالت چگونه می توان گفت شایعه است؟
نکته مهم تر این که در این گونه مواقع ساعات اولیه مهم است. می دانیم صدا و سیما باید با جاهای مختلف هماهنگ کند اما وقتی ساعات اولیه را از دست می دهند مردم دیگر منتظر نمی مانند. حمله به مجلس را به یاد آوریم که صدا و سیما در خبر رسانی تأخیر کرد. رسانه ملی اگر می خواهد یگانه مرجع باشد ساعات طلایی اولیه راباید دریابد.
منبع: عصر ایران