پشت پرده "اسپانسر"ها در استقلال/ چه کلاه‌هایی که سر آبی‌ها نرفته است؟

بر اساس گزارش حسابرسی باشگاه استقلال، مسائل عجیبی در موضع اسپانسر باشگاه در طی سال‌های گذشته رخ داده است. از جمله این‌ها می‌توان به میزان قابل توجه پیش خور شدن درآمدها و نبود ضمانت لازم برای پرداخت پول به آبی‌ها از سوی اسپانسرهای این باشگاه اشاره کرد.

به‌ گزارش ‌انتخاب، باشگاه استقلال و پرسپولیس همواره برای شرکت‌های تجاری اهمیت داشته‌اند. افراد مختلف در دوره‌های مختلف نیز بواسطه نقش و جایگاه پررنگ این دو باشگاه در بین هواداران به دنبال بهره‌وری مالی از این پتاسیل بوده‌اند. اسپانسرینگ و جذب اسپانسر نیز برای این دو باشگاه از موارد قابل تامل و پرسود در میان منابع درآمدی باشگاه‌های استقلال و پرسولیس محسوب می‌شوند.

حسابرسان رسمی در فصل ۹۴ - ۹۵ گزارشی از مجموعه شرایط باشگاه‌ استقلال تهیه کرده‌اند که یک بخش آن مربوط به موضوع اسپانسر و اتفاقا پیرامون آن در این باشگاه پرطرفدار تهرانی است. این گزارش اتفاقات ریز و درشت و پشت پرده اسپانسرینگ باشگاه استقلال از آخرین سال حضور علی فتح‌الله‌زاده تا پایان دوره مدیریت بهرام افشارزاده را مرور می‌کند.

قرارداد پشت قرارداد

در دوره مدیریت علی فتح‌الله‌زاده و در اواخر بهمن ۹۱ بابت فصل ۹۳ – ۹۲ (فصلی که فتح‌الله‌زاده جایش را به افشارزاده داد) قراردادی با بازار مبل ایران به نمایندگی شخصی با نام "الف" و همچنین قراردادی با شرکت فناوری اطلاعات و ارتباطات پاسارگاد به نمایندگی "ش.ج" با باشگاه استقلال منعقد شده است. این قرارداد ۲ ساله بود.

بعد از برکناری فتح‌الله‌زاده و حضور بهرام افشارزاده در استقلال قراردادی با شرکت توسعه صنایع نوین، به نمایندگی شاهرخ سبک دست برای ‌اسپانسری باشگاه استقلال منعقد شد.

موضوع واگذاری این قرارداد شامل حق بهره‌برداری و ایجاد انتفاع از حقوق اقتصادی و معنوی برند باشگاه استقلال در تمام بازی‌های داخلی و خارجی چه رسمی و چه غیر رسمی بود. مدت این قرارداد یک سال و تا پایان فصل ۹۴ – ۹۳ بود که در صورت توافق سازمان خصوصی سازی و وزارت ورزش و جوانان قابل تمدید بود.

در آن زمانی که بحث خصوصی سازی دو باشگاه استقلال و پرسپولیس داغ بود در قرارداد شرکت تحت نظر "سبک دست" و باشگاه استقلال این نکته قید می‌شود که اگر ‌اسپانسر آبی‌ها تعهداتش را به صورت کامل انجام دهد در واگذاری این باشگاه اولویت خواهد داشت.

قرارداد ‌اسپانسر استقلال با این باشگاه ۲۰ میلیارد تومان بود که در صورت تمدید ۲۰ درصد به آن ‌اضافه می‌شد.

با این حال مشکل وقتی شروع شد که بهرام افشارزاده به ۲ قرارداد منعقد شده در دوره فتح‌الله‌زاده توجهی نکرد و با شرکت توسعه صنایع نوین قرارداد امضا کرد که این مساله در مباحث حقوقی به عنوان فروش مال غیر تلقی می‌شود، البته این نکته را هم باید در نظر گرفت که درآمدهای باشگاه استقلال به عبارتی پیش خور شده بودند.

بعد از ایجاد این مشکل دو الحاقیه میان سبک دست و باشگاه استقلال منعقد شد. در یکی از این الحاقیه‌ها آمده که قرارداد سه ساله می‌شود و حق انحصار محتوای الکترونیک استفاده از برند باشگاه از طریق اپراتورهای همراه و ثابت، جمع‌آوری کمک‌های نقدی هواداران و تبلیغات سایت رسمی باشگاه و موارد دیگر مثل فضای تبلیغاتی پیراهن و شورت بازیکنان و ... در اختیار شرکت قرار می‌گیرد. همچنین مقرر می‌شود در پایان هر سه ماه سود خالص محاسبه و ۴۰ درصد از آن به باشگاه استقلال تعلق گیرد.

اما در الحاقیه دوم مقرر می‌شود کلیه چک‌های داده شده از سوی شرکت به باشگاه استقلال برگشت داده شود و قراردادهای منعقد شده در دوره فتح‌الله‌زاده فسخ شود و به طور کل کلیه معارضان با الحاقیه اول از طرف باشگاه حل و فصل شوند. بعد از منعقد شدن یک قرارداد و دو الحاقیه متمم قراردادی میان شرکت توسعه صنایع نوین و باشگاه استقلال تنظیم می‌شود. ظاهرا عدم سود مناسب شرکت از سرمایه‌گذاری باعث می‌شود طرفین به این توافق برسند که شرکت تا پایان فصل ۶ میلیارد تومان در قالب چک‌های مختلف به باشگاه استقلال بدهد.

این چک‌ها که رقم‌های‌شان موجود است به ۶ میلیارد تومان نمی رسند و طبق متمم شرکت توسعه صنایع نوین به صورت ماهیانه ۱۵۰ میلیون تومان به استقلال می داد تا سقف مذکور رعایت شود.

طبق این قرارداد باشگاه استقلال و وزارت ورزش و جوانان متعهد شدند که با برگزار شدن مزایده واگذاری باشگاه شرایطی ایجاد کنند تا کل مبلغ پرداختی توسط ‌اسپانسر در این متمم به علاوه تمام عواید آن طبق شاخص تورمی بانک مرکزی به بهره‌بردار پرداخت شود. همچنین اگر این شرکت بخواهد در مزایده باشگاه استقلال حاضر شود و در صورت پیروزی در این مزایده، پرداخت‌های این شرکت به عنوان پیش پرداخت خرید کل سهام باشگاه تلقی می‌شود.

در این قرارداد باشگاه استقلال متعهد می‌شود تمامی اختیارات را جهت درآمدزایی در اختیار ‌اسپانسر قرار دهد، حتی در این میان کلیه امکانات کمپ حجازی را هم در اختیار ‌اسپانسر قرار می‌دهد. طبق این متمم تمام درآمدها و مطالبات باشگاه استقلال از سازمان لیگ، AFC و مواردی مانند حق پخش، تلویزیون محیطی و غیره در اختیار ‌اسپانسر خواهد بود و در صورت عدم واگذاری باشگاه استقلال به بخش خصوصی به مدت سه فصل باشگاه استقلال حق واگذاری قرارداد را به دیگران نخواهد داشت، مگر این که تسویه حساب لازم انجام شده باشد.

یکی از عجیب‌ترین نکات این است که در بند "۱۵" متمم ذکر شده، باشگاه استقلال و وزارت ورزش و جوانان جهت ایجاد روحیه همکاری و تحقق منافع با ‌اسپانسر، تعیین مدیرعامل و دو تن از اعضای هیات مدیره با پیشنهاد ‌اسپانسر و با تایید وزارت ورزش و جوانان انجام شود.

در ادامه‌ متمم آمده است که اگر باشگاه استقلال در طول سه سال زمانی واگذار شد، از تعهدات باشگاه و مالک فعلی آن نسبت به تعهدات ایجاد شده در متمم مبلغی کسر نمی‌شود و باشگاه استقلال و وزارت ورزش و جوانان متعهد می‌شوند که کل مبلغ مورد توافق را بدون کم و کاست به ‌اسپانسر پرداخت کنند و تسویه حساب کنند. در این صورت تعهد ‌اسپانسر برای سال اول ۲۴ میلیارد تومان خواهد بود.

ماجرا وقتی عجیب می‌شود که اصل متمم در باشگاه استقلال وجود ندارد. در این خصوص شاهرخ سبک دست، مدیرعامل شرکت توسعه صنایع نوین اعلام کرده با توجه به این که این قرارداد در اداره کل حقوقی وزارت ورزش و جوانان و در دفتر معاون حقوقی تنظیم شده، اصل آن در اختیار وزارت ورزش و جوانان است، در کپی این متمم امضاها مشخص نیست و اصل این قرارداد به رویت حسابرسی نرسیده است.

در مرداد سال ۹۳ در صورت جلسه هیات مدیره و تایید وزارت ورزش و جوانان درباره این متمم آمده که سقف مبلغ کل قرارداد و متمم قرارداد برای سه فصل ۷۵ میلیارد تومان است. با این توضیح که برای سال اول ۲۰ میلیارد، سال دوم ۲۴ میلیارد و برای سال سوم ۳۱ میلیارد تومان توافق شده است. با امضای صورت جلسه عملیاتی شدن متمم قرارداد اتفاق افتاد.

در اسفند سال ۹۴ صورت جلسه‌ای مرتبط با قرارداد متمم و ‌اسپانسر موجود است که در آن توافق شده درآمدهای حاصله از باشگاه در هر شکل و قالبی تا پایان سه فصل به نسبت ۲۵ درصد برای شرکت توسعه صنایع نوین و ۷۵ درصد برای باشگاه استقلال تقسیم شود که در این جا سهم شرکت توسعه صنایع نوین در بند دو به عنوان ید امانی در اختیار باشگاه استقلال بوده و باشگاه بعد از دریافت درآمد، قدرالسهم شرکت توسعه صنایع نوین را بعد از کسر استهلاک سالیانه پرداخت می‌کند.

قرارداد با ۳۰۹۰

بعد از انعقاد این قراردادها، الحاقیه‌ها و متمم‌ها شرکت توسعه صنایع نوین با شرکت نگاه پردازان امین سیمای کیش به نمایندگی علیرضا شیرازی قراردادی امضا می‌کند. بعد از این که وزارت ورزش و جوانان اعلام می‌کند که ‌اسپانسر استقلال و پرسپولیس باید یکی باشند، شیرازیو ۳۰۹۰ که به تازگی با پرسپولیس قراردادی امضا کرده است با استقلال هم قرارداد امضا می‌کند.

مبلغ قرارداد شرکت سیما کیش حداقل ۲۴ میلیارد تومان برای فصل اول و ۲۸ میلیارد تومان برای سال دوم بوده است. این مبلغ برای سال‌های بعد به میزان نرخ تورم افزایش پیدا می‌کرد و ۲۰ درصد از آن در آغاز فصل و الباقی در شش قسط مساوی با فاصله حداکثر دو ماهه بود. همه چک‌های مذکور در اول خرداد ماه به باشگاه استقلال باید تحویل داده می‌شد و اگر استقلال به جام باشگاه‌های آسیا راه پیدا می‌کرد، پنج درصد به تعهد ‌اسپانسر ‌اضافه می‌شد.

در این قرارداد آمده بود که اگر استقلالی‌ها با شرکت به توافق نرسند، می‌توانند مذاکراتی را با دیگر شرکت‌ها داشته باشند اما مشکل جایی آغاز شد که در حسابرسی آمده که بسیاری از این مبالغ به حساب خزانه نرفته و اسپانسر هزینه‌هایی را انجام داده بدون این که پول این هزینه‌ها به حساب خزانه برود.

شیرازی در این زمینه گفته که گاهی اوقات افشارزاده با او تماس می‌گرفت و می‌گفت که بازیکنان به زمین نمی‌روند و باید پول‌شان پرداخت شود به همین دلیل بدون گردش در حساب خزانه پول ها پرداخت شده است، به صورتی که مبلغی که در حساب های باشگاه استقلال ثبت شده یک پنجم کل پرداخت‌های ‌اسپانسر است.

شیرازی ادعا می‌کند ۲۲ میلیارد تومان به استقلال داده است و بابت آن هم رسید دارد. همچنین او می‌گوید که همه چک های صادر شده در وجه باشگاه استقلال بوده است.

در این گزارش نکات جالبی وجود دارد. از جمله این که در مدارکی که از شرکت نگاه پردازان سیما کیش گرفته شده، یک میلیارد و ۲۰ میلیون تومان بابت خرید ۱۷ خودروی لیفان هزینه شده که به حساب باشگاه استقلال منظور شده است ولی به شرکت توسعه صنایع نوین تحویل داده شده اما جالب‌تر جایی است که با استعلام صورت گرفته مشخص شده که قیمت واقعی این ۱۷ خودرو تنها ۷۵۰ میلیون تومان است. به عبارت دیگر ۲۷۰ میلیون تومان در این جا بلاتکلیف است و کسی درباره آن پاسخگو نیست.

از طرفی دیگر همان طور که اشاره شد بسیاری از پرداختی‌های صورت گرفته توسط ‌اسپانسر به استقلال تنها با مذاکره تلفنی یا حضوری بین افشارزاده و ‌اسپانسر بوده است. البته هر از چندگاهی دستورات کتبی هم دیده می‌شود.

نکته دیگر این است که شش فقره چک در مجموع به مبلغ ۲۰ میلیارد تومان از چک‌های شرکت نگاه پردازان سیما کیش برگشت خورده است و این چک‌ها نزد شرکت توسعه صنایع نوین قرار گرفته است. از طرفی چک‌های فوق در حساب باشگاه استقلال ثبت نشده است. جمع پولی که به حساب خزانه از طریق شرکت سیما کیش واریز شده مبلغ سه میلیارد و ۲۷۰ میلیون تومان بوده است و این چک ها بیشتر توسط شخصی به نام "م.ق" صادر شده است.

قرارداد ۳۶۱ درجه

طبق بررسی‌های انجام شده قراردادی میان باشگاه استقلال به نمایندگی افشارزاده، شاهرخ سبک دست به عنوان نماینده ‌اسپانسر اصلی (توسعه صنایع نوین) با شرکت ۳۶۱ درجه به عنوان شرکتی اماراتی برای تهیه البسه همه تیم‌های استقلال به مدت دو فصل امضا شده است. مبلغ این قرارداد برای سال اول ۳۵۵ هزار دلار و سال دوم تا مبلغ ۳۶۱ هزار دلار در قالب تحویل و تجهیز بوده است. همچنین به شرکت ۳۶۱ درجه اجازه داده شده تا محصولات خود را در ایران و خارج کشور به فروش برساند و ۳۰ درصد از سود خود را در بازه‌های دو ماهه به ‌اسپانسر باشگاه استقلال بدهد.

همچنین شرکت ۳۶۱ درجه متعهد شده بود که کیفیت اورجینال و در بالاترین رده کیفیت را به استقلالی‌ها بدهد. این شرکت متعهد بوده تا دو هفته‌ قبل از شروع فصل و یک ماه قبل از فصل بعدی لباس‌ها را تحویل دهد. با این حال طی بازدید از اسناد مالی مشخص می‌شود که این شرکت اماراتی تفاوت‌های قیمتی را در این جا دارد.

به عبارت بهتر و به طور مثال قیمت بلوز آستین بلند تمرینی، ۳۵ دلار بوده ولی در فاکتور ارائه شده به باشگاه استقلال ۷۵ دلار بوده است. به عبارتی دیگر شرکت ۳۶۱ درجه برای پر کردن سقف ۳۵۵ هزار دلاری تعهدش به باشگاه استقلال البسه‌ را تقریبا دو برابر قیمت واقعی به باشگاه استقلال می داده یا به طور مثال شلوار تمرینی به استقلالی‌ها ۵۵ دلار داده شده است در حالی که همین شرکت این شلوار را در فروشگاه‌هایش آن را ۳۵ دلار می فروخته است.

ماجرا وقتی جالب تر می‌شود که بدانیم شرکت ۳۶۱ درجه ۲۹ قلم جنس را متعهد بوده تا به استقلالی‌ها بدهد و تقریبا در همه آنها این اختلاف حساب وجود دارد.

نکته عجیب دیگر این است که باشگاه استقلال مزایده‌ای برای البسه خود برگزار نکرده بود و فرایند قرارداد با این شرکت توسط دونفر انجام شده است.

از طرفی دیگر شرکت ۳۶۱ درجه سود حاصل از فروش لباس‌هایش را هیچ‌گاه به باشگاه استقلال نداده است، در حالی که توافق شده بود که ۳۰ درصد از درآمدش را به استقلال بدهد.

با اعلام انباردار باشگاه استقلال بیشتر عملیات مربوط به لباس‌ها توسط م.خ صورت گرفته است که او طی مصاحبه با گروه بازرسی خود را تاجر قطعات موبایل معرفی کرده است. وی که ظاهرا مشاور افشارزاده بوده در اظهاراتش گفته که قرارداد ۳۶۱ درجه یک هفته‌ باقی‌ مانده به لیگ بسته شده است و البسه با دو برند ۳۶۱ درجه و PIK ارائه شده و تا زمانی که لباس اصلی آماده نبوده، آبی‌ها با برند PIK به میدان می رفتند. با این حال توافقنامه‌ای در این زمینه به صورت مکتوب در باشگاه استقلال یافت نشده است و گفته شده که این توافق شفاهی بوده است و حتی شرکت اماراتی به او گفته بود که باشگاه استقلال می‌تواند هر لباسی را که دوست دارد بر تن کند و فاکتورش را ارائه دهد و شرکت اماراتی پول آن را پرداخت کند.

با این حال طی بازدید از لباس‌های موجود در انبار باشگاه استقلال مشخص شده کیفیت لباس‌ها فاقد درجه فوق‌العاده‌ بوده و مارک آنها PIK بوده است که با برچسب گذاری به ۳۶۱ درجه تغییر داده شده است.

سوال این است که چگونه باشگاه استقلال با دو برند کار کرده و وقتی که باشگاه استقلال از تولید داخلی استفاده کرده چرا با شرکت اماراتی قرارداد منعقد شده است؟