وزیر امور خارجه کشورمان در مصاحبه با خبرنگار شبکه سی‌بی‌اس نیوز آمریکا در تهران به مسائل مختلفی چون سخنرانی ضد ایرانی ترامپ و واکنش ایران به خروج ایالات متحده از برجام پرداخته است.
به گزارش انتخاب، متن کامل ترجمه مصاحبه الیزابت پالمر، خبرنگار سی‌بی‌اس نیوز، با محمدجواد ظریف وزیر امور خارجه کشورمان که روز شنبه در محل وزارت خارجه انجام شد به شرح زیر است:
ظریف در ابتدای مصاحبه در پاسخ به سؤال خبرنگار سی بی اس که با توجه به تلاش های زیاد شما برای رسیدن به برجام، آیا از اتفاقاتی که در روزهای اخیر و سخنرانی آقای ترامپ شنیدید ناراحت شده اید، با اشاره به فرآیند طولانی مذاکرات هسته‌ای گفت: افراد زیادی به شدت روی این مسئله کار کردند. برای رسیدن به این توافق حدود ده یازده سال موضع‌گیری و خطابه سیاسی و دو سال مذاکره جدی صورت گرفت. و من اتفاقا بسیار خوشحالم، چرا که می‌بینم جامعه جهانی محکم پشت این توافق ایستاده است. این تأثیرگذاری دیپلماسی را نشان می‌دهد. خیلی‌ها در آمریکا، و بخصوص در خارج از آمریکا، به این باور رسیده‌اند که توافق هسته‌ای پیروزی دیپلماسی بود. آنچه که جمعه شب شنیدیم مشتی حرف‌های سخیف و زشت بود. نباید با این حرف‌ها ناامید شد. این حرف‌ها دیگران را ناامید می‌کند (نه ما را). ایالات متحده طی 40 سال اخیر از این کارها زیاد انجام داده است. بسیاری از رؤسای جمهور پیشین (آمریکا) کار خود را با طرح چنین ادعاها و اظهاراتی که به اعتقاد من غیرمسئولانه است آغاز کردند، اما در نهایت پشیمان شدند.
وزیر امور خارجه در واکنش به درخواست ترامپ از کنگره برای تصمیم‌گیری در خصوص توافق هسته‌ای تصریح کرد: برجام توافقی دوجانبه میان ایران و آمریکا نیست؛ بنابراین او (ترامپ) هر سیاستی که بخواهد اتخاذ کند، به خودش مربوط است. اما تا زمانی که آمریکا در چارچوب قوانین بین‌المللی عمل می‌کند، باید نه فقط به توافقی که دولت و رئیس‌جمهور آمریکا کشورشان را به آن متعهد کرده‌اند، بلکه فراتر از آن، به قطعنامه شورای امنیت سازمان ملل متحد پایبند بماند. می‌دانید که آمریکا عضو دائم شورای امنیت ملل متحد است. اگر بخواهد از عمل به قطعنامه‌ای که نه تنها به آن رأی مثبت داده، بلکه از بانیان آن بوده است امتناع کند، اعتبار نهادی که برای آمریکا اهمیت بسیار زیادی دارد به خطر می‌افتد. علاوه بر این، دولت آمریکا نیز اعتبار خود را از دست می‌دهد. دیگر هیچ کس به دولت آمریکا اعتماد نمی‌کند و با آن وارد مذاکره درازمدت نمی‌شود؛ چراکه از حالا به بعد، مدت زمان تعهد آمریکا (به یک توافق بین‌المللی) محدود به دوره‌ای است که آن رئیس‌جمهور در این کشور مسئولیت دارد.
وی در پاسخ به اینکه آیا منظورش بی‌اعتمادی کشور خاصی مثل کره شمالی است؟ گفت: نه، منظورم کل جامعه بین‌الملل از جمله کره شمالی است. مشاهده می‌کنید که این دولت (ترامپ) در حال بیرون رفتن از همه توافق‌هاست... از توافق نفتا بیرون می‌آید، از توافق همکاری ترنس پاسیفیک بیرون می‌آید، از یونسکو خارج می‌شود. از همه چیز دارد خارج می‌شود. یکی از متفکرین آمریکایی گفت دکترین سیاست خارجی آمریکا، دکترین خروج است. بنابراین مردم دیگر نمی‌توانند به حرف آمریکا اعتماد کنند.
وزیر امور خارجه افزود: برای اینکه آمریکا با بسیاری از این توافق‌های بین‌المللی همراه شود، خیلی‌ها امتیازاتی را (به این کشور) داده‌اند. اما حال دیگر هیچ کس به آمریکا امتیازی نمی‌دهد، چرا که می‌دانند اگر رئیس‌جمهور بعدی بیاید ادعا می‌کند این امتیازات کافی نبوده و ما راضی نیستیم.
ظریف در پاسخ سؤالی در خصوص احتمال ماندن ایران در توافق هسته‌ای علی‌رغم خروج آمریکا از آن گفت: این سؤال مبتنی بر فرضیه‌ای است که به جزئیات زیادی نیاز دارد. اگر یکی از طرفین، به خصوص آمریکا، از توافق بیرون برود، باید ارزیابی کرد که آیا مهم‌ترین مؤلفه‌های مثبت توافق برای ایران ازبین رفته است. براین اساس ایران در این خصوص تصمیم‌گیری خواهد کرد. ما خود را متعهد می‌دانیم اولین کسی نباشیم که از این توافق خارج می‌شود، به این شرط که منافع اقتصادی‌مان که در این توافق ذکر شده لحاظ شود و همچنان از این منافع برخوردار باشیم. اگر از این منافع محروم شویم، شرایط کاملاً عوض می‌شود. هم خود برجام و هم اصول کلی قوانین بین‌الملل گزینه‌هایی را برای برخورد با این شرایط پیش‌بینی کرده‌اند.
ظریف در پاسخ به سؤالی در خصوص اینکه تیلرسون قبل از سخنرانی دیگر اعضای 1+5 را مطلع کرده بود. آیا با شما هم از روی ادب دیپلماتیک تماس گرفت و شما را مطلع کرد؟ تصریح کرد تیلرسون با او تماسی نگرفته و انتظار چنین تماسی را هم، حتی به رسم ادب و احترام، ندارد؛ چرا که دولت جدید آمریکا در رفتار خود با دیگران بویی از ادب نبرده است.
وی با اشاره به سخنرانی ترامپ گفت: هیچ چیز در این سخنرانی او را متعجب نکرده است، به جز ادبیات زشت و زننده او که درخور هیچ مقام رسمی نبود.
ظریف در خصوص اینکه تا چه حد از محتوای سخنرانی ترامپ اطلاع داشته اظهار داشت: ما تقریباً همین صحبت‌ها را – البته به شکلی بسیار مؤدبانه‌تر – از زبان تیلرسون و در جریان سخنرانی او در نشست وزرای خارجه 1+5 شنیده بودیم. من و تیلرسون گفت‌وگوی دوجانبه نداشتیم، اما اظهارات او را در قالب بیانیه‌ای که در آن نشست قرائت می‌کرد شنیده بودیم. همچنین اظهارات ترامپ را در مجمع عمومی سازمان ملل متحد شنیده بودیم و این اولین بار نبود (که چنین سخنانی به گوشمان می‌خورد).
ظریف در پاسخ به سؤالی در خصوص عدم دیدار با تیلرسون و علت آن افزود: تصور می‌کنم ایالات متحده تصمیم جدیدی اتخاذ کرده است. من با جان کری دیدار داشتم و این دیدارها نیز نتایج بسیار مثبتی در بر داشت. دیدارهای من و کری جلوی سناریوهای ناخوشایند زیادی را گرفت. اما این دولت تصمیم گرفته به شیوه کاملاً متفاوتی عمل کند. و من به شما اطمینان می‌دهم عزت و غرور ایرانی به ما اجازه نمی‌دهد در شرایطی که یکی از طرفین احترام متقابل و موضع برابر را رعایت نمی‌کند، وارد مذاکره شویم.
وزیر امور خارجه در پاسخ به سؤالی در خصوص اینکه آیا پس از سخنرانی ترامپ با رهبر معظم انقلاب دیداری داشته است؟ گفت: خیر، سخنان ترامپ در ساعات پایانی شب ایراد شد و ما نیز از مواضع ایشان (رهبری) در خصوص این سخنان اطلاع داریم. ما پیش‌تر حرف‌هایی را که قرار بود ترامپ در سخنرانی خود بزند با رهبری در میان گذاشته بودیم، چرا که تقریباً همه می‌دانستند قرار است چه بگوید. رهبری هم انتظار این صحبت‌ها را داشتند.
ظریف در پاسخ به سؤالی در خصوص مخالفت رهبری با توافق و بی‌اعتمادی رهبری به آمریکا از ابتدای مذاکرات گفت: رهبر معظم انقلاب از توافق حمایت کردند، اما هیچ گاه به آمریکا اعتماد نکردند. ما نیز هیچ گاه به آمریکا اعتماد نکردیم. هیچ یک از ما هیچ گاه به آمریکا اعتماد نداشتیم. این توافق مبتنی بر اعتماد نیست. توافق هسته‌ای مبتنی بر عدم اعتماد دوجانبه است. ما اقداماتی که باید انجام می‌دادیم را خیلی شفاف تعریف کرده‌ایم. هیچ کس در این توافق آن قدر ساده‌لوح نبوده که به طرف مقابل اعتماد کند. چرا که ما در گذشته بارها شاهد بدقولی و بدعهدی آمریکا بوده‌ایم. فراموش نکنید من اهل کشوری هستم که دولت منتخب مردم آن در کودتایی که آمریکا مهندسی کرده بود ساقط شد. من از کشوری می‌آیم که مردمش در جنگ با دشمنی که از سلاح شیمیایی استفاده می‌کرد و آمریکا پشتیبان آن بود کشته شدند. بنابراین دلیلی وجود ندارد که به آمریکا اعتماد داشته باشیم. لذا ما این توافق را بر اساس بی‌اعتمادی متقابل بنا کردیم. و من تصور می‌کنم این از نقاط قوت این توافق است. این اصلاً نکته منفی‌ای نیست. این نقطه قوت برجام است که بر مبنای بی‌اعتمادی دوجانبه بنا شده است. این توافق می‌توانست این بی‌اعتمادی را کاهش دهد، اما متأسفانه نحوه برخورد ترامپ با آن باعث گسترش این بی‌اعتمادی می‌شود؛ نه فقط میان ایران و آمریکا، بلکه میان جامعه جهانی و ایالات متحده، چرا که آمریکا اکنون نه تنها پیش‌بینی‌ناپذیر بلکه غیرقابل‌اعتماد شده است.
ظریف در پاسخ به سؤالی در خصوص احتمال رایزنی ایران با کنگره آمریکا گفت: این مسئله داخلی آمریکاست و من قرار نیست با کنگره رایزنی کنم. ما معتقدیم دولت‌ها در عرصه بین‌الملل به صورت واحد و متمرکز عمل می‌کنند. البته هیچ یک از دولت‌ها، نه دولت ایران و نه دولت آمریکا، به شکل کاملاً یکپارچه (مونولیت) اداره نمی‌شوند. اما قرار نیست من چنین تصمیمی را برای آمریکا بگیرم. اگر آمریکا تصمیم به ماندن در توافق بگیرد، باید درست رفتار کند. اما اگر بخواهند از توافق خارج شوند، آن وقت ایران گزینه‌های مختلفی را پیش روی خود می‌بیند و بر اساس منافعش از آنها استفاده می‌کند.
دکتر ظریف در پاسخ به سؤالی در خصوص دوستان زیادی که در آمریکا دارد و امکان رایزنی با آنها در خصوص برجام گفت: قرار نیست با آنها صحبتی داشته باشم. فکر می‌کنم خودشان برای اتخاذ تصمیمات مناسب بر اساس منافع آمریکا عقل و تدبیر لازم را دارند. معتقدم آنها بخوبی درک می‌کنند که اظهارات ترامپ، چه در مورد توافق هسته‌ای و چه در مورد سایر مسائل، منافع این کشور را تأمین نمی‌کند.
در ادامه خبرنگار سی‌بی‌اس به امیدواری دولت آقای روحانی به جذب سرمایه خارجی و انجام اصلاحات در ایران اشاره کرد و از آقای ظریف پرسید با وجود به خطر افتادن توافق هسته‌ای، آیا دولت آقای روحانی تضعیف شده است؟
دکتر ظریف پاسخ داد: تصور نمی‌کنم این طور باشد. معتقدم آنچه که ترامپ با سخنرانی جمعه شب خود به دست آورد متحد کردن مردم ایران بود و من خیلی خوشحالم که می‌بینم امروز ایران از دو سال و نیم گذشته متحدتر شده است.
وی در پاسخ به سؤالی در خصوص تلاش ایران برای توسعه برنامه موشکی خود به ظلمی که در این سال‌ها به جمهوری اسلامی شده و خودداری کشورهای دیگر از حمایت از ایران در جریان جنگ تحمیلی اشاره کرد.
وقتی خبرنگار سی‌بی‌اس گفت اکنون دیگر آن زمان‌ها گذشته و دوران تازه‌ای شروع شده است، وی پاسخ داد: نه، دوره و زمانه عوض نشده؛ چراکه آمریکا هنوز هم دارد میلیاردها دلار «تسلیحات زیبا» به کشورهای این منطقه می‌فروشد و به هیچ کشوری هم اجازه نمی‌دهد با ایران معامله تسلیحاتی داشته باشد؛ در واقع این سیاست و راهبرد آمریکاست که کشورهای دیگر را از تعامل با ایران در کمک به تقویت توان دفاعی‌اش منع کند. اما ما باید از مردممان دفاع کنیم.
خبرنگار سی‌بی‌اس از ظریف پرسید پس شما با فروش تسلیحات آمریکا به کشورهای حوزه خلیج فارس که به شدت با ایران دشمنی دارند مخالفید. وزیر امور خارجه در پاسخ گفت: خیر، من مخالفتی با آن ندارم. اما تنها به این مسئله اشاره می‌کنم که در سال 2016 عربستان سعودی، بنا بر آمارهای سازمان‌های غربی، 63 میلیارد دلار تجهیزات نظامی خریده است. امارات متحده عربی، یکی از کشورهایی که از سخنرانی ترامپ حمایت کرد، با تنها 5/1 میلیون نفر شهروند 22 میلیارد دلار صرف خرید سلاح کرده است. ایران چقدر برای جمعیت 80 میلیونی خود هزینه کرده است؟ 12 میلیارد دلار. بنابراین اگر کسی می‌خواهد از تجهیزات نظامی اعم از موشک، هواپیما، تانک و .... حرف بزند، باید به کل ماجرا نگاه کند، نه فقط به ایران. جمهوری اسلامی موشک و ابزار دفاعش را خودش تولید می‌کند، چرا که هیچ کس به آن کمکی نمی‌کند.
ظریف در ادامه در پاسخ به سؤالی در خصوص توسعه توانمندی‌های نظامی کشور گفت: من در مورد دشمنان صحبت نمی‌کنم. صحبت من در خصوص خریدهای نظامی است. حرفی از دوستان یا دشمنان نمی‌زنم، تنها از خریدهای نظامی در خلیج فارس صحبت می‌کنم، خریدهای نظامی در خلیج فارس. اگر می‌خواهید در مورد این خریدها صحبت کنید، باید به همه آنها بپردازید. ایران صدها میلیارد دلار تجهیزات نظامی نمی‌خرد. هیچ کس این تجهیزات را به ما نمی‌فروشد. آمریکا با راهبرد فعالی که در پیش گرفته جلوی فروش این تجهیزات را می‌گیرد. به همین دلیل، کاری که ما می‌کنیم این است که آنچه نیاز داریم را تولید می‌کنیم. و آنچه که نیاز داریم را بر اساس ملزومات دفاع از کشورمان تولید می‌کنیم. این کار را برای تحریک دیگران انجام نمی‌دهیم؛ هدف‌مان صرفاً دفاع از خودمان است. خیلی شفاف اعلام کرده‌ایم که از موشک‌ها و دیگر ابزارهای نظامی‌مان تنها برای دفاع از خود در برابر حملات مسلحانه یا تروریسم استفاده خواهیم کرد. امیدوارم دیگر کشورها نیز اعلام کنند هیچ گاه جز در دفاع از خود به زور متوسل نمی‌شوند.
در ادامه خبرنگار سی‌بی‌اس از آقای ظریف پرسید آیا حضور ایران در یمن نیز برای دفاع از خود است. وزیر امور خارجه پاسخ داد: به نظر شما آیا بمباران زنان و کودکان یمنی توسط هواپیماها و بمب‌های آمریکا برای دفاع از خود بود؟ من این سؤال را از شما می‌پرسم چون ایران در جنگ یمن دخالتی ندارد. ما هیچ کسی را بمباران نمی‌کنیم. هواپیماهای ما نیستند که مردم آنجا را بمباران می‌کنند.
خبرنگار سی‌بی‌اس از دکتر ظریف در خصوص نقل قولی منتسب به او پرسید و گفت: شما پیش‌تر به غرب و آمریکا گفته بودید رقبای‌مان در تهران خوشحال می‌شوند اگر توافق هسته‌ای تضعیف شود و اگر می‌خواهید ما، یعنی دکتر روحانی و اصلاح‌طلبان، تقویت شویم، از توافق هسته‌ای حمایت کنید.
آقای ظریف با تکذیب این نقل قول گفت: من هیچ گاه چنین چیزی نگفته‌ام. به خاطر ندارم چنین چیزی گفته باشم. من گفتم در ایران دیدگاه‌های مختلفی وجود دارد و اگر از توافق حمایت کنید، اگر به توافقی منطقی برسید، آن وقت کسانی که به تعامل با جهان اعتقاد دارند تقویت می‌شوند. اما اگر حمایت نکنید ... چرا که این یعنی دموکراسی ... البته شاید تعریف ترامپ از دموکراسی چیز دیگری باشد. فکر می‌کنم ترامپ خیلی خوشحال است از اینکه دموکراسی‌های جهان از او حمایت می‌کنند! سه حامی‌ای که دیشب از سخنان او استقبال کردند (عربستان، رژیم صهیونیستی و امارات) بهترین نمونه‌های حکومت دموکراسی در جهان هستند! (طعنه)
وی افزود: اما ایران کشوری دموکراتیک است. مردم با صندوق رأی تصمیم می‌گیرند. ما افتخارمان این است که موفقیت یا عدم موفقیت سیاست‌های هر دولت روی تصمیم مردم تأثیر می‌گذارد. سایر کشورهای جهان باید تصمیم بگیرند پیغامی که به رأی‌دهندگان ایرانی می‌دهند کدام است: تعامل سازنده با جهان یا پیامی غیر از آن.
ظریف در پاسخ به سؤالی در خصوص سپاه پاسداران انقلاب اسلامی گفت: ما هم مثل سایر کشورهای جهان ممکن است با هم اختلافاتی داشته باشیم. مشاهده کردید که وزیر خارجه، وزیر دفاع، مشاور امنیت ملی و رئیس ستاد مشترک ارتش آمریکا دیدگاهشان نسبت به توافق هسته‌ای کاملاً با ترامپ در تضاد بود. بنابراین اختلاف نظر عادی است. اما چیزی که ما را متحد می‌کند منافع ملی و امنیت ملی ماست. وقتی بحث امنیت ملی به میان می‌آید، و وقتی مشاهده می‌کنیم سپاه پاسداران در دفاع از کشور، دفاع از تمامیت ارضی ایران در برابر تهاجم خارجی، در مبارزه با تروریسم و برای حفظ منطقه، در مبارزه با افراطی‌گری ایستادگی کرده است، دیگر هیچکس نمی‌پذیرد که کسی از خارج به آنها فشار بیاورد، برای انزوای آنها تلاش کرده یا تحریم‌های بیشتری علیه آنها اعمال کند.
ظریف در پاسخ به سؤالی در خصوص قرارداد فروش هواپیمای بوئینگ به ایران و احتمال به خطر افتادن آن با تصمیمات ترامپ گفت: نمی‌دانم چنین اتفاقی می‌افتد یا نه، اما این مسئله (تصمیمات ترامپ) شغل‌های بسیار بسیار زیادی را در آمریکا به خطر می‌اندازد. معتقدم این یکی از گزینه‌هایی بود که آمریکا در اختیار داشت. ما تصمیم گرفتیم با جامعه اقتصادی آمریکا تعامل داشته باشیم؛ چراکه نمی‌خواهیم آنها از تجارت با ایران محروم باشند. جمعه شب دیدم که ترامپ می‌گفت سایر کشورها از تجارت با ایران پول زیادی درمی‌آورند. اما این دولت آمریکاست که شرکت‌های آمریکایی را از کسب سود محروم می‌کند. ما مشکلی با شرکت‌های آمریکایی نداریم. در واقع ما هیچ مشکلی با مردم آمریکا نداریم. اختلافات ما با دولت آمریکاست. اختلافات ما با کسانی است که سیاست‌های فوق‌العاده خطرناکی را علیه کشور و منطقه ما در پیش گرفته‌اند. این محل اختلاف ماست. ما نه با شرکت‌های تجاری آمریکا و نه با مردم این کشور مشکلی نداریم. ما از ورود آمریکایی‌ها به ایران استقبال کرده‌ایم. ما خوشحالیم که شما اینجا در ایران هستید.
ظریف در پاسخ به سؤالی در خصوص احتمال به خطر افتادن فروش هواپیما به ایران گفت: بگذارید این موضوع را به شکل دیگری مطرح کنیم. اگر آمریکا جلوی فروش هواپیما به ایران را بگیرد، بخشی از برجام را نقض کرده است. اما ایالات متحده توافق هسته‌ای را از جنبه‌های مختلفی نقض کرده است، یکی از آنها تأخیر اوفک (دفتر کنترل دارایی‌های خارجی آمریکا) در صدور مجوز برای شرکت‌های مختلفی است که می‌خواهند با ایران معامله کنند. بوئینگ و ایرباس از جمله این شرکت‌ها هستند. بنابراین تأخیر بیشتر در صدور این مجوزها نقض برجام است، و نه ناقض روح آن، بلکه در تضاد با متن این توافق است. روز جمعه ترامپ با سخنرانی خود متن توافق هسته‌ای را نقض کرد.
ظریف با اشاره به ادعای ترامپ مبنی بر اینکه ایران برجام را نقض کرده است گفت: می‌دانید که ما در این خصوص یک نهاد داوری داریم. این توافق از آژانس بین‌المللی انرژی اتمی خواسته است با بررسی پایبندی ایران به برجام نقش داور را ایفا کند. این آژانس تا کنون هشت بار پایبندی ایران را تأیید کرده است. یک بار در آغاز اجرای برجام، و هفت بار هم از زمانی که طرفین اجرای آن را شروع کرده‌اند، آژانس بر پایبندی کامل ایران به توافق تأکید کرده است. روز جمعه نیز پس از سخنرانی رئیس‌جمهور آمریکا، آژانس یک بار دیگر تصریح کرد ایران به تعهدات خود عمل کرده است.
ظریف در پاسخ به ادعای کمک نظامی ایران به یکی از طرفین جنگ یمن گفت: این جنگ، جنگ ناگواری است که از همان ابتدا تلاش کردیم به آن پایان دهیم. حتی پیش از آغاز آن تلاش کردیم جلوی وقوعش را بگیریم. اکنون آیا کسی باور می‌کند بتوان یک ملت، یک ملت مقاوم را که قرن‌ها در برابر تجاوزها ایستادگی کرده، بمباران کرد، نابود کرد، و این ملت تنها بایستد یا بنشیند و اجازه دهد مردمش کشته شوند؟ آنها برای دفاع از خود به سلاح‌های ایران نیازی ندارند. اگر لازم باشد، خودشان با سلاح‌هایی که دارند یا حتی با دست خالی از خود دفاع می‌کنند. آنچه که ما به آن نیاز داریم این است که جنگ را تمام کنیم نه اینکه از یک طرف بخواهیم از خودش دفاع نکند. البته اگر هنوز در مورد پیامدهای انسانی فاجعه یمن – که مسئولیت آن با دولت آمریکاست – جدی هستیم؛ همه سازمان‌های مهم حقوق بشر در جهان، از جمله سازمان ملل متحد، می‌گویند کاری که جنگنده‌های ائتلاف سعودی با مردم یمن انجام می‌دهند جنایت است. جنایتی چون کشتن کودکان، و دولت آمریکا، به ویژه دولت فعلی، در همه این جنایت‌ها شریک است. حال رئیس‌جمهور آمریکا به خود جرئت می‌دهد ایران را به خاطر جنایاتی که خودشان در یمن مرتکب می‌شوند متهم کند. جمعه شب اگر چند دقیقه دیگر به ترامپ وقت می‌دادند ماجرای پرل هاربر را نیز گردن ایران می‌انداخت! او ایران را به دست داشتن در تک‌تک جنایاتی که متحدان آمریکا مرتکب شده‌اند متهم کرد؛ یازده سپتامبر، القاعده، داعش و سایر مواردی که رد پای متحدان آمریکا آشکارا در آن یافت می‌شود. اگر بخواهید می‌توانید تاریخ را تحریف کنید، همان طور که شنیدید ترامپ نه تنها تاریخ بلکه جغرافیا را هم تحریف کرد. می‌دانستیم می‌توان او را خرید، اما نمی‌دانستیم می‌توان دانش جغرافیایش را نیز خرید. اما او جغرافیا را تحریف کرد. او به ایرانیان سرتاسر جهان توهین کرد. او با گفتن آن جملات نه فقط به ایرانیان، بلکه به تاریخ، جغرافیا و اساساً به عقلانیت توهین کرد. اگر این گونه باشد، اگر قرار است هر چیز بدی که اتفاق می‌افتد را به ایران نسبت دهند، آن وقت ترامپ هم می‌تواند به این کار خود ادامه دهد.
وزیر امور خارجه افزود: اما مشکل اینجاست که این موضوع منجر به بحران در منطقه ما می‌شود. آنچه که می‌تواند به حل بحران سوریه و یمن منجر شود یافتن راه‌حل سیاسی است، نه اصرار بر گزینه نظامی، نه اصرار بر تحمیل اراده خارجی بر مردم این کشورها. این اقدامات عواقب ناگواری دارد.
ظریف با اشاره به بحران سوریه گفت: بگذارید موضوع بسیار ساده‌ای را با شما مطرح کنم: اگر ما به دولت‌ها، نه فقط دولت سوریه، بلکه دولت عراق و کردستان عراق، کمک نمی‌کردیم اکنون در دمشق، بغداد و اربیل شاهد حکمرانی دولت تروریستی داعش بودید.
وزیر امور خارجه در واکنش به ادعای خبرنگار مبنی بر مبارزه آمریکا با داعش گفت: آیا واقعاً آمریکا با داعش می‌جنگد؟ آیا با آنها مبارزه می‌کند؟ نه، این طور نیست. وقتی ترامپ کاندیدای ریاست‌جمهوری شده بود، خیلی شفاف این موضوع را بیان کرد. او گفت داعش را خود آمریکا خلق کرده است. این اتهام را من مطرح نمی‌کنم (خبرنگار: بگذارید اصلاح کنم او نگفت ما داعش را ساختیم، گفت اقدامات آمریکا باعث ایجاد داعش شده است ولی همه می دانند که آمریکا و ایران در حال جنگ با داعش هستند.) دکتر ظریف ادامه داد: ترامپ در جریان مبارزات انتخاباتی خود یک بار دیگر تأکید کرد که ایران در جنگ با داعش بسیار مؤثر بوده است. اما سخنرانی جمعه شب او را ببینید! می‌خواهم اظهارات یک شخص را در کمتر از یک سال با هم مقایسه کنم. این چیزی است که ترامپ جمعه شب گفت. همان طوری که هم شما گفتید و هم ترامپ در زمان نامزدی‌اش در انتخابات به درستی اشاره کرد، ایران جدی‌ترین نیرویی است که بی‌وقفه به دولت‌های سوریه و عراق در جنگ با داعش کمک کرده است. ما هیچ گاه در این راه تردید نکردیم. در افغانستان با افراط‌گرایی طالبان جنگیدیم. اما ترامپ تا آنجا پیش رفت که ایران را به حمایت از طالبان متهم کرد. او این واقعیت را فراموش کرده است که دو کشور متحدش – که جمعه شب از اظهاراتش حمایت کردند – تنها کشورهایی بودند که طالبان را به عنوان دولت قانونی افغانستان به رسمیت شناختند. خاطرتان می‌آید که در دهه 1990 میلادی، این عربستان و امارات بودند که طالبان را به رسمیت شناختند. تنها سه کشور در جهان طالبان را به رسمیت شناختند و دو تای آنها کشورهایی بودند که از ترامپ حمایت می‌کنند. البته باید هم از او حمایت کنند. چرا که ترامپ تلاش کرد با متهم کردن ایران به دست داشتن در اقداماتی که آنها در آن دخیل بودند، گذشته آنها را ماست‌مالی کند.
ظریف افزود: بیایید جدی باشیم. بیایید برای پایان دادن به نگون‌بختی‌های منطقه راهکار پیدا کنیم. من معتقدم اگر آمریکا در پایان دادن به فجایع خاورمیانه جدی است، نباید ایران را متهم کند، بلکه باید بر متحدان خود فشار بیاورد تا از ارائه پول، تسلیحات، پناهگاه و حمایت سیاسی به تروریست‌هایی که همچنان مردم را در سوریه، عراق و سایر نقاط منطقه می‌کشند و زخمی می‌کنند دست بردارند.
خبرنگار سی‌بی‌اس از ظریف پرسید چرا تلفن را برنمی‌دارد و در تماس با تیلرسون، همتای آمریکایی خود، با او در مورد طرحی جامع برای پایان دادن به نزاع و درگیری در منطقه صحبت نمی‌کند؟
وزیر امور خارجه پاسخ داد: بگذارید همین قراردادی که بسته‌ایم را اجرا کنیم تا ببینیم بعد از آن چه پیش می‌آید. چرا که اگر قرار باشد باز هم دو سال و نیم، یا بهتر بگویم 13 سال، وقت خود را صرف بستن یک قرارداد کنیم، و دولت بعدی آمریکا روی کار بیاید و بگوید «این قرارداد را دولت قبلی آمریکا منعقد کرده و آن دولت منافع ایالات متحده را در نظر نگرفته است»، آن وقت دیگر چه کسی حاضر می‌شود با آمریکا مذاکره کند؟ مذاکره بر مبنای حسن نیت نیازمند طرف مذاکره‌ای است که به حسن نیت پایبند باشد. من چنین چیزی (در آمریکا) نمی‌بینم.
ظریف در پاسخ به سؤالی مبنی بر احتمال درگیری سپاه با ارتش آمریکا در سوریه به ویژه پس از تحریم‌های اخیر گفت: ابتدا باید بگویم سپاه پاسداران انقلاب اسلامی مدت زیادی است که تحت تحریم‌های آمریکا قرار دارد. این تحریم‌ها تنها نفوذ سپاه را افزایش داده است. مشاهده می‌کنید که آمریکا به تحریم دلبستگی شدیدی پیدا کرده است. فکر می‌کنم این یک بیماری است. نوعی اعتیاد است. اعتیاد به چیزی که جواب نداده است. تحریم‌هایی که آمریکا علیه برنامه هسته‌ای ما اعمال کرد، باعث شد تعداد سانتریفیوژها از 200 به 20000 برسد. پس از آن بود که آمریکا وارد مذاکره با ایران شد. سپاه پاسداران ما بخشی از نیروی نظامی رسمی کشور هستند. آنها در قانون اساسی ما به رسمیت شناخته شده‌اند. آنها یک نیروی شبه‌نظامی نیستند. آنها سازمانی منفک و جدا نیستند. سپاه بخشی از نیروهای مسلح رسمی کشور است و قهرمان ملی محسوب می‌شود، چرا که از کشور و تمامیت ارضی آن در برابر حمله عراق – که با پشتیبانی آمریکا انجام گرفت – دفاع کرده است. تاریخ را فراموش نکنیم. فعالیت سپاه در چارچوب سازوکارهای قانونی کشوری است که تصمیم گیری می‌کند. به همین دلیل است که سپاه در هیچ فعالیتی که به تأیید نرسیده باشد وارد نمی‌شود. نیروهای سپاه در سوریه به درخواست دولت این کشور نقش مستشاری دارند و در جنگ با تروریست‌ها به سوری‌ها کمک می‌کنند. این مأموریت آنها در آنجاست. مأموریت مستشاران سپاه در سوریه و عراق این است که با داعش و سایر تروریست‌ها مبارزه کنند. این حد مأموریت آن‌هاست. اگر به آنها حمله شود، از خود دفاع می‌کند، اما علیه هیچ کس عمل تحریک‌آمیزی انجام نمی‌دهد.
ظریف در پاسخ به پرسشی مبنی بر احتمال درگیری ناخواسته میان سپاه و نیروهای آمریکایی تصریح کرد: بهترین راه برای جلوگیری از این موضوع پذیرفتن حاکمیت و مشروعیت دولت‌های مرکزی در کشورهای مختلف است و اینکه تنها به درخواست و با هماهنگی این دولت‌ها در کشورشان حضور داشته باشیم. احتمال درگیری وجود دارد، اما تنها راه برای حل آن هماهنگی با دولت‌هایی است که سازمان ملل متحد به عنوان دولت‌های قانونی سوریه و عراق می‌شناسد.
وزیر امور خارجه در واکنش به هماهنگی روسیه و آمریکا برای جلوگیری از برخوردهای ناخواسته گفت: ما نیز با روس‌ها هماهنگ هستیم. و اگر آنها بخواهند با آمریکا سازوکاری برای کاهش تنش داشته باشند، این حق آن‌هاست. (اما در خصوص اینکه چرا ایران مستقیماً وارد همکاری با آمریکا نمی‌شود) متأسفانه همان طور که گفتم دولت فعلی آمریکا تمایلی به داشتن شرکای بین‌المللی مسئولیت‌پذیر ندارد. آمریکا نمی‌خواهد با دیگر کشورها تعامل توأم با مسئولیت‌پذیری داشته باشد. همان طور که گفتم، آمریکا تنها می‌خواهد از همه توافق‌های بین‌المللی خارج شود.
خبرنگار سی‌بی‌اس از دکتر ظریف پرسید: وقتی می‌گویید آمریکا منظورتان ترامپ است یا کل حکومت آمریکا؟
ظریف پاسخ داد: در روابط بین‌الملل قوه مجریه نماینده کل ملت است. این بدان معنا نیست که ما مردم آمریکا را به خاطر اقدامات ترامپ سرزنش می‌کنیم، اما اگر قرار بود با تک‌تک قوای یک حکومت وارد تعامل شوید، دیگر سنگ روی سنگ بند نمی‌شد. به همین خاطر طرف قرارداد شما قوه مجریه است. قوه مجریه نماینده یک کشور در روابط بین‌الملل است. و در حال حاضر این قوه در دستان ترامپ و دولتش قرار دارد. این دولت نماینده آمریکاست.
ظریف در پاسخ به سؤالی در خصوص امکان تمدید مدت زمان توافق هسته‌ای به منظور کاهش نگرانی‌های آمریکا گفت: در اینجا دو مسئله مطرح است. یکی اینکه مسئله مدت زمان توافق هسته‌ای (تاریخ پایان محدودیت‌ها) بخشی از مذاکرات و بده‌بستان‌ها میان دو طرف بود. اما مهم‌تر از آن اینکه چیزی به نام «بند انقضا» وجود ندارد. این توافق محدودیت‌هایی را تا مدت زمان مشخصی بر ایران وضع کرده‌است. پس از این مدت زمان، ایران نیز مشمول همان قوانینی می‌شود که سایر کشورهای فاقد سلاح هسته‌ای از آن تبعیت می‌کنند؛ و آن نظام بازرسی (آژانس انرژی اتمی) است که همین امروز نیز وجود دارد. اگر آمریکا بر اساس توافق هسته‌ای به تعهدات خود عمل کند، آن وقت شش سال دیگر این بازرسی‌ها دائمی می‌شوند. این نظام شامل سخت‌ترین نوع بازرسی‌های سرزده‌ای است که می‌توان ایجاد کرد. در صورتی که آمریکا به تعهدات خود پایبند باشد، تا شش سال دیگر می‌توان این بازرسی‌ها را دائمی کرد. ایران همواره تحت محدودیت‌های ان‌پی‌تی باقی می‌ماند تا هیچ گاه سلاح هسته‌ای تولید نکند. ایران تحت اقدامات نظارتی سختگیرانه پروتکل الحاقی قرار می‌گیرد، بنابراین توافق هسته‌ای هیچ بند انقضایی ندارد. برخی محدودیت‌ها علیه ایران به منظور اعتمادسازی طراحی شده بودند. ما معتقدیم اعمال آن محدودیت‌ها ضرورتی نداشت. وقتی می‌خواستیم مذاکرات را آغاز کنیم، در دو نقطه کاملاً متفاوت قرار داشتیم. در جریان مذاکرات هسته‌ای، دو سال وقت خود را صرف مذاکره بر سر همین مسائل کردیم. دو سال مذاکره کردیم تا ببینیم برای این محدودیت‌های خاص و استثنایی چه مدت زمانی لازم است.
ظریف افزود: ترامپ این طور القا می‌کند که ایران تا چند سال دیگر می‌تواند آزادانه سلاح هسته‌ای تولید کند. اما او اشتباه می‌کند. اول از همه، ایران توسعه سلاح‌های اتمی را در راستای منافع خود نمی‌بیند. اعتقادمان بر این است که همه ما باید به دنبال جهان عاری از سلاح‌های هسته‌ای باشیم و معتقدیم تسلیحات اتمی برای هیچ کس امنیت نمی‌آورد، و ما نیز از این قاعده مستثنی نیستیم. این جنبه اصولی ماجراست. از سوی دیگر ما معتقدیم سلاح‌های هسته‌ای، غیراخلاقی و خلاف ارزش‌های دینی ماست، و این نیز جنبه اخلاقی ماجراست. از دیدگاه حقوقی نیز ایران همواره در چارچوب ان‌پی‌تی با محدودیت روبروست و همان طور که گفتم، اگر آمریکا مطابق با توافق هسته‌ای عمل کند، تعهد ایران به پروتکل الحاقی تا شش سال دیگر به تعهدی دائمی تبدیل می‌شود، یعنی در صورتی که آن زمان بر اساس برجام کنگره آمریکا تحریم‌های ایران را رسماً لغو کند، مجلس ایران نیز پروتکل را تصویب خواهد کرد.
وزیر امور خارجه در پاسخ به سؤالی در خصوص امید ایران به بهبود روابط با دولت ترامپ گفت: من معتقدم دولت ترامپ چشمان خود را به روی حقایق منطقه بسته است. ترامپ در شرف ورود به باتلاقی است که به منافع ملی آمریکا ضربه می‌زند، و به دلیل اهمیت آمریکا به عنوان یکی از کنشگران عمده جهان، برای منطقه ما نیز مضر است. ما معتقدیم آمریکا و دولت ترامپ در شناخت منطقه خاورمیانه دچار یک اختلال ادراکی هستند و حتماً باید این اختلال را رفع کنند. کافی است اظهارات ترامپ و دکتر روحانی در مجمع عمومی سازمان ملل متحد و اظهارات جمعه شب آنها را بکدیگر مقایسه کنید و ببینید چه کسی باید خود را اصلاح کند.