قیمت نفت افزایش می‌یابد یا کاهش؟

اختلالات در روند عرضه نفت، نرخ بالای پایبندی اوپک به توافق کاهش تولید، فصل توفان‌های قدرتمند و تهدید آمریکا برای وضع تحریم‌های جدید علیه ایران در چند ماه اخیر به خوش‌بینی نسبت به رشد قیمت‌های کمک کرده‌اند اما اخبار بدی در این زمینه به گوش می‌رسد.

به گزارش ایسنا، شمار رو به رشدی از کارشناسان و فعالان صنعت نفت هشدار داده‌اند که سناریوی پایین ماندن قیمت‌های نفت برای یک مدت طولانی همچنان به قوت خود باقی مانده است.

هفته گذشته شرکت Deloitte Services نظرسنجی از ۲۵۰ مدیر صنعت نفت آمریکا منتشر کرد که نشان داد دو سوم آنها انتظار دارند قیمت‌های پایه نفت تا سال ۲۰۱۸ پایین ۶۰ دلار بماند. در حقیقت اکثر مدیران شرکت‌کننده در این نظرسنجی اظهار کرده‌اند که انتظار ندارند قیمت نفت پیش از پایان دهه جاری به بالای ۷۰ دلار صعود کند. همچنین ۶۰ درصد از آنها اظهار کرده‌اند که انتظار دارند شمار دکل‌های حفاری در این کشور سال آینده کاهش پیدا کند و نیمی نیز عنوان کرده‌اند هزینه سرمایه احتمالا در سال ۲۰۱۸ کاهش خواهد یافت.

رئیس شرکت مشاوره "فکتس گلوبال انرژی" نیز نظر مشابهی داشت. جف براون در نشست کالاهای جهانی رویترز گفت: ذخایر جهانی همچنان در سطح کاملا بالایی قرار دارد و هیچ دلیل معناداری وجود ندارد تا ظرف یک تا دو سال آینده کاهش قابل توجهی پیدا کنند و این مسئله به معنای آن خواهد بود که قیمت‌های نفت رشد قابل توجهی پیدا نمی‌کند.

آژانس بین‌المللی انرژی نیز در آخرین گزارش بازار نفت خود خوشبینی محتاطانه‌ای نشان داده است. ذخایر نفت خام سازمان توسعه و همکاری اقتصادی (OECD) همچنان ۱۷۰ میلیون بشکه بالای متوسط پنج ساله مانده است که اوپک در توافق کاهش تولید رسیدن به آن را هدف‌گذاری کرده است. اگرچه میزان ذخایر این سازمان نسبت به ۳۱۸ میلیون بشکه در ابتدای سال ۲۰۱۷ کاهش قابل توجهی پیدا کرده اما همچنان مازاد نفت در دنیا وجود دارد و مانع رشد قیمت در کوتاه‌مدت می‌شود.

البته پیش‌بینی‌های رشد تولید آمریکا نیز قیمت‌های نفت را تحت تاثیر قرار می‌دهد و در حال حاضر به نظر می‌رسد پیش‌بینی‌کنندگان با این مسئله موافق هستند که تولید نفت آمریکا همچنان به رشد ادامه خواهد داد حتی اگر مدیران صنعتی شمار دکل‌های حفاری کمتری را پیش‌بینی کنند.

بهبود بهره‌وری حاصل از پیشرفت فناوری به رشد تولید نفت شیل کمک کرده و انتظار این که اخبار بیشتری در این زمینه شنیده شود، کاملا منطقی است. از سوی دیگر بهره‌وری به دورنمای بالا رفتن قیمت‌های نفت لطمه زده است. بهره‌وری و فناوری دو عاملی هستند که تقاضا برای نفت را کاهش می‌دهند اما کسانی که به رشد قیمت‌ها امیدوار هستند، به نظر می‌رسد این دو مسئله را نادیده می‌گیرد.

به گفته دانیل لاکال، اقتصاددان ارشد شرکت ترسیس گستیون، سرمایه‌گذارانی که به افزایش قیمت‌ها خوش‌بین هستند، مسئله بهره‌وری و فناوری را نادیده می‌گیرند. بهبود این دو عامل باعث می‌شود هر سال حدود ۵۰۰ تا ۶۰۰ هزار بشکه در روز از برآورد رشد تقاضا برای نفت کاسته شود.

به علاوه اوپک ماه گذشته از هدف تولید تعیین شده فراتر رفت و ۳۲.۷۵ میلیون بشکه در روز تولید کرد که ۲۵۰۰۰ بشکه در روز بالای سهمیه تعیین شده بود. این افزایش عمدتا به دلیل افزایش تولید لیبی و نیجریه که از شرکت در توافق کاهش تولید معاف شده‌اند و همچنین تولید بالاتر عراق بود.

بنابراین همان طور که مشاهده می‌شود از یک سو تولید نفت آمریکا بدون توجه به وضعیت قیمت‌ها رشد می‌کند و از سوی دیگر اوپک برای حفظ پایبندی به توافق کاهش تولید در کشمکش است زیرا هر بار که آمار تولید بالاتری اعلام می‌شود قیمت‌ها فورا پایین می‌رود و همچنین بهره‌وری ناشی از پیشرفت فناوری تقاضا را با وجود خوش‌بینی نسبت به تقاضای جهانی برای نفت از سوی مقامات متعدد، کمتر می‌کند. بنابراین استدلالی برای تایید این موضوع که قیمت‌های نفت به میزان چشمگیری افزایش خواهند یافت، وجود ندارد مگر اینکه مسئله تحریم‌های جدید آمریکا علیه ایران در نظر گرفته شود.