پایگاه خبری تحلیلی انتخاب (Entekhab.ir) : ضوابط و معیارهای تولید، انتشار و توزیع بولتن‌های محرمانه و همچنین نحوه مراقبت، حفاظت و امحای این بولتنها مشخص نیست، و هر از گاهی شاهد انتشار این نوع بولتن ها هستیم. از سوی دیگر بولتن های بسیاری از سوی برخی نهادها و سازمانها منتشر می شود که اگرچه صحت و سقم آن مشخص نیست ولی تاثیر بسیاری بر افکار عمومی دارد. انتشار چنین بولتهایی موجب بی اعتمادی مردم نسبت به مسئولان می شود لذا نیازمند برخورد با شایعه سازان است. محسن غرویانمدرس فلسفهٔ اسلامی حوزهٔ علمیهٔ قم معتقد است که این روزها دیگر محرمانه بودن بولتن ها معنایی ندارند و می توان این بولتن ها را در مکانهای عمومی مانند نمازخانه ها نیز پیدا کرد. او می گوید که برخی نهاد و سازمان ها سعی می کند که افکار و ایده و اندیشه های خود را در میان مردم پخش کند. البته وزارت اطلاعات باید با بولتن سازی هایی که مجوز ندارند برخورد کند.
در ادامه مشروح گفت وگوی اعتمادآنلاین را با محسن غرویان مدرس فلسفهٔ اسلامی حوزهٔ علمیهٔ قم را می خوانید:
اخیرا آقای محمود صادقی نماینده تهران سوالی را از وزیر اطلاعات مطرح کردند مبنی بر اینکه ضوابط و معیارهاى تهیه،انتشار و توزیع بولتن هاى محرمانه بین مقامات وچگونگى مراقبت وحفاظت از اطلاعات مندرج در آنها چیست؟، سوالم این است که در حال حاضر چند بولتن به دست شما می رسد و در حوزه علمیه قم شاهد بودید که بولتن هایی پخش شود؟
در حال حاضر بولتن خاصی به دستم نمی رسد اما در سالهای قبل برخی بولتن ها به دست بنده می رسید. سازمانهای مختلف بولتنهایی را برای مسئولین دارند و یکسری خبر ها و اطلاعاتی را به آنها می دهند.
کدام سازمانها؟
به صورت دقیق نمی دانم اما برای مثال جامعه مدرسین یک بولتن خبری دارد و یک خبر هایی را به اعضای جامعه مدرسین می دهد و یا ائمه جمعه بولتنی دارند و دفتر ائمه جمعه این بولتن ها را به ائمه جمعه می دهد.
به هر حال سازمانها بر حسب حوزه کاری خود بولتن هایی را تهیه و در اختیار برخی از اعضا قرار می دهند.
این بولتن ها که شما به آن اشاره کردید وابسته به کدام جریان فکری هستند؟
چون در حال حاضر از تعداد این بولتن ها و یا تعداد سازمانهایی که این بولتن ها را تهیه می کنند، با خبر نیستم نمی توانم در این زمینه قضاوتی داشته باشم. جریان های فکری در نهادها، ارگانها، سازمانها، احزاب و گروهها مختلف است. هر گروه و سازمانی بر حسب همان نوع فعالیت خود اعضای وابسته به خود را تغذیه می کند.
بولتن خبری محرمانه متشکل از چه نوع اخبار و گزارش هایی است؟
محرمانه بودن در حال حاضر خیلی معنایی ندارد چرا که بر روی آن می نویسند محرمانه اما در جاهای مختلف و مکانهای عمومی مانند نمازخانه و کتابخانه دیده ام و می بینم. لذا "محرمانه" در بسیاری از موارد تنها یک اسم است. گاهی میبینیم که یک بولتنی با مهر محرمانه در نمازخانه یک سازمان پیدا می شود و مثلا یک نسخه آن در جا مهری است.
اخبار و گزارشهایی که در این بولتن ها وجود دارد همه حوزه ها را شامل می شود گاهی در خصوص آمار اقتصادی، گاهی مسایل سیاسی و گاهی نیز به مسایل اجتماعی و فرهنگی می پردازد. همه این موارد بستگی به وظیفه آن نهاد دارد که بولتن را تهیه می کند. آنها این آمار و اطلاعات را به اعضای خود می دهند تا آنها حساس شوند و طبق وظیفشان اقدام و عمل کنند.
برای مثال زمانیکه برای ائمه جمعه مساله اعتیاد را مطرح می کنند به این دلیل است که اینها بروند و در خطبه ها مسئله اعتیاد را مطرح و راه حل و پیشنهاد خود را نیز ارائه کنند.
نوع وظایف و مسئولیت هر سازمان و نهادی با دیگری متفاوت است و بر حسب آن نوع احساس مسئولیتشان نیز متفاوت است و بر این اساس سعی می کنند تحلیل ها یا خبرهایی را به اعضای وابسته به خود اطلاع می دهند.
ما شاهد هستیم که برخی بولتن ها از سوی احزاب و جریان های سیاسی منتشر می شود، به نظر شما منبع اصلی این اخبار کجاست؟
برخی از اینها شایعه است و برخی خبر و برخی دیگر تحلیل است. بنابراین منشا آنها نیز متفاوت است و یک منشا واحد ندارد.
وضعیت در حال حاضر به نوعی است که صحت و سقم خبر را به سختی می توان پیدا کرد و باید بسیار جست و جو کرد تا ببنیم منبع و مبدا خبر یا تحلیل درست است.
بولتن نویسی نشانه فقدان چه کمی ها و کاستی هایی در فضای سیاسی کشور است؟
اگر شفافیت بیشتر باشد و یا غرض ورزی ها کمتر شود شاهد کاهش بولتن نویسی ها هستیم.البته اینها یک مسایلی نیست که به راحتی شدنی باشد. جو بی اعتمادی به وجود آمده و هر کسی هر خبری را می شنود نه آن خبر را رد و نه قبول می کند و می گوید پشت پرده و پشت صحنه چه خبر است. همه به دنبال پشت پرده و پشت صحنه هستند. مسئولین،نخبگان،فرزاندگان و فرهیختگان جامعه باید یک راه حلی برای انتشار اخبار صحیح و تمیز پیدا کنند و زمینه های شایعه سازی را از بین ببرند. اگر با مردم مقداری شفافتر سخن گفته شود انگیزه ای برای شایعه سازی وجود نخواهد داشت.
شما علت علاقه مندی تحلیلگران و کنشگران سیاسی و برخی مدیران کشور به مطالعه خبرهای محرمانه منتشر شده در اینگونه بولتن ها را نیز عدم شفافیت می دانید؟
بله، البته مفهوم شفافیت هم یک مفهوم معقول به تشکیک و ذی مراتب است یعنی نمی دانیم که معنی شفافیت چیست و تا چه حد می توان شفاف بود.
البته هر نظامی اسرار مخفی دارد که اینها را جزو اسرار می داند که نباید در دسترس همه قرار بگیرد. اینکه مصادیق اینها چیست را نمی دانم و شورای امنیت ملی باید حد و حدود آن را مشخص کنند.
ضریب مهندسی افکار عمومی و شست و شوی مغزی مخاطبان بولتن های محرمانه چقدر است؟
به نظر بنده نمی توان این را به شکل درصد و کمی مشخص کرد. جناح ها، احزاب و گروهها و شخصیت ها هر کدام سعی می کنند که در افکار عمومی تاثیرگذاری داشته باشند و اخبار را بر حسب هدف و ایده ای که در ذهن دارند گزینش کنند و خبرها را به مخاطبین خود می دهند.
الان دوره جنگ نرم و برخورد تضارب افکار و اندیشه ها است. سایت های مختلف، فضای مجازی، مطبوعات و رسانه ها هرکدام یک مخاطبینی دارند و افکار و شخصیت ها هم سعی می کنند که خبرها و تحلیل های مناسب مزاج خود را به مردم بدهند. این مردم هستند که چاره ای ندارند تا با اخبار ضد و نقیض مواجه شوند و عاقبت خودشان انتخاب کنند.به هر حال زمینه تضارب آرا در جامعه وجود دارد و انتخاب نهایی با مردم است.
زمانیکه شما در موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی بودید، آیا در این مرکز بولتن سازی می کردید؟
البته من سالها است که در آنجا نیستم و ارتباطی هم ندارم. اما آنها هم مانند سازمانهای دیگر بالاخره نشریات و بولتن های خبری و ویژه نامه دارند و به هر حال خبرها و تحلیلهایی متناسب با مذاق فکری خود را به طلاب و دانشجویانشان می دهند.
آیا در آن زمان این موسسه بولتن محرمانه داشت؟
به این عنوان یادم نیست. اما هر از چندگاهی در دو صفحه خبرهایی را به اعضا می دهند و گاهی ویژه نامه هایی نیز چاپ می کردند البته به شکل محرمانه نبود و بین طلاب آن موسسه پخش می کردند.
در همان دوره که شما در موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی بودید بولتن های نهادهای ملی یا نهادهای نظامی و امنیتی به دست شما می رسید؟
بله، کم و بیش به دست ما می رسید. برای مثال از سوی جامعه مدرسین و نهادهای مختلف مانند بسیج ، سپاه و اطلاعات هر از چند گاهی بولتنهایی را ارسال می کردند البته به دلیل اینکه زمان زیادی از آن می گذرد جزئیات آن در خاطرم نیست.
آیا آیت الله مصباح هم بولتن می خواندند؟
به صورت دقیق اطلاع ندارم اما به دست ما می رسید و طبیعتا ایشان هم که رییس موسسه بودند این بولتنها برایشان می رفت. از سوی مجلس خبرگان و جامعه مدرسین نیز بولتهایی برای ایشان ارسال می شد. طبیعتا وقتی برای این آقایان ارسال می شود، آقایان نیز آنها را مطالعه می کنند.
اثر بولتن ها در نماز جمعه چیست؟
هر نهاد و سازمانی سعی می کند که افکار و ایده و اندیشه های خود را در میان مردم پخش کند و نماز جمعه و ائمه جمعه هم به همین شکل هستند. به هر حال این بولتنها پخش می شود و نشریات تاثیرگذاری خود را در افکارو خط فکری و سیاسی آنها دارد. این یک امر طبیعی است.
این مجوزها اما مجوز رسمی ندارند.
علی القاعده بولتن ها باید مهر و امضایی داشته باشند.
حتی اگر مهر و امضا هم داشته باشند اما مجوز ندارند.
از این مسایل خبر ندارم اگر بدین شکل است باید وزارت کشور، یا وزارت اطلاعات اینها را کنترل کنند که مجرای قانونی خود را بگذراند. علی القاعده باید به این شکل باشد و اینکه الان وضعیت به شکل است اطلاع ندارم.
یعنی به نظر شما وزارت اطلاعات باید با پدیده بولتن سازی که البته مجوز هم ندارند برخورد کند؟
قطعا جزو وظایف وزارت اطلاعات است و باید بررسی کنند که این نشریات کجا چاپ می شوند و کجا تحلیل ها ارائه می شود و به چه شکل تایید و پخش می شود. البته القاعده وزارت اطلاعات این تحلیل ها را دارد و مطلع است.