پاسخ آموزش و پرورش به قاضی‌پور: دریاچه ارومیه را از کتب درسی حذف نکرده‌ایم، به آن امیدواریم

محمود امانی طهرانی، مدیرکل دفتر تألیف کتاب‌های درسی ابتدایی و متوسطه نظری آموزش و پرورش درباره انتقاد قاضی‌پور نسبت به حذف دریاچه ارومیه از کتاب‌های درسی گفت: چنین اتفاقی نیفتاده و ما به دانش‌آموزان نسبت به احیای آن امیدواری هم داده‌ایم.

در حالی كه نادر قاضی‌پور، نماینده مردم ارومیه در مجلس شورای اسلامی، نسبت به حذف دریاچه ارومیه از كتاب درسی انتقاد و این كار را محكوم كرد، مدیركل دفتر تالیف كتاب‌های درسی ابتدایی و متوسطه نظری آموزش و پرورش، در گفت‌وگو با خبرآنلاین می‌گوید چنین اتفاقی نیفتاده و اين حذف در يك نقشه، با توجه به موضوع درسي بوده است.

او در عين حال به كتاب «انسان و محیط زیست» و اهمیت ورود آن به كتاب‌های درسی هم اشاره می‌كند و می‌گوید: بهبود وضعیت محیط زیست در گروی تدریس چنین مباحثی به دانش‌آموزان و تدریس این كتاب‌ها به دانش‌آموزان، در گروی حمایت اجتماعی قوی است.

كتاب «انسان و محیط زیست» جزو درس‌های جدیدی است كه آموزش و پرورش در جهت اجرای سند تحول بنیادین تالیف كرده، این كتاب اولین سال است كه در پایه یازدهم، تدریس می‌شود و در هفت زمینه آب، خاك، هوا، انرژی، تنوع زیستی، گردشگری و زباله تدوین شده است.

گفت‌وگوی خبرآنلاین با دكتر محمود امانی طهرانی، درباره انتقاد نماينده مردم اروميه از حذف درياچه اروميه و همچنين مباحث پیرامون كتاب تازه‌تالیف «انسان و محیط زیست» را در ادامه بخوانید:

 آقای دكتر، انتقادی كه آقای قاضی‌پور نسبت به حذف دریاچه ارومیه داشتند به كدام كتاب درسی است؟ واقعا چنین اتفاقی افتاده و این دریاچه از نقشه جغرافی كتاب‌های درسی حذف شده؟

ایشان در تذكری به وزیر آموزش و پرورش، گفتند تصویر دریاچه ارومیه از كتاب‌های درسی حذف شده. البته به كتاب خاصی اشاره نكردند اما بررسی ما نشان می‌دهد احتمالا ایشان به كتاب مطالعات اجتماعی پایه ششم دبستان اشاره داشته كه در درسی با نام «ایران و همسایگان آن» در صفحه 97 نقشه‌ای آمده كه در این نقشه كشور ایران در مركز است و همسایه‌های آن در اطراف. در این نقشه به دلیل این كه مرزها مورد توجه بوده،‌ هیچكدام از جزییات مربوط به هیچ كشوری ذكر نشده یعنی نه اسامی شهرها هست نه رودخانه‌ها نه دریاچه‌ها؛ بنابراین در این نقشه نبود دریاچه ارومیه كاملا طبیعی است چون تاكید فقط بر مرزها بوده. این كه دریای مازندران و خلیج فارس و دریای عمان در نقشه وجود دارد هم به اين دليل است كه پدیده‌هایی هستند كه به مرزها مرتبط می‌شوند، ولی به عنوان مثال دریاچه آرال، دریاچه وان یا بقیه مواردی كه مرزی نیستند هم در نقشه وجود ندارد. در همین درس در ادامه وقتی وارد كشورها می‌شویم بعضی از مهمترین عوامل طبیعی مثل دریاچه ارومیه ذكر شده و در سایر نقشه‌هایی هم كه در كتاب‌های درسی هست، این دریاچه دیده می‌شود بنابراین حذف دریاچه ارومیه از كتاب‌های درسی درست نیست.

 مطرح شدن حذف دریاچه ارومیه در كتاب درسی از زبان ایشان نگران‌كننده بود چون امیدها نسبت به احیای این دریاچه هنوز وجود دارد و در سال‌های اخیر تلاش‌های زیادی برای آن انجام شده كه نتایجی هم داشته.به احياي درياچه هم در كتاب‌هاي درسي اشاره شده؟

بله، ما هم مثل این نماینده محترم معتقدیم باید به موضوع دریاچه ارومیه توجه جدی كرد و این توجه را در كتاب‌های مختلف داشته‌ایم. حتی عكس نقشه‌های هوایی با بازه‌های زمانی مختلف از این دریاچه را در كتاب‌ درسی قرار داده‌ایم تا اتفاق تلخ خشك شدن این دریاچه به شكل ملموس‌تری به بچه‌ها نشان داده شود و در عین حال در بخش‌هایی از كتاب به آنها امیدواری داده شده كه این دریاچه نجات پیدا می‌كند و با اقداماتی كه در حال انجام است،‌ سطح آب بالا آمده.

یعنی كتاب‌ها با توجه به اتفاقاتی كه در حال جریان است به روز می‌شوند؟

كاملا همینطور است،‌ در كتاب سال 96، اطلاعات مربوط به سال 96 یا كمی قبل از آن وجود دارد و اینطور نیست كه مربوط به گذشته و اطلاعات قدیمی و كهنه باشد.

موضوع دیگر به غیر از دریاچه ارومیه، اهمیت سایر مسائل زیست‌محیطی است. به این موارد چقدر در كتاب‌های درسی پرداخته شده؟

موضوع‌های مرتبط با محیط زیست، در آموزش و پرورش در كتاب‌های درسی مورد تاكید قرار گرفته و نه تنها در كتاب انسان و محیط زیست، بلكه در كتاب‌های دیگر هم اشاره‌هایی به این مسائل شده است. اما به طور ویژه در كتاب تازه تالیف «انسان و محیط زیست» آخرین اتفاقاتی كه در زمینه محیط زیست رخ داده، براي آموزش به دانش‌آموزان مد نظر قرار گرفته است.

كتاب «انسان و محیط زیست» چقدر كاربردی است؟ مثل كتاب‌هایی نیست كه صرفا یكسری نظریه در آن گنجانده شده باشد و در عمل نتيجه خاصي نداشته باشد؟

این كتاب كاملا دانش‌آموزمحور است، تمام درس‌های آن به صورت پودمانی تنظیم شده و در هر درس، یك موضوع مهم محیط زیستی به صورت مساله‌محور مطرح می‌شود كه بچه‌ها فعالیت‌هایی را به عنوان یك فعال محیط زیست انجام می‌دهند، پروژه‌های محیط زیستی دارند و اینطور نیست كه فقط مطالبی را حفظ كنند. درواقع تالیف این كتاب ازسوی آموزش و پرورش، كار بسیار مهم و موثری می‌تواند باشد به شرط آن كه حمایت جدی از آن انجام شود. یك زمانی فعالان محیط زیست به دنبال این بودند كه تنها چند صفحه از یك كتاب به محیط زیست اختصاص داده شود اما حالا می‌بینیم كه این موضوع، با توجه به اهمیتش، تبدیل به یك موضوع مجزا شده كه ساعت درسی ویژه‌ای به آن اختصاص داده می‌شود. این یك اقدام ملی بسیار مهم است و نوبت همه دلسوزان اعم از بخش دولتی، سازمان‌های مردم‌نهاد و افراد است كه این موضوع یعنی حفظ محیط زیست را كه ما بهانه‌اش را ایجاد كرده‌ایم كه به آن توجه شود، عملیاتی كنند.

چقدر در تالیف این كتاب، با مسئولان و فعالان محیط زیست تعامل وجود داشته؟

هم با افراد حقیقی و متخصصین و هم با بخش‌های حقوقی سازمان محیط زیست مرتبط بوده‌ایم، مسئولیت كلی كار با دفتر تالیف كتب درسی بوده ولی در عین حال همكاری گسترده‌ای با فعالان و مسئولان محیط زیستی داشته‌ایم.

و افرادی كه قرار است مسائل مربوط به محیط زیست را تدریس كنند، خودشان با این مفاهیم آشنا هستند؟ این نگرانی وجود ندارد كه تدريس این كتاب جدید، تبدیل به نوعی زنگ تفریح شود؟

تاكید شده معلمان مرتبط و باانگیزه این كتاب را تدریس كنند و اخباری هم كه به ما رسیده حاكی از این است كه معلمان داوطلب تدریس این موضوع، اقبال جدی نشان داده‌اند، معلم‌هایی كه مجاز به تدریس این كتاب هستند، از بین رشته‌های جغرافیا، ‌زمین‌شناسی، زیست‌شناسی و سایر رشته‌های علوم‌پایه هستند، ضمن این كه در ادامه، بر روند تدریس این كتاب و سایر كتاب‌های جدیدالتالیف، نظارت خواهد شد.