روز آتش نشانی و دغدغه های شورا پنجم

سازمان‌های آتش‌نشانی با هدف نجات جان و مال انسان‌ها در مقابل حوادث انسان ساخت و بلایای طبیعی تشکیل شده است. آتش‌نشانان افرادی هستند متخصص، که از مهارت های لازم در خصوص انواع روش‌های اطفای حریق، نجات و امداد برخوردارند و قادرند در بحرانی‏ترین شرایط محیطی سخت و زیان آور، با استفاده از دانش فنی و بکارگیری ماشین آلات و تجهیزات امداد و نجات به یاری حادثه دیدگان بشتابند و ایمنی را به جامعه ارمغان بخشند. 

 

براساس نتایج آمارهای حریق و حوادث سازمان آتش نشانی تهران، تعداد مصدومین و فوت شدگان ماموران آتش‌نشانی و میزان انفجارها در حوادث مختلف که جان و سلامت آتش‌نشانان را تهدید می‌کند بسیار نگران کننده است که حادثه پلاسکو یکی از اسفبارترین آنها بود. کمیسیون سلامت و محیط زیست شورای شهر تهران در سه کمیته سلامت، ایمنی و محیط زیست ارزیابی وضعیت آتش نشانی تهران را در دستور کار خود قرار داده است. هر سازمان موفق در اجرای مأموریت های خود مدیون نیروی انسانی است و سلامت و صلابت کارکنان مهم ترین عامل موفقیت سازمان است. سلامت جسمی، روحی و روانی و محیط زیست آتش نشانان نیز مستقیماً با مأموریت عملیاتی آنها مرتبط است، بهمین دلیل کمیته سلامت، خطرات و آسیب های شغلی معمول برای کارکنان این سازمان حیاتی و با ارزش را در شش دسته کلی مورد توجه قرار داده است.

در حین کمک به قربانیان آتش سوزی یا حوادث، ممکن است آتش نشانان در معرض بیماری های مسری و عفونی شامل بیماری های منتقله از راه خون مانند ایدز، هپاتیت B و C

در صحنه آتش، و سایر حوادثی که نیازمند مداخله آتش نشانی است، در معرض دود حاصل از مواد مختلف قرار دارند. شدت سمیت دود، بستگی مستقیم با نوع مواد مورد احتراق، سوختن مواد شیمایی و تولید موادی چون مونوکسید کربن، هیدروژن سیانید، دی اکسید نیتروژن و بسیاری دیگر دارد.

علاوه بر این، تخلیه اکسیژن از هوا در هنگام آتش سوزی شایع است وهیپوکسی (وضعیت ناشی از اکسیژن کم و یا بدون آن در هوا) می تواند منجر به از دست دادن عملکرد فیزیکی، سردرگمی و عدم توانایی قادام و فرار شود.

موقعیت های بسیاری وجود دارد که بدلیل کارهای بسیار سنگین و نیازمند انرژی و توان زیاد، تکرار حمل وسایل سنگین شخصی و حادثه دیدگان، موقعیت های ناخوشایند و فعالیت های طولانی مدت نظیر ایستادن و راه رفتن زیاد، سبب صدماتی بر وضعیت اسکلتی و حرکتی آتش نشانان می شود.

 بدلیل نیاز به فعالیت طولانی در خارج از منزل همواره در معرض سرما یا گرمای محیط قرار دارند. تأثیر گرما و سرما و استرس حاصل از آن  می تواند باعث خستگی و ناتوانی آتش نشانان شود، بخصوص که لباس های محافظ و اعمال فیزیکی در حین حادثه تأثیر گرما را دو چندان می کند.

سر و صدای زیاد یکی دیگر از استرس های فیزیکی است که اغلب سبب اثرات سو بر آنهاست.

آتش نشانان می توانند در معرض سطوح سر و صدای زیاد قرار گیرند.

در وضعیت آتش سوزی، موقعیت های زیادی وجود دارد که خطر آسیب (شامل آتش سوزی، شکستن سازه ها، اسکلت های ساختمانی ناپایدار، سقوط اشیاء) وجود دارد. سقوط از ارتفاع نیز رایج است و همه اینها بر جان و سلامت آنان تأثیر سو دارد. 

طبق گزارش سازمان بین المللی کار (ILO)، مطالعاتی انجام شده است که برخی از پیامدهای سلامتی درازمدت حاصل از آتش سوزی بر آتش نشانان نشان داده اند. که البته در برخی مطالعات نتایج مشابه نیست و تناقضاتی وجود دارد که نیازمند بررسی و پژوهش بیشتر است. 

آسیب های جسمی  و سرطانها به خصوص ژنوتیپ های مؤثر بر سرطان های دستگاه ادراری (از جمله کلیه، حالب و مثانه ) در برخی مطالعات گزارش شده است.

ابتلا به بیماری های عفونی مانند ایدز و هپاتیت بدلیل تماس با حادثه دیدگان مبتلا در آتش نشانان دیده می شود.  بیماری های قلبی عروقی به علت در معرض قرار گرفتن بسیاری از مواد سمی در هنگام آتش سوزی مانند قرار گرفتن در معرض مونوکسید کربن به طور مستقیم با بیماری های قلبی ارتباط دارد.

برخی دیگر از بیماری های مزمن و بخصوص مشکلات ریوی ممکن است بعلت پخش گازهای سمی تولید شده در اثر آتش سوزی، حوادث طبیعی و انسان ساز و میزان فعالیت بدنی شدید، در آتش نشانان بیشتر مشاهده می شود.

تأثیر شغل آتش نشانی بر میزان بروز سرطان سیستم لنفاوی و عوارض خون، مغز، ریه و سیستم عصبی مرکزی نیز در حال ارزیابی است .

بهمین دلیل کمیته سلامت در کمیسیون سلامت و محیط زیست و خدمات شهری شورای پنجم تلاش می کند تا اولویت اصلی خود را در کنار ارتقای تجهیزات سازمان آتش نشانی بر حفظ سلامت کارکنان آتش نشانی متمرکز کند، و از تحقیقات و پایان نامه هایی که در حوزه سلامت کارکنان آتش نشانی طراحی و اجرا شود حمایت خواهد کرد، زیرا شهر بدون آتش نشان شهری است بی دفاع و شهری با سازمان آتش نشانی قوی و مجهز و آتش نشانانی جنگده و سالم، وجودش مایه آرامش است و سلامت و رضایت کارکنان هر سازمانی می تواند اثر بخشی بسزایی در کیفیت ارایه خدمات داشته باشد. 

* عضو و رئیس کمیته سلامت شورای شهر تهران